Маладыя беларусы распавялі, чаму абіраюць замежныя ВНУ
З 17 чэрвеня ля будынка Дэпартамента якасці адукацыі стаяць доўгія чэргі. У асноўным гэта абітурыенты і іх бацькі, якія прыйшлі, каб праставіць апастыль атэстата. Ён патрэбны тым, хто збіраецца паступаць за мяжу. Сёлета ахвочых аказалася нямала. Мінадукацыі нават увяло папярэдні запіс для падачы дакументаў на апастыль. Чаму цяперашнія выпускнікі выбіраюць не беларускія, а еўрапейскія ВНУ?
Сарбона. Ілюстрацыйны здымак
«Люстэрка» паразмаўляла з хлопцам і дзяўчынай, якія плануюць вучыцца за мяжой. Імёны суразмоўцаў змененыя дзеля іх бяспекі.
«Хачу, каб падчас навучання не было нічога лішняга»
Алёна скончыла школу на выдатна. Дзяўчына плануе паступаць у адзін з літоўскіх універсітэтаў. Атрымліваць там прафесію яна вырашыла яшчэ ў 10-м класе, пасля таго як гэтую ВНУ пачала разглядаць для сябе яе сяброўка. Выпускніца таксама пачала чытаць пра яе ў інтэрнэце. У выніку сяброўка перадумала, а Алёне спадабаліся водгукі. Спецыяльнасць, якую яна выбрала, звязаная з дызайнам.
— Наогул, спачатку я збіралася ў мастацкі каледж у Мінску, потым убачыла магчымасць з Літвой, вырашыла: здаецца, нескладана, паспрабую, — расказвае Алёна. — У цэлым мне цяпер не падабаецца сітуацыя з беларускай адукацыяй. У школе я пазбягала чырвона-зялёных мерапрыемстваў. Разумею, што на наступнай прыступцы працягнецца тое ж самае, будзе нейкі ціск. А мастацтва — не тая тэма, якая мусіць мець межы. Мне здаецца, знаходзячыся ў еўрапейскай краіне, у творчасці я адчую сябе свабодней. Да маральных аспектаў можна падключыць і практычныя. Напрыклад, пасля пачатку вайны некаторыя сайты, дзе дызайнеры выстаўляюць на продаж свае працы, недаступныя, і нашыя карткі там не падыходзяць для аплаты.
Плюс нашая адукацыя не ўсюды прызнаецца, ды і канцэпцыя размеркавання мне не вельмі падабаецца.
Навучанне ў ВНУ, куды збіраецца Алёна, платнае. Каб закрыць патрэбную суму, дзяўчына плануе падавацца на грант і сацыяльную стыпендыю. Калі не атрымаецца, то прыдумала план Б — часова злётаць па праграме Work and Travel у ЗША і зарабіць там на адукацыю. Але можна ж вучыцца ў Беларусі платна і не перажываць за размеркаванне?
— У нас якасць не адпавядае цане абсалютна, — адказвае на гэта Алёна. — З таго, што я ведаю, у нас больш ідзе ўхіл на акадэмічны малюнак і акадэмічны жывапіс, у ВНУ, што я выбрала, менш рамак, усё лайтовейшае. Плюс у нашых універсітэтах шмат лішніх прадметаў. Напрыклад, навошта мне здаваць гісторыю Беларусі ці фізкультуру? Я не пра тое, што гісторыю ведаць не трэба. Трэба, і я яе ведаю, але навошта яе пры гэтым здаваць? Падчас навучання хачу сканцэнтравацца менавіта на профільных прадметах, каб не было лішняга.
Глядзіце таксама
Акрамя таго, з першага курса Алёна плануе працаваць па спецыяльнасці, таму, кажа, хацела б неяк якасна бавіць час. Але і гэта яшчэ не ўсё.
— У 2021−2022 гадах мая сяброўка брала акадэмічны ва ўніверсітэце. Калі вярнулася, зразумела, што там звольнілі многіх выкладчыкаў. Засталіся ў асноўным тыя, хто трымаліся за месца, так бы мовіць, — дзеліцца яна назіраннямі.
Бацькі да ідэі Алены вучыцца за мяжой паставіліся «нейтральна». Тата спытаў: «Навошта табе туды?» Адказ дачкі, што «ў беларускай адукацыі няма перспектываў», яго задаволіў.
— Цікава, што калі некалькі гадоў таму мой старэйшы брат збіраўся паступаць у замежную ВНУ, бацька быў супраць, — кажа Алёна. — Чаму? Магчыма, тады нашая адукацыя выглядала свежа і яскрава, і не было асаблівых нюансаў. Цяпер ён ужо гэта прыняў.
Амаль усе аднакласнікі Алены плануюць атрымліваць «вышку» ў беларускіх ВНУ. Тэму адукацыі за мяжой выпускнікі амаль не абмяркоўвалі. Сваімі планамі Алёна з імі не дзялілася.
