Брытанскі афтальмолаг знайшоў у Леанарда да Вінчы касавокасць

У Леанарда да Вінчы, па ўсёй верагоднасці, было перарывістая разбежная касавокасць, гаворыцца ў JAMA Ophthalmology. Да такой высновы прыйшоў брытанскі афтальмолаг, вывучыўшы шэсць карцін, малюнкаў і скульптур мастака. Пры гэтым захворванне магло дапамагаць мастаку у працы, паколькі яно асацыюецца з добрым стэрэаскапічным зрокам.

Пры касавокасці адзін або абодва вокі пры поглядзе на аб’ект адхіляюцца ад цэнтральнай восі. Пры гэтым з боку відаць, што рагавіцы размешчаны несіметрычна ў адносінах да кутоў або краёў павеек. Адрозніваюць некалькі відаў гэтага захворвання, у тым ліку разбежную касавокасць (экзатрапію), калі рагавіца скіравана да краю вока. Касавокасць можа быць перарывістай, то бок часам яно выяўляецца, а часам чалавек можа выраўніваць вочы.
Некаторыя вядомыя мастакі, напрыклад Рэмбрант, Дзюрэр і Дэга, пакутавалі касавокасцю. Гэта відаць з іх аўтапартрэтаў, на якіх прыкметна няправільнае становішча рагавіцы аднаго з вачэй. Брытанскі афтальмолаг Крыстафер Тайлер (Christopher Tyler) з Лонданскага гарадскога універсітэта выказаў здагадку, што ў гэты шэраг можна паставіць і Леанарда да Вінчы. Даследчык вывучыў шэсць работ (дзве скульптуры, дзве карціны маслам і два малюнкі) — магчымыя аўтапартрэты або партрэты мастака, і вымераў у іх кут касавокасці, кут, на які зрэнкі ў мужчын адхіляліся ад сярэдняй лініі.
Даследчык вывучыў статую Давіда і тэракотавы бюст пад умоўнай назвай «Малады воін» працы Андрэа дэль Верокьё. Як мяркуецца, мадэллю для маладога ваяра быў Леанарда, які падчас стварэння гэтай працы быў вучнем у майстэрні скульптара. Пры гэтым вонкава воін вельмі падобны на Давіда, і ў абодвух скульптур прыкметна касавокасць. Два жывапісныя палотны, якія даследаваў Тайлер, — «Ян Хрысціцель» і «Збаўца свету» — належаць пэндзлю самога мастака. Хоць, як мяркуецца, яны не былі аўтапартрэтамі мастака, Да Вінчы, верагодна, лічыў, што карціны мастака будуць у той ці іншай ступені адлюстроўваць яго знешнасць. У Атлантычным кодэксе, зборніку чарцяжоў і разваг на розныя тэмы, ён пісаў: «[Душа] накіроўвае руку мастака і прымушае яго капіяваць сябе, паколькі душы здаецца, што гэта лепшы спосаб адлюстраваць чалавека». Да таго ж вонкава Ян Хрысціцель вельмі падобны на Давіда, вылепіў Верокьё. Таму, магчыма, што Да Вінчы надаў святому свае рысы. Нарэшце персанажы, намаляваныя на аўтапартрэце пажылога Леанарда і Вітрувіянскі чалавек, знешне падобны на Да Вінчы, таксама пакутавалі касавокасцю.
На думку даследчыка, аналіз выраўноўвання вока на партрэтах і скульптурах кажа пра тое, што Да Вінчы пакутаваў перарывістай разбежнай касавокасцю. У паслабленым становішчы кут касавокасці, відаць, складаў −10,3 градуса, але калі мастак факусаваўся, вочы вярталіся ў правільнае становішча. Разбежная касавокасць звычайна асацыюецца з добрым стэрэаскапічным зрокам, які, хутчэй за ўсё, дапамагаў мастаку прымаць да ўвагі прасторавую глыбіню аб’ектаў. Да Вінчы пісаў з гэтай нагоды ў сваім «Трактаце пра жывапіс»: «Першае, што трэба ўлічваць, гэта тое, ці маюць прадметы патрэбныя кантрасты, якія адпавядаюць іх [трохмернаму] становішчу».
Медыкі рэгулярна абмяркоўваюць дыягназы знакамітых гістарычных асоб на Гістарычнай клініка-паталагічнай канферэнцыі, якая штогод праходзіць у ЗША. Так, у мінулым годзе даследчыкі дыягнаставалі брушны тыф ў султана Салах-ад-Дзіна, які памёр ад гэтай хваробы. А два гады таму медыкі вызначылі захворванне гераіні вядомай карціны амерыканскага мастака Эндру Олсана «Свет Крысціны».
Паводле nplus1.ru