Журналістцы tut.by Любові Каспяровіч прысудзілі 15 сутак арышту

У судзе Маскоўскага раёна прайшоў суд над журналісткай TUT.BY Любоўю Каспяровіч. Яе абвінавацілі ва ўдзеле ў несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве — ч. 1 арт. 24.23.

Справу разглядае суддзя Сяргей Кацэр. Любоў бярэ ўдзел у пасяджэнні па скайпе. Кацэр зачытвае, што Любоў абвінавачваюць ва ўдзеле ў несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве — ч. 1 арт. 24.23 КаАП.
Журналістка адразу заявіла, што побач з ёй праходзіць іншы працэс — судзяць Анатоля Лябедзьку, таму яна вельмі дрэнна чуе тое, што кажа суддзя. Суддзя некалькі разоў паўтарае свае пытанні аб яе біяграфіі, зачытвае яе правы — Любоў чуе ўсё гэта толькі часткова.
Каспяровіч заяўляе першае хадайніцтва: праз 10 хвілін заканчваецца 72 гадзіны пасля яе затрымання, і яна да гэтага часу не ведае, за што яе затрымалі і за што яна знаходзіцца ў ІЧУ на Акрэсціна — просіць азнаёміць яе з пратаколам затрымання і правапарушэння.
— Я ўпершыню ад вас чую, у чым мяне абвінавачваюць, — заявіла журналіст суддзі.
— У пратаколе маецца адзнака, што вы адмовіліся ад атрымання копіі пратаколу, рабіць адзнаку, што вам тлумачыліся вашы правы і абавязкі, адмовіліся падпісваць пратакол, — сказаў суддзя.
— Гэта хлусня. Калі рабілі вопіс маёй маёмасці, праз 5 гадзін пасля затрымання, я рабіла ў пратаколе вопісу адзнаку, што мне не патлумачылі, за што я затрыманая, — заявіла Каспяровіч.
Суддзя Кацэр адмовіў журналістцы ў хадайніцтве — яна не зможа азнаёміцца ​​з пратаколам.
Каспяровіч заявіла яшчэ адно хадайніцтва — пагутарыць з адвакатам Андрэем Мачалавым.
Абаронца таксама заявіў хадайніцтва — пагутарыць з падабароннай, суд яго задаволіў, але даў толькі 7 хвілін на зносіны. З залы папрасілі выйсці ўсіх, акрамя адваката і сакратара суддзі — яна будзе прысутнічаць пры канфідэнцыйных зносінах падабароннага з адвакатам.
Пасля размовы з журналістам адвакат Мачалаў папрасіў суддзю прадаставіць яму час, каб азнаёміцца ​​са справай. Суддзя задавальняе хадайніцтва, у судзе перапынак да 11.40.
Нагадаем, у панядзелак, 17 траўня, каля 11.15 мінула 72 гадзіны пасля затрымання, то-бок Любоў павінны ці адпусціць, або асудзіць да гэтага часу.
Любоў Каспяровіч была затрыманая падчас выканання сваіх прафесійных абавязкаў 14 траўня каля Дома правасуддзя ў Мінску, дзе праходзіў суд па «справе студэнтаў». Каля будынку суда сабралася не менш за 100 чалавек, якія хочуць падтрымаць студэнтаў: іх сваякі, сябры, неабыякавыя беларусы. У залу пасяджэння амаль нікога не пусцілі, і міліцыя папрасіла разысціся людзей, пазней пачаліся затрыманні. Сярод затрыманых апынулася і Любоў Каспяровіч, яе адвезлі ў РУУС Маскоўскага раёна.
Перад затрыманнем Любоў інтэрв'юявала сяброў аднаго з абвінавачаных — выконвала свае прафесійныя абавязкі, рыхтуючы рэпартаж.
— Мы стаялі і размаўлялі, раптам нехта крыкнуў: «АМАП!» Убачылі, што да нас бягуць людзі ў чорным — кінуліся бегчы ад іх. Журналіст TUT.BY спатыкнулася і ўпала, амапаўцы кінуліся на яе, — распавядалі TUT.BY відавочцы падзей.
