BYPOL па-руску: Пачынаючы з Херсона мэта ўжо не выйграць вайну, а не прайграць
Вайскоўцы Расіі, не згодныя з палітыкай Уладзіміра Пуціна, стварылі своеасаблівы аналаг беларускага BYPOL. Пра яе існаванне стала вядома пасля выхаду тэксту BBC пра ўцёкі з Расіі кадравага ваеннага, штурмана верталёта лейтэнанта Дзмітрыя Мішова.
У інтэрв'ю BBC Мішаў паведаміў, што менавіта падпольная арганізацыя вайскоўцаў «Ордэн Рэспублікі» дапамагла яму пакінуць краіну, каб пазбегнуць адпраўкі на вайну ва Украіне.
«Ордэн» выступае за звяржэнне Пуціна, стварэнне парламенцкай рэспублікі, а таксама змагаецца супраць вайны і дапамагае вайскоўцам, якія не хочуць змагацца, пакінуць краіну. Тэлеграм-канал «Можам патлумачыць» звязаўся з «Ордэнам» і пагаварыў пра тое, хто яны, адкуль, чым займаюцца і якія ў іх мэты.
Усе зносіны з «Ордэнам» вяліся праз бот у Telegram, і, такім чынам, у рэдакцыі не было магчымасці сустрэцца асабіста з героямі. Аднак, крыніцы «МП», асабіста знаёмыя з прадстаўнікамі арганізацыі, пацвердзілі рэальнасць яе існавання.
«Калі ў Расіі будзе грамадзянская вайна, мы адмаўляемся рабіць у ёй першы стрэл»
— Перш за ўсё, хацелі б зразумець, калі з'явіўся «Ордэн Рэспублікі»? Як ён утварыўся і кім ён створаны?
— Ордэн утварыўся каля года таму з закрытага афіцэрскага клуба, заснаванага да вайны, дзе складаліся адстаўныя і дзеючыя афіцэры, якія абмяркоўвалі палітыку, эканоміку, навіны. Проста сябравалі і дапамагалі адзін аднаму. Калі падзеі, якія адбыліся 24 лютага 2022 года, адправілі краіну пад адхон і любыя наіўныя надзеі на паступовую нармалізацыю палітычнай сістэмы пайшлі ўслед за імі, клуб вырашыў пераўтварыцца ў Ордэн і дзейнічаць па меры сваіх сіл.
— А як у гэты клуб можна было трапіць? Чым ён займаўся да вайны?
— Чалавека можна было прывесці ў клуб з дапамогай двух паручальніцтваў ад дзейных чальцоў. Большасць удзельнікаў былі адстаўнымі афіцэрамі, і тады, хутчэй, цікавіла магчымасць зносін па дзелавых пытаннях і абмен думкамі, прыемная кампанія, ну і абмеркаванне навін і палітыкі. Галоўнае, што тады нарадзілася — гэта давер людзей адзін да аднаго.
Члены клуба падзяляюць рэспубліканскія ідэі і, калі суаднесці гэта з палітычнымі дзеячамі мінулага, то мы часцей за ўсё згаджаліся з Маргарэт Тэтчэр, Уінстанам Чэрчылем, Рональдам Рэйганам і іншымі палітыкамі умерана правага спектру. Стаўленне што да міністра [абароны], што да вярхоўнага галоўнакамандуючага было грэблівым і вагалася ад скепсісу да нянавісці.
— Колькім расійскім вайскоўцам вы ўжо дапамаглі выехаць з Расіі? Колькі чалавек да вас звярнуліся?
— Скажам так, вываз людзей — не асноўны наш від дзейнасці. У лейтэнанта Мішава, даволі маладога чалавека, была вельмі цяжкая жыццёвая сітуацыя, акрамя таго, ён валодае рэдкай спецыяльнасцю — штурман-аператар верталёта, гэта чалавек, якому нельга хутка знайсці замену.
— Які тады асноўны від дзейнасці «Ордэна»?
— Мы, на жаль, не можам раскрываць падрабязнасці нашай дзейнасці са зразумелых прычын, але, як вельмі дасціпна сказаў адзін чалавек, «гэта падобна на разведку ў выгнанні». «Ордэн Рэспублікі» ў першую чаргу змагаецца супраць дыктатуры, супраць арганізаванай злачыннай групы, якая захапіла ў Расіі ўсе рычагі ўлады і трымае ў закладніках 140 мільёнаў чалавек, але і не ваюе са сваімі суайчыннікамі. І калі ў Расіі і будзе грамадзянская вайна, мы адмаўляемся рабіць у ёй першы стрэл.
«Мы павінны пакараць вінаватых самастойна»
— Як вы вырашаеце, каму дапамагаць? Лейтэнант Мішаў у інтэрв'ю распавядаў, што вы забяспечылі яго ўсім неабходным — што гэта значыць?
— Мы забяспечылі маршрутам, картамі з тлумачэннем, данымі, сродкамі сувязі і іншымі неабходнымі ў такіх выпадках рэчамі. А што тычыцца вывазу, то мы дапамагаем, тым каму:
а) можам;
б) лічым патрэбным дапамагчы.
