Вялізны парасон, што абараняе ад дажджу з расійскіх ракет. Літва — 20 гадоў у NATO (Фота)
Яшчэ тры гады таму мала хто верыў у магчымасць вялікай вайны ў цэнтры Еўропы. Сёння ў кожнай краіне, набліжанай да Расіі, не застаецца сумневаў, што NATO — адзіная гарантыя недатыкальнасці, спакойнага жыцця дзяцей, грамадзян і вайскоўцаў, мірных гарадоў без блокпастоў ды варонак ад авіябомб.
Роўна 20 гадоў таму, 29 сакавіка 2004 года, знішчальнікі F-16 Каралеўскіх ВПС Бельгіі прызямліліся ў літоўскім Шаўляі, прыступіўшы да выканання місіі паветранай паліцыі NATO. У той дзень Літва стала паўнапраўным членам Паўночнаатлантычнага альянсу.
Праз месяц, 1 траўня, на літоўскіх пашпартах з’явіўся надпіс «Еўрасаюз».
Членства ў NATO і ЕС карэнным чынам змяніла гістарычныя і геапалітычныя ўмовы, якія вызначалі лёс Літвы — гэта бяспечнае і мірнае жыццё напрацягу 33 гадоў незалежнасці. Так, з «завочнымі арыштамі» літоўскіх палітыкаў расійскімі судамі, пагрозамі «зайсці пасля Украіны», гумарыстычнымі карцінкамі «Топаль-М па Літве». Але ўсё гэта толькі словы тэрарыстаў — яны не раняць так, як раняць ракеты.
Сёння ўсе 32 члены NATO зацікаўленыя ў эканамічнай стабільнасці і геапалітычнай бяспецы краін Балтыі, бо ў першую чаргу гэта бяспека ўсяго Альянсу.
Сённяшні дзень — выдатная магчымасць азірнуцца назад і ацаніць важнасць Паўночнаатлантычнага блоку.
«20-я ўгодкі ў NATO мы адзначаем у цяжкі, у складаны час. Вайна расійскай агрэсіі супраць Украіны нам нагадвае, што мір у Еўропе не з'яўляецца сама сабой зразумелай з'явай. Сёння ў нас не было б падставы для ўрачыстасці, калі б не дальназоркія рашэнні, прынятыя ў пачатку перыяду незалежнасці», — сказаў прэзідэнт Літвы Гітанас Наўседа ва ўрачыстай прамове да гадавіны ўступлення ў Альянс.
Наўседа дадаў, што, нягледзячы на будзь-якія заявы расійцаў ды ІПСА, сёння краіны Балтыі як ніколі знаходзяцца ў бяспецы. Штогод на тэрыторыі адной толькі Літвы ў вучэннях бяруць удзел тысячы замежных жаўнераў, а цяпер краіна рыхтуецца прыняць новую нямецкую брыгаду.
Ля прэзідэнцкага палаца выстаўлена некалькі ўзораў ваеннай тэхнікі: тут вайскоўцы з Літвы, Нідэрландаў, Бельгіі, Германіі ды іншых краін дэманструюць рознае абсталяванне тым, хто метанакіравана прыйшоў на мерапрыемства ці наўпрост праходзіў міма. Побач сабраліся вайскоўцы літоўскай арміі, NATO, ветэраны.
«Украіна ніколі не забудзе, як дапамагала Літва. Калі б усе так дапамагалі, вайна б даўно скончылася», — кажа кульгаючы спадар. Верагодна, гэта паранены ўкраінскі жаўнер.
Завяршэнне цырымоніі прайшло ў небе — як і 20 гадоў таму над цэнтрам Вільні праляцелі два знішчальнікі паветранай паліцыі NATO. Адбылося гэта з такой хуткасцю, што мы нават не паспелі ўключыць камеру. Вельмі ўражвае!
Знішчальнікі ў небе над Вільняй. Фота: ELTA / DAINIUS LABUTIS
Напрыканцы заглянем у Reformatų skveras, дзе знаходзіцца вельмі актуальны мурал, што адлюстроўвае ўсю сутнасць сіл Паўночнаатлантычнага блоку ў Літве ды іншых патэнцыйных краінах-ахвярах расійскай «дэнацыфікацыі».
Вялізны парасон з эмблемай NATO закрывае сабою гараджан, якія танчаць, фатаграфуюць, выгульваюць сабачак, катаюцца на ровары пад мірным небам.
Мурал, прысвечаны абароне Літвы NATO