Залежнасць ці сузалежнасць: якія стасункі паміж кіраўнікамі Беларусі і Расіі?

Экс-дыпламат Павел Мацукевіч у сваім тэлеграм-канале «Пульса Леніна-19» аналізуе рэакцыю афіцыйнага Мінска на тэракт у «Крокус Сіці Холе» — і дзеліцца некаторымі думкамі, на якія яна наводзіць.

Не так насамрэч важны сон, як яго тлумачэнне: Аляксандр Лукашэнка, як самы дасведчаны ў крамлёўскіх справах палітык, рэгулярна практыкуе тлумачэнне расійскіх «сноў», то падседжваючы Пяскова, калі па просьбах журналістаў распавядае навіны з Крамля, а то нават і самога Пуціна, калі вырашае расійскія праблемы як у выпадку з бунтам Прыгожына.

Таму нядзіўна, што Аляксандр Рыгоравіч прапанаваў сваю версію падзей вакол тэракту ў Падмаскоўі, хоць быццам бы з-за свайго васальна-марыянеткавага статусу павінен быў пакорліва пачуць і прасоўваць расійскую.

Як вядома, адказнасць за тэракт узялі на сябе таварышы з ІДІЛ, але гэта мала што змяніла. Расія ўсё роўна настойвае на ўкраінскіх слядах — і, вядома, знойдзе іх там гэтак жа, як ахвочыя выявіць у тэракце руку ФСБ ці, наадварот, заходніх спецслужбаў несумненна здабудуць “доказы “ сваіх версій.

Як паказвае гістарычны вопыт, праўда ў такіх выпадках або не выкрываецца ніколі, або адкрываецца ў той час, калі да яе ўжо нікому няма справы, акрамя цікаўных і гісторыкаў.

Ёсць месца міжнароднаму спачуванню і смутку, але агулам усе, хто можа і не можа, не саромеюцца выкарыстоўваць тэракт у сваіх мэтах. У рэгіёне ідзе вайна, фронт супрацьстаяння Расіі і Беларусі з Захадам пашыраецца, у тым ліку па частцы сродкаў барацьбы, якія выкарыстоўваюцца ў ім.

Беларускія дэмсілы належаць да тых, хто можа мала, — і яны западозрылі ў тэракце расійскі след. А менавіта таемны намер Масквы пашырыць вайну і ўцягнуць у яе ў Беларусь, а таксама небяспеку таго, што наша краіна стане аб'ектам тэрарыстычных нападаў. Па прычыне прыналежнасці да расійскай сферы ўплыву.

Усё магчыма. Аднак на імавернасць маштабавання вайны і тэрарыстычнай пагрозы на Беларусь тэракт у Падмаскоўі наўрад ці паўплываў.

Характар вайны ва Украіне «Крокус» не мяняе, але можа выкарыстоўвацца Масквой для далейшага расчалавечвання суперніка ў вачах ўнутрырасійскай аўдыторыі, каб падтрымліваць баявой тонус.

Тэрарыстычная пагроза з боку ІДІЛ усё ж па-ранейшаму на парадак вышэйшая ў краінах Еўрапейскага саюза, чым у Беларусі, з якой ісламскім баевікам проста няма за што зводзіць рахункі, а вось гатоўнасці да тэрактаў, думаецца, большая ў Беларусі, чым у ЕС.

Колькасць тэрарыстаў-экстрэмістаў, выяўленая беларускімі ўладамі за апошнія 4 гады, тут, зразумела, ні пры чым.

Значна больш удала трагічнымі падзеямі ў Падмаскоўі скарыстаўся Аляксандр Лукашэнка — не тое, каб наўмысна, хутчэй, як звычайна ў такіх выпадках, калі ў Расіі адбываецца нешта неверагоднае, якое выяўляе вакуум або недапрацоўкі ўлады.

Лукашэнка быў на сувязі з Пуціным, калі разгарнулася паляванне на падазраваных у тэракце, і аб сваім укладзе ў нейтралізацыю баевікоў не змог змаўчаць. Спачатку ён распавёў пра гэта, прымаючы губернатара Омскай вобласці а затым працягнуў тэму ўжо падчас паездкі ў Ашмянскі раён. Там жа і была выяўлена нечаканае супярэчнасць з тым, што раней агучыў Пуцін.