Позна ўвечары некаторых затрыманых студэнтаў сталі адпускаць з РУУС з пратаколамі. Суд у іх адбудзецца ў сераду, 19 траўня. Любоў разам з некаторымі іншымі затрыманымі адвезлі на Акрэсціна. За ўвесь час знаходжання ў РУУС да яе так і не дапусцілі адваката.
Як мяркуецца, у суботу, 15 траўня, пратакол Любові Каспяровіч павінны былі разгледзець у судзе Маскоўскага раёна. Але за цэлы дзень матэрыялы справы з РУУС у суд так і не даставілі. Наша калега выхадныя правяла на Акрэсціна.
Пасля перапынку адвакат заявіў, што ў справе маецца пратакол, у якім пазначана, што Любоў была затрыманая 14 траўня ў 11.15. Гэта значыць 72 гадзіны адміністрацыйнага затрымання скончыліся, і журналіста павінны адпусціць, выключэнняў у законе няма. Адвакат хадайнічаў, каб Каспяровіч вызвалілі з-пад варты і выклікалі ў суд позвай.
Суддзя Кацэр хадайніцтва адхіліў.
— У сувязі з тым, што разгляд справы суд ужо пачаў, Любоў Віктараўна па скайпе ўдзельнічае, адвакат удзельнічае — перашкодаў для разгляду справы няма, — заявіў Сяргей Кацэр.
Адвакат Мачалаў у адказ на гэта заявіў адвод суддзі.
Суддзя сышоў у дарадчы пакой, каб прыняць рашэнне.
У перапынку адвакат распавёў, што Любоў адчувае сябе добра, у яе ўсё нармальна.
У выніку хадайніцтва аб адводзе суддзя адхіліў, судовае паседжанне працягнулася ў тым жа складзе.
Адвакат Мачалаў заявіў яшчэ адно хадайніцтва: нягледзячы на ​​тое, што новым КаАП прадугледжаны ўдзел у судзе праз скайп, адвакат не бачыць у гэтым неабходнасці, улічваючы вельмі дрэнную сувязь, пра што не раз заявіла ў судзе Каспяровіч, плюс, абвінавачаная бачыць толькі твар суддзі. Абаронца папрасіў забяспечыць асабiстую яўку Любові ў суд.
— Любоў Віктараўна, вы чулі хадайніцтва абаронцы? — спытаў суддзя.
— Не, — сказала Любоў, на заднім фоне ў яе працягваюць казаць нейкія людзі і нешта шуміць.
Суддзя хадайніцтва адхіліў. Любоў папрасіла растлумачыць ёй, чаму яна ў ІЧУ, калі няма ніякага рашэння суда аб яе вінаватасці, а 72 гадзіны ўжо скончыліся.
— Любоў Віктараўна, вы не можаце задаваць пытанні суду, — заявіў Кацэр.
Абаронца папрасіў далучыць да матэрыялаў справы таксама копію заявы з РУУС Маскоўскага раёна, запіс з кнігі заўваг, якую зрабіў адвакат у РУУС — усё, што сведчыць аб тым, што адвакат быў 14 траўня ў РУУС, але яго да падабароннай так і не пусцілі.
Суддзя зачытаў пратакол: 14 траўня з 10.10 да не пазней 10.40 Любоў Каспяровіч прыняла ўдзел у пікетаванні — знаходзілася на пляцоўцы ля галоўнага ўваходу ў Дом правасуддзя на Сямашкі, 33, дзе ў складзе групы грамадзянаў, якія сабраліся для выражэння сваіх палітычных поглядаў і адносінаў да судовага працэсу, які праходзіць у Доме правасуддзя, прыняла ўдзел у несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве.
— Абсалютна не прызнаю сваю віну, — заявіла Любоў Каспяровіч.
Журналіст распавяла, як усё адбывалася. Напярэдадні суда Каспяровіч атрымала ад прэс-службы суда акрэдытацыю на асвятленне суда па «справе студэнтаў». Перад уваходам у суд Любоў паразмаўляла з бацькам адной са студэнтак, а потым, да 10 гадзін падышла да залы суда, дзе стаялі жалезныя рамкі, каля іх чакалі журналісты і сваякі абвінавачаных.
