Што хаваецца за абвінавачваннямі Пуціна супраць Эрдагана?
Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін выступіў з сур'ёзнымі абвінавачваннямі на адрас турэцкага кіраўніцтва: па яго словах, расійскі самалёт быў збіты турэцкімі ВПС з мэтай абароны паставак нафты з тэрыторыі, падкантрольнай Ісламская дзяржаве, у Турцыю.
AP Photo, Alexander Zemlianichenko
Сайт Inosmi.ru апытаў шэраг экспертаў на прадмет абгрунтаванасці абвінавачанняў Пуціна.
Турцыя з'яўляецца саўдзельнікам «Ісламскай дзяржавы» (ІДз) — так можна абагульніць абвінавачванні расійскага кіраўніцтва на адрас турэцкага кіраўніцтва. На днях Уладзімір Пуцін сцвярджаў, што Анкара збіла расійскі бамбавік толькі таму, што імкнулася засцерагчы пастаўкі нафты з тэрыторыі ІДз у Турцыю. Яго турэцкі калега Рэджэп Таіп Эрдаган рашуча адкінуў гэтыя абвінавачванні. Але ці сапраўды яны не маюць пад сабой ніякай асновы?
«Вядома, што з абласцей, падкантрольных ІДз, у Турцыю сапраўды нелегальна пастаўляецца нафта», — кажа спецыяліст па Блізкім Усходзе Абдэль Мотталеб Эль-Хусэйні. Па яго словах, за гэтым стаяць «дзялкі-пасярэднікі», якія транспартуюць нафту ў напрамку Турцыі і, магчыма, прадаюць яе на «чорным рынку». Аднак аб прамых кантактах паміж турэцкім урадам і ІДз, па думку эксперта, казаць не прыходзіцца. Зрэшты, «ходзяць чуткі, што турэцкія спецслужбы ўдзельнічаюць у кантрабандзе нафты», — дадаў Хусэйні.
Эксперт па Турцыі Уда Штайнбах (Udo Steinbach) лічыць «бясспрэчным, што турэцкі бок мог бы рабіць нашмат больш для прадухілення або, прынамсі, для скарачэння аб'ёму гандлю гэтай нафтай». Разам з тым ён лічыць аргумент Пуціна, паводле якога самалёт быў збіты менавіта з мэтай засцерагчы нелегальныя пастаўкі нафты, «настолькі абсурдным, што яго можна разглядаць толькі ў якасці палемікі або як частка цэлай стратэгіі». Расійскі бок, паводле яго слоў, відавочна, зацікаўлены ў далейшай эскалацыі канфлікту з Турцыяй.
Наступнае абвінавачванне: Турцыя трывае на сваёй тэрыторыі джыхадыстаў
Абвінавачванні Масквы на адрас турак не абмежаваліся толькі меркаваным нелегальным гандлем нафтай з ІДз. Расійскі бок абвінавачвае Анкару таксама ў недастаткова актыўнай барацьбе з тэрарыстамі, якія выкарыстоўваюць Турцыю ў якасці прытулку. На прэс-канферэнцыі ў панядзелак вечарам у Парыжы прэзыдэнт Пуцін сказаў, што байцы з расійскага Паўночнага Каўказа знаходзяцца на турэцкай тэрыторыі, не сустракаючы ніякага процідзеяння з боку спецслужбаў гэтай краіны. Расійскае кіраўніцтва баіцца, што гэтыя байцы праз Турцыю змогуць перабрацца ў Сірыю і далучыцца да ІДз. А калі-небудзь потым, назапасіўшы вопыт тэрарыстычных дзеянняў, вернуцца ў Расію.
Сапраўды Турцыя недастаткова супрацьстаіць ісламістам? «Гэты папрок правамоцны», — сказаў эксперт Штайнбах. Паводле яго слоў, у сусветнай грамадскасці есць адчуванне, што дзеянні Турцыі ў адрас тэрарыстаў носяць дваісты характар. «Калі Эрдагану стала зразумела, што Захад не будзе змагацца супраць рэжыму Асада з былой рашучасцю, Турцыя, у сваю чаргу, страціла гатоўнасць да рашучай барацьбе з групоўкамі джыхадзістаў. Хутчэй нават наадварот: яна стала падтрымліваць іх».
Пуцін карыстаецца дваістай пазіцыяй Анкары ў барацьбе з тэрарызмам
Хусэйні таксама зыходзіць з таго, што турэцкае кіраўніцтва, па меншай меры, закрывае вочы на дзеянні джыхадысцкіх груповак. Адной з прычын гэтага з'яўляецца тое, што многія з іх змагаюцца ў Сірыі супраць прэзідэнта Башара Асада, а гэта з'яўляецца прыярытэтам турэцкай знешняй палітыкі: «Барацьба з „Ісламскай дзяржавай“ і іншымі джыхадыстамі пачнецца толькі потым».
Такім чынам, абодва апытаных эксперты лічаць абвінавачванні Пуціна на адрас турэцкага ўрада ў нелегальным нафтавым бізнэсе з ІДз неабгрунтаванымі. Зрэшты, Пуціну ўдалося выявіць «слабое звяно» ў турэцкай знешняй палітыцы. Той факт, што Эрдаган ў барацьбе з джыхадыстамі не заняў адназначную пазіцыю, робіць яго ўразлівым. І Пуцін гэтым карыстаецца з мэтай дыскрэдытацыі турэцкага ўрада, які нібыта падтрымлівае тэрарыстаў.