Канешне, Пуцін і Лукашэнка ў чарговы раз спрабавалі напужаць Захад і падступнае NATO. Аднак там пужацца, падобна, стаміліся, і цвяроза, а не эмацыйна, ацанілі магчымасці з’яўлення ядзернай зброі ў Беларусі.
Па-першае, Пуцін ужо столькі разоў палохаў Захад ядзернай зброяй, што гэта сапраўды неяк надакучыла. «Ядзерны попел» прапагандыста Кісялёва ўзнік задоўга да пачатку цяперашняй вайны ва Украіне, а фразе «Не смяшыце мае Іскандэры» — таксама некалькі гадоў. Ну і, безумоўна, пасля пачатку цяперашняй вайны мы ўжо дзесяць разоў паспелі абмеркаваць магчымыя варыянты ядзернага ўдару куды б там ні было. І Лукашэнка, дарэчы, у гэтых варыянтах ну ніяк не значыўся.
Па-другое, наўрад ці пытанне выкарыстання расійскай ядзернай зброі або перадачы яе каму-небудзь вырашае Пуцін аднаасобна. Калі б гэта было так, магчыма, мы б ужо ўбачылі ядзерны грыб дзе-небудзь у той жа Украіне. Але, дзякуй Богу, там, верагодна, існуе «ланцужок прыняцця рашэнняў, і вырашаецца ўсё не адной толькі кнопкай ядзернага чамаданчыка. Імаверна, нават калі б Пуцін у эмацыйным запале і дацягнуўся да гэтай кнопкі — існуе там нейкая «абарона ад дурня», і яго спантаннае рашэнне было заблакавана на якім-небудзь з узроўняў.
Па-трэцяе, ядзерная зброя — гэта не зімовы яблык, якое сарваў, паклаў у склеп, і яно там да вясны ляжыць, калі не згніе. І тое — патрэбны склеп, куды пакладзеш яблык. А ядзерная боегалоўка — гэта іншае. Патрэбныя спецыяльна абсталяваныя сховішчы, патрэбныя адмыслоўцы, якія ведаюць, як абыходзіцца з ядзернымі зарадамі, трэба стварыць і адладзіць той самы «ланцужок прыняцця рашэнняў». Нават Пуцін наўрад ці пагодзіцца аддаць ЯЗ у рукі персанальна і аднаго толькі Аляксандра Лукашэнкі (ведаючы яго не меншую імпульсіўнасць і непрадказальнасць). І ўсё гэта — тэхналогіі, якіх няма не толькі ў Беларусі, але і нават у Расеі з усім гэтым напружана.
Вы памятаеце, як рускія салдаты капалі акопы ў самым забруджаным месцы Чарнобыльскай зоны — Рудым лесе? Проста не было спецыялістаў, якія б распавялі ім, чым гэта пагражае. На гэтым тыдні ўкраінскія СМІ распаўсюдзілі інфармацыю, што нібыта рускія збіраюцца зліць астуджальную вадкасць з рэзервуараў Запарожскай АЭС: маўляў, туды ўкраінскія спяцы схавалі зброю. Калі гэта праўда, то ніхто ж не патлумачыў, што карыстацца зброяй, які пабыла ў сістэме астуджэння рэактара, азначае гарантавана схапіць дозу радыяцыі, слаба сумяшчальную з далейшай жыццядзейнасцю. Значыць, у Расіі спецыялістаў, якія маглі б растлумачыць элементарныя, здавалася б, рэчы, звязаныя з ядзернай бяспекай, якія ведае любы чалавек, што перажыў Чарнобыль — таксама вельмі мала. І дзяліцца імі з Беларуссю, перадаючы ёй ядзерныя боепрыпасы да «Іскандэраў», калі ў цябе самога дэфіцыт... Прабачце, у такіх выпадках кажуць: «Дурняў няма».