— Канкрэтна ў той час, які пазначаны ў пратаколе, я была ў залі суда. Пасля 10 выйшла памочнік суддзі і ў залу сталі запускаць сваякоў. У 10.46 перасталі пускаць у залу, але я яшчэ стаяла там, і звярнула ўвагу на заплаканую бабулю. Пасля гэтага — бліжэй да 11 гадзін — я пайшла да выхаду. Усё гэта можна адсачыць па паведамленнях мойму рэдактару. Я выйшла з будынка суда, бачыла, як людзі разыходзяцца. Супрацоўнікі міліцыі сказалі, што пропуск у залу закрыты, усіх папрасілі разысціся. Я пайшла да метро, ​​мяне затрымалі не на пляцоўцы ля Дома правасуддзя, а моцна далёка ад яе. У маім тэлефоне ёсць дыктафонны запіс, дзе чуваць, што я вяла яго яшчэ і пасля 11 гадзін. Я была затрыманая ці то ў 11.13, ці то ў 11.23 — у мяне вырвалі тэлефон, я дакладна не запомніла. Мяне затрымалі па дарозе да метро «Пятроўшчына», усё, што я бачыла — гэта трансфарматарную будку, — распавяла Каспяровіч.
— У колькі пачынаўся крымінальны працэс? — спытаў суддзя.
— Афіцыйна ён павінен быў пачацца ў 10.30, але я запомніла, што ён пачаўся ў 10.46, гэта ўсё можна ўбачыць на TUT.BY, — сказала Люба.
— Колькі людзей было на пляцоўцы перад судом? — удакладніў суддзя.
— Я не лічыла.
— А колькі было людзей, калі вы зайшлі ў суд?
— Трохі, каля 10 чалавек. Калі я сыходзіла — можа, некалькі дзясяткаў.
Адвакат папрасіў Любу падрабязна апісаць, што адбывалася на пляцоўцы перад Домам правасуддзя ў той дзень.
— Я выйшла з будынка суда і вельмі здзівілася, што людзей стала больш, чым калі я заходзіла. Мне рэдактар ​​сказаў паглядзець, што адбываецца на вуліцы. Людзі стаялі групкамі, яны проста размаўлялі. Вельмі шмат людзей сыходзіла ў бок метро, ​​шмат — да РНПЦ. Яшчэ я бачыла двух супрацоўнікаў міліцыі, адзін быў з мегафонам. Я ўсё распавяла рэдактару. Міліцыя не прамаўляла фразу «вы ўдзельнічаеце ў несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве», яны проста казалі, што допуск у залу скончаны. Я бачыла, як затрымлівалі студэнтаў па дарозе да метро і студэнтаў, якія ўжо садзіліся ў машыну, каб з'язджаць, — распавяла Каспяровіч.
Журналіст падкрэсліла, што ў людзей ля суда не было сімволікі, яны нічога не крычалі, не было лозунгаў. Усе проста павольна разыходзіліся.
— Я б ні за што не падумала, што гэта пікет ці нейкі масавы сход, гэта проста людзі, якія сыходзілі з суда. Я была адна, не была ні ў якой групе грамадзян, мэты публічнага выказвання сваіх палітычных інтарэсаў ля Дома правасуддзя ў мяне не было. Мая адзіная мэта была — зрабіць якасна сваю працу. На жаль, я не патрапіла ў залу суда, але зрабіла ўсё, што магла, і пайшла далей рабіць сваю працу. Калі вы ўбачыце вопіс маёй маёмасці, вы зразумееце, што торбай і кашальком пікетаваць немагчыма, — заявіла Каспяровіч.
Люба таксама распавяла, што па дарозе да метро дагнала і паразмаўляла з чатырма студэнтамі, якія не змаглі трапіць у залу суда і вельмі перажываюць за абвінавачаных студэнтаў, пра ліставанні з імі — усё гэта ёсць на дыктафоне журналіста.
— Пасля гэтага да нас проста пад'ехаў мікрааўтобус, адтуль выбеглі 5 супрацоўнікаў АМАП, студэнты разбегліся, я адбегла недалёка — я нічога не парушала, чаму павінна ўцякаць? Мяне тут жа і затрымалі. У мікрааўтобусе мне сказалі пакласці рукі на калені і што павязуць у РУУС, там я прабыла да 23 гадзін. І вось ужо трое сутак я знаходжуся ў камеры на 3 чалавекі, дзе спіць 7 чалавек. У нас не выключаюць святло, спім на голых дошках — ніякіх спальных прыналежнасцяў няма, — адзначыла журналіст.