Салдаты ўсяго свету выконваюць загады. Так уладкаваная армія з часоў рымскіх легіёнаў. І менавіта таму, паводле звычаяў і законаў вайны, камбатантам, то-бок асобам, якія прымаюць удзел у баявых дзеяннях на законных падставах, а менавіта салдатам і афіцэрам рэгулярных частак, якія дзейнічаюць на падставе закона, «па загадзе» — гарантуецца абарона згодна Жэнеўскай канвенцыі. Хто мы такія, каб пераглядаць правілы вайны, напісаныя крывёю ўсіх еўрапейскіх армій за 2,5 тысячы гадоў?
— А як «Ордэн» знаходзіць людзей, якім трэба дапамагаць? Вам пішуць у тэлеграм-бот або звязваюцца з вамі іншымі спосабамі?
— Бот, скажам так, не служыць для прыёму зваротаў ад вайскоўцаў, ён, наадварот, быў зроблены для сувязі з журналістамі некаторы час таму, калі была прынятая пастанова даць пра сябе ведаць. Ордэн сам знаходзіць сітуацыі, дзе яму варта ўмяшацца. Мы не можам вывезці ўсіх, ёсць куча годных юрыстаў і арганізацый, якія гэтым займаюцца, са свайго боку хацелі б толькі сказаць і загадзя папярэдзіць, што ехаць у Казахстан — гэта ехаць у тупік, адтуль легальным спосабам вы не выберацеся.
Па астатніх пытаннях скажу адно — гэта наш першы такі медыйны выхад у свет. А давяраць ў наш час можна толькі выніках. Пра новыя здзяйсненні вы пачуеце, калі яны будуць, а пра мінулыя — тады, калі гэта стане магчыма па прынцыпе «не нашкодзь», таму што мы пастараліся сябе адвучыць выдаваць жаданае або меркаванае за сапраўднае.
— «Рускі Добраахвотніцкі корпус» і Легіён «Свабода Расіі» ў рознай ступені звязаныя з УСУ, а ваша арганізацыя ў якіх адносінах з уладамі Украіны і УСУ?
— Мы не знаходзімся ні ў якіх адносінах ні з РДК, ні з Легіёнам «Свабода Расіі» (калі такі існуе), ні з УСУ, ні з кім бы там ні было яшчэ.
Па-першае, мы павінны пакараць вінаватых самастойна, гэта пытанне нашага вайсковага гонару і нацыянальнай самадастатковасці. Па-другое, мы выступаем за тэрытарыяльную цэласнасць Расіі. За пераўтварэнне яе ў парламенцкую рэспубліку, дзе тая ці іншая форма самадзяржаўя заменена уладай народных прадстаўнікоў, і за неадкладнае навядзенне парадку згодна з законам і справядлівасці. Гэтая тая задача, якую рускія афіцэры не могуць вырашыць з часоў паўстання на Сенацкай плошчы. І, вядома, мы за неадкладны мір.
«Каб адмовіцца выконваць загад, патрэбна грамадзянская і чалавечая мужнасць»
— Вы кажаце, што ваша арганізацыя складаецца з адстаўных і дзеючых афіцэраў, гэта значыць вы добра валодаеце інфармацыяй аб тым, што адбываецца ў войску цяпер?
— Скажам так, мы валодаем становішчам.
— Калі ў вас унутры арміі ёсць свае людзі, то, мабыць, у вас ёсць уяўленне пра настроі ў войску. Якія яны? Ці ёсць у іх рэфлексія? Ці разумеюць, што вайна — гэта памылка?
— Гэта такая ж праблема, як і ў астатняй Расіі. Чытач здзівіцца, але яны ва ўсіх «бюджэтнікаў» прыкладна аднолькавыя. Нізкі ўзровень заробкаў, адсутнасць сацыяльных ліфтаў, вечная хлусня і вельмі вядомае ў войску слова «паказуха» — усё гэта разам выпустошвае адтуль людзей дзейных і здольных. Адмоўная селекцыя, як вядома, выносіць наверх у першую чаргу лаяльных, а не таленавітых.
Потым страх перад невядомасцю. Ну вось сышоў ты ў нікуды, і што? А што ты будзеш рабіць? А шмат вакансій у крызіс? А як карміць сям'ю? Бегчы за мяжу? А там што? Хто дапаможа? А дзе ўзяць замежны пашпарт?
Усе гэтыя пытанні і абставіны так ці інакш, з аднаго боку, падрываюць баяздольнасць арміі, якая, да таго ж, дрэнна ўладкаваная ў прынцыпе, і падрывае маральны стан людзей, у ёй служачых. А з іншага боку, зноў пакідаюць іх лаяльнымі сістэме, таму што няма прамога і зразумелага выхаду з існуючага становішча.
Акрамя таго, не трэба забываць, і гэта першарадна, што за невыкананне загаду належыць працяглы тэрмін, а з выхадам указа аб частковай мабілізацыі з войска нельга звольніцца.
Ці можна лічыць вайну памылкай? Хтосьці лічыць, хтосьці не, але больш за ўсё тых, каму гэта проста не падабаецца, але што яны могуць зрабіць?
