The Guardian: Беларусь патрабуе большай увагі
Брытанскі таблоід «The Guardian» апублікаваў артыкул, у якім назваў Аляксандра Лукашэнку «беларускім дыктатарам», яго рэжым — «ізгоем» і заклікаў спрыяць перамозе Украіны ў вайне з Расіяй, бо за гэтай перамогай — вызваленне Беларусі.
Ілюстрацыйнае фота «НЧ»
Актыўнасць расійскіх вайскоўцаў на тэрыторыі нашай краіны, верагоднасць новага ўварвання ва Украіну і серыя гучных судовых працэсаў над апанентамі рэжыму Лукашэнкі паспрыялі прыцягненню ўвагі да Беларусі ў сусветнай прэсе. Брытанская газета «The Guardian» апублікавала аглядны матэрыял, у якім выразна расстаўленыя акцэнты паміж рэжымам і народам.
Паколькі дэмакратычна абраную прэзідэнтку Беларусі завочна судзяць за дзяржаўную здраду, яна патрабуе больш жорсткіх санкцый у дачыненні да рэжыму, піша «The Guardian», маючы на ўвазе Святлану Ціханоўскую. Паказальны судовы працэс мае атрутны прысмак савецкіх часоў, і ў выпадку Беларусі, краіны, якая патрапіла ў пастку свайго мінулага, гэты намёк цалкам дарэчны. Святлана Ціханоўская, абраная прэзідэнткай у 2020 годзе на выбарах, скрадзеных беларускім дыктатарам Аляксандрам Лукашэнкам, на мінулым тыдні судом у Мінску была абвінавачаная ў дзяржаўнай здрадзе. Яе суд — гэта падман і фарс. Лідарка апазіцыі — адна з незлічоных ахвяр незаконнага рэжыму-ізгоя, што прыгнятае свой народ і пагражае бяспецы Еўропы.
Лукашэнка, які знаходзіцца ва ўладзе з 1994 года, даўно сумна вядомы сваім аўтарытарным кіраваннем. Але сітуацыя істотна пагоршылася пасля масавых прадэмакратычных пратэстаў тры гады таму, якія ледзь не прывялі яго да звяржэння. Цяпер у беларускіх турмах утрымліваюцца каля 1500 палітычных зняволеных. Ціханоўскай сярод іх няма, яе судзяць завочна. Але многім іншым пашанцавала менш, у тым ліку яе мужу Сяргею Ціханоўскаму, якога яна замяніла на чале апазіцыі пасля яго арышту. Пазней ён быў прысуджаны да 18 гадоў турмы.
Паводле сфабрыкаваных абвінавачванняў у гэтым месяцы рэжым таксама аддаў пад суд ветэрана праваабарончай дзейнасці і лаўрэата Нобелеўскай прэміі міру 2022 года Алеся Бяляцкага. Бяляцкі, які знаходзіцца пад вартай з 2021 года, падзяліў Нобелеўскую прэмію з дзвюма праваабарончымі арганізацыямі — расійскім «Мемарыялам», забароненым Уладзімірам Пуціным, і ўкраінскім «Цэнтрам грамадзянскіх свабод». Знаходзіцца за кратамі і пакутуе ад праблем са здароўем яшчэ адна вядучая актывістка руху за дэмакратыю Марыя Калеснікава, якая ў 2020 годзе парвала свой пашпарт на мяжы, каб прадухіліць яе высылку з краіны.
Незалежныя СМІ, якія змагаюцца з прапагандай рэжыму, сталі асаблівымі ахвярамі рэпрэсій Лукашэнкі. Тэлежурналістка Кацярына Бахвалава была арыштаваная разам з калегай Дар'яй Чульцовай падчас здымак антырэжымнага мітынгу ў 2020 годзе і правяла ў папраўчай калоніі два гады за «парушэнне грамадскага парадку». Летась Бахвалавай прысудзілі яшчэ восем гадоў за «дзяржаўную здраду». Кацярына Яншына, расійская журналістка, у гэтым месяцы была заключаная ў беларускую турму за «хуліганства» падчас рэпартажу пра суд над Бяляцкім.
Рэагуючы на справу Ціханоўскай і рэпрэсіі, што працягваюцца ў дачыненні да дзеячаў апазіцыі і грамадзянскай супольнасці, ЗША на мінулым тыдні ўвялі новыя санкцыі, у выніку чаго колькасць чыноўнікаў рэжыму, якія знаходзяцца пад візавымі абмежаваннямі, дасягнула 322. Шэраг еўрапейскіх і брытанскіх мер ужо ўступілі ў сілу. Тым не менш, Ціханоўская сцвярджае, што санкцыі, якія ў асноўным датычацца падтрымкі рэжымам расійскага ўварвання ва Украіну, павінны ісці далей і глыбей — каб аслабіць Лукашэнку.
Несумненна, гэта праўда. Цяжкае становішча беларусаў адышло на задні план на фоне падзей ва Украіне, што зноў было прадэманстравана на мінулым тыдні вялікай увагай, якую надалі не надта паспяховым перамовам NATO па пастаўках германскіх танкаў Кіеву. Аднак на практыцы гэтыя два паняцці непарыўна звязаныя. «Лукашэнка не перажыў бы паўстання, якое рушыла за скрадзенымі выбарамі 2020 года, калі б не Пуцін, — напісала нядаўна Ціханоўская. — Непапулярная падтрымка Лукашэнкам вайны Пуціна павінна паскорыць пачатак яго канца».
Паведамленні пра планы Расіі выкарыстоўваць беларускія базы для пачатку новага наступу на поўначы Украіны, візіт Пуціна ў Мінск у снежні, размовы пра размяшчэнне расійскай ядзернай зброі, сумесныя пагрозы суседзям, якія ўваходзяць у NATO, і сумесныя ваенныя вучэнні ў гэтым месяцы паказваюць, наколькі таксічныя гэтыя адносіны. Але Лукашэнка застаецца малодшым партнёрам, прычым у некаторай ступені міжвольным. Лічыцца, што ён не хоча аддаваць загад Узброеным сілам Беларусі наступаць на Украіну, баючыся справакаваць яшчэ адно народнае паўстанне.
Непасрэдна ўцягнутая ў баявыя дзеянні або не, Беларусь патрабуе большай увагі. Адыёзны рэжым Лукашэнкі відавочна ўяўляе сабой пастаянную пагрозу бяспецы Захаду, а таксама яго ўласным грамадзянам. Гэта яшчэ адна прычына перамагчы Расію. Пераможаце Пуціна — і можна паспрачацца, што бандыт, які яму падпарадкоўваецца, таксама падзе.