Адвакат звярнуў увагу, што супрацоўнік РУУС браў у Любы тлумачэнні, дзе яна падрабязна апісала, як адбылося затрыманне, і меркавала, што яны ўвойдуць у пратакол.
— Куды дзеліся мае пісьмовыя тлумачэнні, я не ведаю. Мяне пасля адвялі яшчэ ў кабінет, дзе знялі адбіткі пальцаў, сфатаграфавалі і далі распісацца ў паперы, што я не буду распаўсюджваць нацысцкую сімволіку. Знаёміцца ​​з пратаколам, як іншых студэнтаў, мяне не вадзілі, — распавяла Каспяровіч. Журналіст падкрэсліла, што не адмаўлялася знаёміцца і атрымліваць копію пратакола аб адміністрацыйным правапарушэнні, як напісана ў матэрыялах справы, ёй проста нічога не паказалі, хоць яна настойвала.
Суддзя запытаў у Любы, з якой мэтай студэнты і іншыя людзі прыйшлі да суда 14 траўня.
— Я не ведаю, я з імі не знаёмая. Тыя студэнты, якіх я сустрэла па дарозе да метро, ​​як я разумею, хацелі патрапіць на працэс, але не змаглі, паколькі месцаў у зале не было, — адказала Каспяровіч.
Пасля допыту суд перайшоў да даследавання пісьмовых матэрыялаў справы. У рапарце, згодна з якім Любоў Каспяровіч пікетавала ля Дома правасуддзя, сказана, што яна была затрыманая ў 11.05 недалёка ад Дома правасуддзя. Рапарт падпісаны участковым Пахно Антонам, сведкам па справе праходзіць Іваноў Іван Іванавіч.
У матэрыялах справы таксама ёсць спасылкі на тэлеграм-каналы з анонсам суда па «справе студэнтаў» і з чыімсьці каментаром пра тое, што студэнты знаходзяцца за кратамі ўжо паўгода. Суддзя зачытаў усе матэрыялы і абвясціў перапынак на 5 хвілін для арганізацыі допыту сведак.
Першым у судзе збіраюцца слухаць сведку Іванова Івана Іванавіча (асабістыя даныя змененыя). Суддзя запрашае яго праз супрацоўнікаў ІЧУ на Акрэсціна, якія ўдзельнічаюць у працэсе разам з Любай па скайпе. Любоў Каспяровіч не адразу зразумела, да каго звяртаецца суддзя.
— У гэтым чаце яшчэ хтосьці ёсць? — пытаецца Люба.
— Не, я папрасіў супрацоўнікаў там, у вас, запрасіць сведкаў, — растлумачыў суддзя, на што Люба засмяялася.
— Каспяровіч, вам весела?
— Дык гэты чалавек быў тут, чуў усё, што я казала, як ён можа быць сведкам? — здзівілася журналіст.
Такую ж заўвагу зрабіў адвакат. Тым не менш, суддзя заявіў, што будзе правяраць асабістыя даныя сведкі і яго пасведчанне, для чаго ўсіх папрасілі пакінуць залу паседжання. У судзе абвешчаны перапынак да 14 гадзін.
Пасля перапынку працэс аднавіўся, і, нягледзячы на ​​заўвагі Каспяровіч і яе абаронцы, сведкам застаўся ўсё той жа Іваноў Іван Іванавіч (супрацоўнік праваахоўных органаў са змененымі пашпартнымі дадзенымі), які будзе даваць паказанні з Акрэсціна і чуў паказанні журналісткі.
Адвакат Андрэй Мачалаў зрабіў заўвагу, што Іваноў не можа быць сведкам, паколькі сядзеў побач з Каспяровіч, калі яна давала паказанні.
— Ваша заўвага зафіксавана, — адказаў суддзя і распачаў апытанне сведкі.
Іваноў Іван Іванавіч распавёў суду, што 14 траўня нёс службу па ахове правапарадку будынку Дома правасуддзя. Каля 10-й гадзіне на пасяджэнне сталі прыходзіць людзі, але паколькі месцы ў зале скончыліся хутка, астатніх папрасілі пакінуць будынак суда.