— Мы бачым, што даволі эфектыўна ваюе «Вагнер», а вось рэгулярная армія, здаецца, паказвае сябе не лепшым чынам. Чаму так?
— У «Вагнеры» развязаныя некаторыя вайсковыя праблемы, але далёка не ўсе. І потым вагнераўскі касцяк — гэта даволі нешматлікая па ваенных мерках група людзей колькасцю батальён або паўтара. І яна амаль не ўдзельнічала ў Бахмуцкай мясарубцы. Яўген Прыгожын разважліва зберагае яе для нейкіх іншых спраў. Якіх — лепш ўдакладніць у яго.
Асноўнай крыніцай яго папаўнення і асноўным расходным чалавечым матэрыялам былі былыя зэкі. Да таго ж, узяццё невялікага горада (Бахмута) на працягу паўгода шляхам лабавога штурму ну ніяк не можа лічыцца вяршыняй ваеннага мастацтва, тым больш з такім узроўнем страт. Потым — не трэба недаацэньваць расійскую армію, яна хоць і непаваротлівая і дрэнна кіраваная, але ёсць і чыста ваенныя вартасці.
Здольнасць несці страты, здольнасць выконваць любыя, нават самыя ідыёцкія загады, каласальная агнявая моц і велізарны мабілізацыйны рэсурс, у чатыры разы больш за ўкраінскі. У яе не атрымліваецца наступаць, так. Але абараняцца пасля мабілізацыі яна цалкам здольная і потым мы абсалютна ўпэўненыя, што ніхто нікуды наступаць больш і не збіраецца, ды і нават страта нейкіх тэрыторый на поўдні ці ўсходзе Украіны не з'яўляецца катастрофай.
«Нельга ваяваць са сваякамі!»
— Але чаму войска не такое добрае, як многія, у тым ліку мы, чакалі? Наколькі людзі матываваныя, гатовыя змагацца, здзяйсняць подзвігі?
— Згодна з ваеннай навукай, якая такая ж навука, як і любая іншая, першым абавязкам палітычнага мастацтва ў адносінах да ваеннай стратэгіі з'яўляецца вылучэнне палітычнай мэты вайны. Усякая мэта павінна быць строга ўзгоднена з наяўнымі для дасягнення яе сродкамі. Палітычная мэта павінна адказваць магчымасцям вядзення ваенных дзеянняў.
Каб выканаць гэтае патрабаванне, палітык павінен мець правільнае ўяўленне пра стаўленне сваіх сіл да непрыяцельскіх, што патрабуе надзвычай сталага і глыбокага меркавання, ведаў гісторыі, палітыкі і статыстыкі абодвух варагуючых дзяржаў, і вядомай кампетэнцыі ў асноўных ваенных пытаннях. Уладзімір Пуцін і расійскі Генеральны штаб парушыў адразу ўсе законы ваеннай справы, не кажучы пра чыста чалавечыя, таму што... Мы нават здзіўлены, што гэта трэба казаць — нельга ваяваць са сваякамі!
Таму і былі прыдуманыя невыразныя мэты і матывы, тысяча і адна версія на любы густ, чаму ўсё так адбылося. Але, натуральна, не сказана сапраўдная, таму што яна гучыць непрывабна і подла — «вечнае кіраванне канкрэтнага чалавека».
З іншага боку, праз нейкі час салдат пачынае ваяваць паводле вядомай максіме Партоса з «Трох мушкецёраў» — «Б'юся, таму што б'юся!». За загінулага таварыша, за тое, што прывык, за тое, што на вайне ўсё дзіўна проста — «свой» і «чужы», ну і, вядома, па ўсіх вышэйпададзеным прычынах невядомасці.
А так званыя «добраахвотнікі» ваююць за грошы, бо ніколі дзяржава не абменьвала жыцці па такім шчодраму курсе. Можна паехаць у Забайкалле і спытаць там у людзей: 204 тысячы рублёў у месяц — гэта шмат, ці мала? Там такіх грошай ужывую ніхто не бачыў ,і не трэба сябе падманваць — іх плацяць. І пахавальныя плацяць, і за раненне. Так, часам хітраць і нават падманваюць, але ў асноўным плацяць. Пакуль.
— Вы кажаце, што вы стаіце на пазіцыях заключэння неадкладнага міру. А які ён павінен быць? За мір, як яго разумее Украіна, ці як яго разумее Расія? Ці ўсё роўна на якіх умовах, абы спыненне баявых дзеянняў і перамовы?
— Заключэнне міру — гэта задача дыпламатаў, і яго ключавая ўласцівасць — свет павінен быць прымальным для абодвух бакоў. Акрамя таго, ён павінен быць належным чынам забяспечаны, інакш яго чакае сумны лёс Версальскага дагавора, які завяршыў Першую сусветную вайну, які быў, па трапным выразе маршала Фоша, «перамір'ем на 20 гадоў». Яго трапнасць, да жаху народаў, пацвердзілася: праўда, Другая сусветная вайна пачалася праз 21 год, а не праз 20.
Але Уладзімір Пуцін заключыць такі мір проста не ў стане.