Нагадаю: паводле версіі Лукашэнкі, тэрарысты мелі намер схавацца ў Беларусі, але спалохаліся беларускіх захадаў бяспекі і павярнулі на расійска-ўкраінскую мяжу. Паводле версіі Пуціна, у падазраваных у тэракце было падрыхтаванае вакно для пераходу мяжы з Украінай.

У прынцыпе выходзіць, што кожны, карыстаючыся выпадкам, агучыў выгадную для сябе версію, і я сумняваюся, што розначытанні стануць падставай для Пуціна заклікаць да адказу Лукашэнкі. Адно ж не выключае іншага, таму што варыянтаў пераходу мяжы ў баевікоў магло быць некалькі.

Да таго ж, як мне здаецца, галоўнае для Мінска і Масквы цяпер палягае ў тым, што тое, што адбылося ў «Крокусе» – гэта хай і жудасны, але тэракт.  І гэта таджыкскія «маджахеды», а не расійскія рэвалюцыянеры, і гэта зусім не пачатак бунту — традыцыйна бессэнсоўнага і бязлітаснага. А значыць, уладам ні ў Беларусі, ні ў Расіі нічога не пагражае.

Калі бачыць у версіі Лукашэнкі адкрытае абвяржэнне пуцінскай, то напрошваюцца дзве высновы: альбо пра страту Мінскам страху перад Масквой, што малаверагодна, альбо пра аўтаномію таго, каго прынята лічыць марыянеткай Крамля, што бліжэй да рэчаіснасці.

Цікава, што падчас размоваў з журналістамі пад Оршай Лукашэнка зноў назваў ядзерную зброю, размешчаную ў Беларусі, сваёй, адмежаваўшыся ад кантролю Масквы і не лічачыся з тым, што яна расійская і беларускай быць не можа. Калі, вядома, у РФ не здарыцца нічога надзвычайнага.

У выпадку з «Крокусам» ёсць і іншае сведчанне аўтаноміі Менска. Лукашэнка, як водзіцца пры падобных тэрактах, выказаў спачуванне — і ўслед за ім у той ці іншай форме гэта ж зрабіла практычна ўся беларуская вертыкаль, што не скупілася на смутак. Хтосьці нават прыспусціў сцяг, аднак сапраўдная жалоба ў Беларусі з нагоды «Крокуса» ўсё ж такі не абвяшчалася, нягледзячы на саюзную дзяржаву і ахвяры тэракту сярод беларусаў.

І ў гэтым таксама можна ўбачыць межы самастойнасці, якія адрозніваюць ад РФ, дзе жалоба была абвешчаная, і пры жаданні прачытаць сігнал, што Беларусь (яшчэ) не Расія.

Аднак характэрней за ўсё кантраст з Расіяй, на якім Аляксандр Рыгоравіч, папрасіўшы прабачэння, праўда, за нясціпласць, выканаў свой любімы хіт пра самую міралюбную і бяспечную краіну ў свеце, у якой усё квітнее пад яго пільным кантролем, уключаючы бяспеку.

Трэба прызнаць, што гэтым разам на фоне тэракту ў РФ, а яшчэ і танка, які стаяў за спінай Лукашэнкі ў момант зносін з прэсай у Аршанскім раёне, а таксама касмічнага карабля з першай беларускай на борце, што незаўважна баразніў касмічныя прасторы дзесьці зверху, усё гэта прагучала важка.

Вядома, можна па-рознаму ацэньваць ролю Лукашэнкі ў расійскіх справах. Перабольшваць, як робіць ён сам і фанаты, або перамяншаць, як робяць тое і ў дэмсілах, і яго ворагі ў РФ, але факт застаецца фактам: ва ўсіх складаных сітуацыях Пуцін кантактуе з ім і не адмаўляецца ад дапамогі і парады. Іх стэлефаноўванні і шматгадзінныя кантакты сам-насам, без сведак і лішніх вушэй слаба вяжуцца з тэзісам пра Лукашэнку як марыянетку Пуціна пры ўсёй відавочнай залежнасці аднаго ад іншага.

Падобна на тое, што гэтая залежнасць па нейкай прычыне набыла характар узаемнай. Відавочна таксама, што ў выніку адносіны паміж імі маюць іншы, больш складаны статус, чым васальныя. Інакш не растлумачыць, з-за чаго Аляксандру Рыгоравічу дазваляецца супярэчыць Уладзіміру Уладзіміравічу без усялякіх бачных наступстваў для кар'еры.