— Пасля гэтага людзі ў колькасці 100 чалавек пачалі збірацца на пляцоўцы перад Домам правасуддзя, сярод іх была і Каспяровіч. Гэта было з 10.10 да 10.40.
— З якой мэтай грамадзяне сабраліся, што яны рабілі ля суда? — спытаў суддзя.
— Яны сабраліся перад уваходам, сталі выказваць незадаволенасць, спрабавалі падтрымаць асобаў, якіх там разглядалі. Я валодаў інфармацыяй пра тое, што за дзень да гэтага быў размешчаны заклік да ўдзелу ў несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве ў гэтым месцы. Людзей прасілі разысціся. Каспяровіч знаходзілася ў групе грамадзян каля ўваходу ў будынак суда.
— Што адбывалася пасля 10.40?
— Яна пакінула пляцоўку і была затрыманая каля дома 83 корпус 13 па праспекце Дзяржынскага. Яе затрымлівалі супрацоўнікі АМАП, гэта было прыкладна ў 11.15, — заявіў Іваноў.
Люба Каспяровіч спытала ў Іванова, чаму ён удзельнічае сведкам у працэсе, калі знаходзіўся побач з ёй, калі яна давала паказанні. Журналіст таксама заявіла, што першы раз бачыць Іванова і не бачыла яго ля Дома правасуддзя.
— Сведкам ён выступае, таму што па справе прызнаны сведкам, — адказаў за Іванова суддзя.
Сам Іваноў заявіў, што не чуў паказанняў Каспяровіч.
Іваноў таксама сказаў, што Любоў Каспяровіч не выкрыквала ніякіх лозунгаў і ў яе з сабой не было плакатаў. Як яна магла пікетаваць на вуліцы каля суда ў той час, калі знаходзілася ўнутры будынка, сведка адказаць не змог.
— Я бачыў яе на вуліцы, — заявіў Іваноў.
— Я не разумею, як я магла быць звонку будынка, калі я была ўнутры, — здзівілася Люба.
— Тое, што вы не разумееце адказу, не значыць, што сведка не адказаў, — пракаментаваў суддзя.
Адвакат Андрэй Мачалаў спраўдзіў у сведкі, дзе і якія ён бачыў заклікі да ўдзелу ў несанкцыянаванай масавай акцыі. Сведка заявіў, што яны былі размешчаны ў тэлеграм-каналах і іншых мэсэнджарах. У чым канкрэтна быў заклік? Па словах Іванова, прыйсці і падтрымаць абвінавачаных па справе. Адвакат звярнуў увагу, што пасяджэнне было адкрытым і любы грамадзянін мог прыйсці і падтрымаць абвінавачаных, а журналісты мелі права пачакаць, напрыклад, адвакатаў, на вуліцы, каб падчас перапынку ў пасяджэнні ўзяць у іх інтэрв'ю.
— У чым тады масавая акцыя? — удакладніў абаронца Мачалаў.
— У масавай колькасці людзей.
— Дык гэта што, злачынства? Я зараз на абедзе быў у краме, там таксама масавая навала людзей, дык чаму вы там не затрымлівалі? У чым быў заклік?
— Заклік — прыйсці і падтрымаць.
Сведка, адказваючы на ​​пытанні адваката, сказаў, што людзі пакідалі будынак суда добраахвотна, ужо на вуліцы ў мегафон яго калега прасіў людзей разысціся.
— А чаму вы прасілі людзей разысціся? Вы можаце падысці на вуліцы да любога грамадзяніна і з-за таго, што вы праваахоўнік, чалавек павінен перайсці стаяць у іншае месца? Ці з'яўляецца законным патрабаванне разысціся?
— Так.
— Лічыце, у супрацоўнікаў міліцыі такія паўнамоцтвы ёсць?
— Так.
Пытанне абаронцы, ці быў Іваноў у форме або ў цывільным адзенні, суддзя зняў і зрабіў адвакату заўвагу.
Пры допыце сведкі таксама высветлілася, што людзі, якія сабраліся перад судом, разам нічога не выкрыквалі: «Кожны паасобку нешта казаў».