Нават калі адміністрацыя ўстановы збірала інфармацыю пра тое, хто і куды плануе паступаць, напісала «ў БДУ».
— Гутарак пра тое, дзе далей вучыцца, выкладчыкі з намі не праводзілі. Чытала, у некаторых навучальных установах да такога ставяцца кепска, таму вырашыла гэтай інфармацыі афіцыйна не паведамляць. Ведаю, што гэтак жа зрабіла і некалькі маіх аднакласнікаў. Пра іх планы даведалася выпадкова, — расказвае Алёна. — Людзі гэта хаваюць. Думаю, у жніўні, калі мне патэлефануюць са школы з пытаннем, куды я паступіла, адкажу: «Нікуды». Не хачу, каб пра мой выбар хтосьці ведаў.
Глядзіце таксама
Рыхтавацца да паступлення дзяўчына пачала прыкладна паўтара года таму. Запісалася на падрыхтоўчыя курсы пры літоўскай ВНУ. Анлайн-заняткі ёй залічылі замест экзамену па творчасці, плюс дыстанцыйна яна здала экзамен па англійскай. Акрамя таго, каб прэтэндаваць на грант, яна два гады валанцёрыла ў адной з беларускіх арганізацый. Цяпер засталося дачакацца вынікаў.
Вучыцца Алена будзе на англійскай. Гэта яе не палохае, мову яна ведае добра. У найбліжэйшых планах — здаць міжнародны экзамен IELTS на ўзровень С1.
— Мне здаецца, у мяне ў заводскіх наладах было разуменне, што трэба вучыць англійскую. Думаю, я яе ведаю лепш за ўсіх у класе. Апошнія гады два атачыла сябе ёю яшчэ больш, — кажа яна. — У мяне TikTok на англійскай, усе серыялы і фільмы я часцей за ўсё гляджу на ёй, а цяпер нават кнігі пачала чытаць.
З’язджаць на навучанне ў іншую краіну Алёне «крыху страшна».
— Але мне здаецца, гэта правільны выбар. Там у мяне будзе больш магчымасцяў, — разважае яна. — Бацькі з гэтай нагоды пакуль нічога не кажуць. Думаю, на вакзале яны ўсё ўсвядомяць… А яшчэ я буду моцна сумаваць без свайго ката.
«У Беларусі таксама ёсць такія спецыяльнасці, але конкурс на іх велізарны»
Сярэдні бал Аляксея — каля дзевяці. Хлопец таксама вырашыў звязаць жыццё з дызайнам, але ў якой менавіта краіне вучыцца, ён пакуль не вызначыўся. Будзе спрабаваць паступаць і ў замежную ВНУ, і ў беларускую.
— Ідэя вучыцца за мяжой з’явілася ў 11-м класе. Яе падказалі бацькі, калі накідвалі мне розныя варыянты для атрымання вышэйшай адукацыі. Выбар краіны быў досыць простым. Гэта Польшча, бо тут працуе тата, — расказвае малады чалавек. — У Беларусі таксама ёсць такія спецыяльнасці, але конкурс на іх велізарны. Я, вядома, паспрабую і ў нас паступаць, але як раўнацэнную альтэрнатыву разглядаю і навучанне за мяжой.
Паводле Аляксея, калі ў сям'і абмяркоўвалі варыянты паступлення, разглядалі перспектывы еўрапейскага і беларускага дыпломаў, а таксама тата прыводзіў розныя аргументы на карысць глабальнага і лакальнага рынкаў працы.
— У выніку вырашылі, што ў атрыманні «вышкі» лепш рухацца адразу па некалькіх траекторыях, — працягвае хлопец.
Глядзіце таксама
З аднакласнікамі сваімі планамі хлопец не дзяліўся. Не хавае, што гэтую тэму яны стараліся не абмяркоўваць: не хацелася, каб хтосьці лішні раз пра гэта пачуў і потым праз гэта, магчыма, узніклі б праблемы з адзнакамі.
— Як я разумею, адміністрацыя школы ініцыятывы паступаць за мяжу не падтрымлівае, — дзеліцца назіраннямі малады чалавек.
— Настаўнікі палохалі, што калі прымем такое рашэнне, то нашаму класнай кіраўніцы будзе кепска. Маўляў, калі шмат дзяцей з’едзе, яе звольняць за тое, што яна не паведаміла пра нашыя планы і нас з бацькамі не пераканала.
Ехаць за мяжу Лёша не баіцца. Тата будзе побач. Польскую хлопец трохі ведае. Да таго ж, калі ён атрымае грант на навучанне, спачатку ў яго будзе год падрыхтоўчых курсаў, а толькі потым уступныя экзамены і вучоба.
— Пакуль паступленне ў Польшчу для мяне — гэта збор і афармленне ўсіх дакументаў на стыпендыю. Гэтым больш займаюцца бацькі, — не хавае хлопец. — Я ж рыхтуюся да творчых экзаменаў, якія паспрабую здаваць у беларускую ВНУ.