Ну і, вядома ж, Пуцін наўрад ці выпусціць з рук такі козыр, як ядзерную зброю. А значыць, каб кантраляваць гэтыя зарады, у Беларусі прыйдзецца ствараць паўнавартасную расійскую ваенную базу. Гэтаму ў свой час доўга і актыўна супраціўляліся не толькі беларускія дэмакратычныя сілы, але і сам Лукашэнка. Праўда, цяпер такой базай дэ-факта стала ўся тэрыторыя Беларусі, але гэта «дэ-факта», а не «дэ-юрэ». Таму што ў прынцыпе сёння Лукашэнка можа, у выпадку калі ўжо вельмі прыцісне або прапануюць вельмі шмат, пабіць гаршкі і «папрасіць» расійскія войскі пакінуць РБ, ці проста перастаць запраўляць іх палівам. А вось калі ваенная база Расіі ў Беларусі будзе створаная «дэ-юрэ» — тут не выслізнеш.
Таму перадача ядзернай зброі Беларусі — працэс доўгі, моташны і з незразумелым вынікам. Асабліва ўлічваючы адказ на пытанне, навошта яна ў Беларусі, калі ёсць Калінінград.
А вось што мы не заўважылі за ўсімі гэтымі размовамі, што адцягвалі нашую ўвагу ад важнага — гэта дэфолту па міжнародных абавязацельствах спачатку Расіі, а затым і Беларусі. У Расіі ён настаў дэ-факта, а Беларусь яго стварыла сама. Плацяжы па еўрааблігацыях Belarus-2027 у агульнай суме 22,9 млн долараў ЗША ў эквіваленце былі пералічаныя не толькі ў беларускіх рублях, але і на рахунак у Беларусбанку.
Уласна, незразумела, навошта гэта Беларусі спатрэбілася. У нас, палдаецца, няма настолькі жорсткіх фінансавых абмежаванняў па выплаце доўгу, як у Расіі. Як паведаміў міністр фінансаў Беларусі Юрый Селіверстаў, у лютым сродкі для выплаты даходу былі пералічаныя плацежнаму агенту, але «дружалюбныя інвестары» іх не атрымалі. Калі пад «дружалюбнымі інвестарамі» разумеецца Расія, то яны не атрымалі іх з-за абмежаванняў пераводу грошай у саму Расію. Пра «недружалюбных інвестараў» Селіверстаў не сказаў нічога, а таму ёсць падставы меркаваць, што з імі ўсё добра.
Вядома, на думку нашых эканамістаў, дэфолт аднамомантавага ўплыву на сітуацыю ў Беларусі не акажа, таму што ў нас усё было кепска і без дэфолту. Буйныя інвестары сыходзяць, айцішнікі бягуць, бізнес згортвае праекты, дзелавая прывабнасць краіны — ніжэй за плінтус, і нават Кітай крэдытаў не дае.
Вось толькі, у адрозненне ад Расіі, актывы якой на Захадзе арыштоўваюцца і так, у сувязі з вайной ва Украіне, нашы актывы там пакуль не чапалі — да цяперашняга моманту. Прызнанне ж беларускага дэфолту можа павярнуць сітуацыю ў іншы бок. Трымальнікі аблігацый могуць звярнуцца ў суд, і запатрабаваць «кампенсацыі маральнай і матэрыяльнай шкоды».
Безумоўна, еўрапейскі эканамічны суд — справа доўгая, моташная і грашовая. Аднак арышт беларускіх актываў за мяжой для «забеспячэння магчымых выплат» адбудзецца даволі хутка. І мы можам сутыкнуцца з сітуацыяй, калі тэрміналы ў Клайпедскім порце, у якія Беларусь уклала добрыя грошы, акажуцца не зусім і нашымі. Падсанкцыйны санаторый «Беларусь» у Друскеніках таксама «раптам» знікне з нашай зоны дасяжнасці. А падціснуць усякія сэрвісныя цэнтры ды пункты продажаў МАЗаў і МТЗ у Еўропе — сам Бог загадаў.
А пакуль пойдзе суд, пакуль яны будуць пад арыштам, на іх набягуць такія грошы за «камуналку», што і прадаць гэтыя аб'екты выйдзе толькі сабе ў страту.
І хай Мінфін потым не пытаецца: «Хто гэта зрабіў?». Самі ж напрасіліся.