Абаронца звярнуў увагу сведкі і суддзі на неадпаведнасць: у рапарце паказана, што Іваноў разам з супрацоўнікамі АМАПу затрымліваў Каспяровіч і гэта было ў 11.05, на судзе ж Іваноў заявіў, што не затрымліваў журналістку, а толькі знаходзіўся ў непасрэднай блізкасці да супрацоўнікаў АМАПа.
— Хто прымаў рашэнне аб маім затрыманні — вы ці супрацоўнікі АМАПу? — удакладніла Люба.
— Супрацоўнікі АМАПу, — адказаў Іваноў.
Апытанне сведкі Іванова скончылася, цяпер у судзе выступяць сведкі боку абароны.
Фотакарэспандэнт TUT.BY і БелаПАН Вадзім Заміроўскі, які выступіў у судзе сведкам, распавёў, што сустрэўся з Каспяровіч каля 9.50 у будынку суда. Ля ўваходу ў залу суда яны разам знаходзіліся да 10.50, а потым Заміроўскі з Каспяровіч выйшлі на вуліцу. Перад Домам правасуддзя ўжо знаходзілася некалькі дзясяткаў чалавек, у руках ніякіх транспарантаў у іх не было, лозунгаў ніхто не выкрыкваў. Момант затрымання Каспяровіч фатограф не бачыў.
Сведка Кацярына Кулакова, якая бачыла Любу Каспяровіч у дзень затрымання, распавяла суду, што была ля Дома правасуддзя 14 траўня. Пра суд Кулакова даведалася ад мамы адной з абвінавачаных студэнтак. Кулакова падкрэсліла, што 14 траўня людзі ля будынка суда проста стаялі і чакалі, лозунгаў і сімволікі не было, ніхто нічога не выкрыкваў, а потым сталі разыходзіцца.
Кулакова пайшла з іншымі хлопцамі да метро, ​​і па дарозе сустрэла Каспяровіч. Па словах сведкі, Любоў спытала, ці былі хлопцы ля Дома правасуддзя і папрасіла іх даць ёй каментар. Каспяровіч, па словах сведкі, затрымлівалі людзі ў чорным, ці былі там людзі ў міліцэйскай форме або ў цывільным, яна не памятае.
— Затрымалі Каспяровіч каля лесвіцы ў 350 метрах ад Дома правасуддзя, адрасу не памятаю. Ад Дома правасуддзя я сышла каля 10.50, у колькі сышла адтуль Каспяровіч я не ведаю, я яе сустрэла ўжо па дарозе да метро, ​​— распавяла Кацярына.
Таксама ў судзе сведкам выступіла журналіст TUT.BY Надзея Калініна, якая прыехала 14 траўня да РУУС Маскоўскага раёна, куды прывезлі Любоў Каспяровіч. Надзея стала сведкай таго, што адваката да Любові не пускалі на працягу многіх гадзін.
Суд выслухаў усіх сведкаў, і адвакат Мачалаў заявіў некалькі хадайніцтваў: аб вызваленні журналісткі з-пад варты ў сувязі са сканчэннем 72 гадзін — Любу незаконна ўтрымліваюць у ІЧУ на Акрэсціна ўжо больш за 5 гадзін, аб адпраўцы справу на дапрацоўку, бо было парушана права на абарону яго кліента, і аб спыненні справы аб адміністрацыйным правапарушэнні, паколькі віна Любы не даказана.
Гэтыя хадайніцтвы суд адхіліў. Суддзя толькі далучыў па просьбе абароны відэазапісы, на якіх відаць, што людзі перад будынкам Дома правасуддзя 14 траўня не пікетавалі і не выкрыквалі лозунгаў.
У судзе абвешчаны перапынак, пасля якога будзе вынесена рашэнне.
Любоў Каспяровіч арыштавалі на 15 сутак. Суддзя Маскоўскага раённага суда Сяргей Кацэр прызнаў яе вінаватай ва ўдзеле ў несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве (ч. 1 арт. 24.23). Калегу судзілі амаль 6 гадзін, увесь гэты час яна знаходзілася на Акрэсціна, хаця ў панядзелак у 11 гадзін скончылася 72 гадзіны ўтрымання.
— Я не разумею, як нявіннага чалавека можна прызнаць вінаватым, — сказала Любоў Каспяровіч пасля абвяшчэння рашэння суда.