Amnesty International: Безадказная высылка бежанцаў з ЕС у Турцыю — незаконна
Еўрапейскі Саюз павінен неадкладна адмовіцца ад планаў па вяртанні ў Турцыю прасіцеляў прытулку. Гэтыя планы грунтуюцца на памылковым уяўленні аб тым, што Турцыя нібыта з`яўляецца «бяспечнай» для бежанцаў краінай, заявіла Amnesty International.
Ілюстрацыйнае фота geo-politica.info
У дакладзе «No safe refuge: Asylum-seekers and refugees denied effective protection in Turkey» («Небяспечнае вяртанне: у Турцыі адмаўляюць просьбітам прытулку і ўцекачам ў эфектыўнай абароне») падрабязна распавядаецца аб заганах сістэмы прадастаўлення прытулку ў Турцыі і бедах, з якімі сутыкаюцца ўцекачы ў краіне. Устаноўленыя факты сведчаць аб тым, што высылка просьбітаў прытулку ў рамках пагаднення ЕС-Турцыя ад 18 сакавіка, супрацьпраўная і неймаверная мера.
У дакладзе гаворыцца пра тое, што турэцкая сістэма прадастаўлення прытулку ня задавальняе тром найважнейшым крытэрам, выкананне якіх згодна з нормамі міжнароднага права зрабіла б вяртанне просьбітаў прытулку ў Турцыю правамоцным, а менавіта патрабаванням аб доступе да працэдуры вызначэння статусу, аб доўгатэрміновых рашэннях і сродках да існавання.
1. Працэдура вызначэння статусу
У Турцыі не хапае магутнасцяў для апрацоўкі заяў аб прадастаўленне статусу просьбіта прытулку, гэта значыць, што сотні тысяч просьбітаў прытулку і бежанцаў часам гадамі вымушаныя знаходзіцца ў прававым вакууме. Улады Турцыі адмовіліся даць Amnesty International статыстыку, якая тычыцца працэдуры вызначэння статусу. Тым не менш у красавіку яны паведамілі пра тое, што апрацавалі каля 4000 заяў, што склала паўтара працэнта ад 266 000 заяў, зарэгістраваных УВКБ ААН у 2015 годзе.
2. Доўгі тэрмін прыняцця рашэння
Бежанцаў варта або інтэграваць у краіне, альбо перасяляць у іншыя краіны, альбо вяртаць у краіну выезду, толькі ў тым выпадку, калі гэта не ўяўляе для іх пагрозы. Тым не менш Турцыя адмаўляецца прадастаўляць паўнавартасны статус бежанца і магчымасць інтэграцыі ў краіне ўсім бежанцам, якія прыбываюць не з еўрапейскіх краін. Пры гэтым міжнародная супольнасць не прапануе якіх-небудзь прыстойных варыянтаў / месцаў для перасялення. У выніку ўцекачы аказваюцца ў двайной пастцы: яны не могуць пачаць новае жыццё ў Турцыі і не могуць спадзявацца на магчымасць перасялення ў іншую краіну ні ў бліжэйшыя гады, ні наогул.
Фаіза распавяла Amnesty International, што, калі б існавала хоць якая-небудзь разумная магчымасць бяспечна і легальна з'ехаць з Турцыі, а таксама хоць якая-небудзь падтрымка да завяршэння працэсу, яна і сястра, безумоўна, засталіся б чакаць. Яна сказала: «Мы вельмі баяліся ехаць у Еўропу, таму што ведалі, як гэта небяспечна. Але ... мы зусім страцілі надзею. Мы сказалі самі сабе, што можам памерці, можам не дабрацца, але ўсё гэта нічога не значыць, таму што мы не можам больш заставацца ў Турцыі».
3. Сродкі для існавання
Пераважная большасць бежанцаў з Сірыі і іншых краін вымушаныя шукаць прыстанак без падтрымкі з боку дзяржавы. Нягледзячы на тое што ўлады Турцыі размясцілі звыш 264 000 сірыйскіх бежанцаў у лагерах ўздоўж паўднёвай мяжы, яны ні пры якіх умовах не могуць забяспечыць прытулак астатнім 90% бежанцаў з Сірыі (2,48 мільёна чалавек). У цяперашні час сацыяльнае жыллё далі толькі 100 з за 400 000 (0,025%) просьбітаў прытулку і бежанцаў з іншых краін. Гэта значыць, што прыкладна тры мільёны просьбітаў прытулку і бежанцаў вымушаныя самастойна задавальняць патрэбнасці ў жыллё, зыходзячы з уласных магчымасцяў.
Даследчыкі Amnesty International у перыяд з сакавіка па май 2016 года апыталі ў Турцыі 57 бежанцаў. Усе яны расказвалі пра тое, як вымушаныя выжываць, не атрымліваючы ад уладаў практычна ніякай дапамогі. Пры гэтым пераважная большасць паведамілі, што спадзяюцца на дапамогу сваякоў, знаёмых ці рэлігійных абшчын.
Ілюстрацыйнае фота. www.amnesty.nl
Уцекачы распавялі Amnesty International пра тое, як жывуць у лядашчых ці нават самаробных дамах, перыядычна спяць у мячэцях, парках і на станцыях метро, таму што не могуць дазволіць сабе плаціць арэндную плату. Два сямейства з Афганістана спяць пад адным з стамбульскіх мастоў пасля таго, як трое малалетніх дзяцей патанулі пры няўдалай спробе перасекчы мяжу па моры.
Дзеці-уцекачы вымушаныя працаваць, каб выжыць
Складальнікі дакладу папярэджваюць, што дзіцячая праца — звычайная з'ява сярод бежанцаў у Турцыі, так сям'і спрабуюць задаволіць элементарныя патрэбы.
Замест перакладання сваёй адказнасці на Турцыю ЕС варта прыняць меры, каб запусціць маштабную праграму перасялення бежанцаў, якія ў цяперашні час затрымаліся ў Турцыі.
У той час як Турцыя прыняла звыш трох мільёнаў просьбітаў прытулку і бежанцаў - больш любой іншай краіны свету — дзяржавы-члены ЕС у 2015 годзе сумесна забяспечылі перасяленне толькі 8 155 бежанцаў з розных краін свету.
18 сакавіка 2016 года ЕС і Турцыя ўзгаднілі шматспадзеўны дакумент аб міграцыйным кантролі. У абмен на шэсць мільярдаў даляраў, а таксама палітычныя саступкі з боку ЕС Турцыя абавязалася прымаць назад усіх «нелегальных мігрантаў», якія прыбываюць на грэчаскія выспы пасля дваццатага сакавіка.
У аснове пагаднення ЕС-Турцыя ляжыць уяўленне аб тым, што Турцыя з'яўляецца бяспечным месцам і туды можна вяртаць просьбітаў прытулку і бежанцаў. Акрамя невыканання правоў бежанцаў на тэрыторыі Турцыі (што паслужыла тэмай дакладу), ні адна краіна не можа лічыцца «бяспечнай», калі высылае людзей у краіны, дзе яны могуць пацярпець у выніку грубых парушэнняў правоў чалавека.