Шрайбман: Для Лукашэнкі важна, каб палітвязні публічна каяліся і звярталіся да яго за выратаваннем

Вызваленне 13 палітвязняў, а да гэтага-каманды Прэс-клуба, Сяргея Павалішава з Hoster.by і Віктара Куўшынава з PandaDoc, многія палічылі пачаткам гандлю з Захадам. У мяне іншае меркаванне, піша Арцём Шрайбман у сваім тэлеграм-канале.

Маштаб саступак не той. Для сігналу аб тым, што Лукашэнка гатовы гандлявацца, трэба было нешта куды больш сур'ёзнае, чым настолькі нязначная колькасць памілаваных на фоне новага набору палітвязняў і закіду новых груп мігрантаў пад польскую і літоўскую межы.
Я не гатовы ўявіць, што Мінск настолькі наіўны і не разумее, што такі сігнал асуджаны згубіцца на фоне ўсё яшчэ дамінуючай эскалацыі як унутры краіны, так у адносінах з суседзямі.
У гэтых памілаваннях я бачу хутчэй унутраную логіку. Лукашэнка часта паўтарае думку аб тым, што большасць тых, хто быў адурманены ў 2020-м, зразумелі, што ён меў рацыю, і адвярнуліся ад сваіх тэлеграм-лялькаводаў.
Як часта бывае з Лукашэнкам, паўтарэнне гэтага адарванага ад сацыяльнай рэальнасці тэзіса — спроба пераканаць у ім самога сябе. Яму важна адысці ад траўмы жніўня-2020, спакаваць гэта ў камфортную карціну свету, дзе аблудныя адумаліся і павярнуліся назад да яго, а ўсё гэта было проста часовым памутненнем.
Для гэтага важна, каб самыя радыкальныя, вядомыя або актыўныя ворагі — палітвязні — публічна каяліся і звярталіся да яго за выратаваннем. Гэта жывое пацверджанне яго жаданай карціны светы.
Усё роўна, як выбіваюцца гэтыя раскаянні. Важна, каб іх было шмат, важна, каб яны менавіта прызналі віну і звярнуліся да яго з прашэннем усё, а не як у 2011 годзе, калі частка палітзэкаў адпускалі нават без іх просьбы, проста таму што гандляваліся з Еўропай.
Але мабыць, працэс збору прашэнняў ідзе ні хістка, ні валка. Даводзіцца матываваць астатніх. А для гэтага ім трэба не толькі пагаршаць умовы ў СІЗА і турмах, але і паказваць зваротныя прыклады, што вось людзі выканалі ўсе ўмовы – і наперад, на свабоду, а вы працягвайце гніць тут, пакуль не адумаецеся.
Ні Захад, ні Мінск яшчэ не саспелі для гандлю (аб гэтым больш падрабязна — у нядаўнім інтэрв'ю Радыё Свабода). Давер знішчаны, гуляць у трэці раз у адну і тую ж гульню ўсё яшчэ не хочацца, і замест гэтага бакі занятыя павышэннем адзін для аднаго цэны варожых дзеянняў. Мінск — праз мігрантаў, захад — праз санкцыі.
І па цалкам надзейным даным, у пятым пакеце санкцый ЕС будуць далёка не толькі сімвалічныя абмежаванні. Са снежня Літва і зусім сур'ёзна рыхтуецца да прыпынку транзіту калію з-за санкцый ЗША.
Гэта не той фон, на якім Лукашэнка захоча неадкладна прагнуцца і паскорыць свае памілаванні. Бо нават калі ён гэта зробіць, калію гэта не дапаможа. Планка для скасавання санкцый моцна падрасла за 10 гадоў.