Ці хоча Крэмль вайны? Ці прадасць Расія ўзбраенні Лукашэнку? Адказвае Арцём Шрайбман

Магчымасць верагоднай вайны ў рэгіёне застаецца адной з самых актуальных і трывожных тэм на парадку дня. Але ў Расіі ўсё яшчэ ёсць магчымасць «адкаціць» назад патэнцыйную пагрозу вайсковага ўварвання ва Украіну. Такое меркаванне мае палітычны аналітык Арцём Шрайбман, якога цытуе «Салідарнасць».

— Так, гэта будзе іміджавы ўдар, але трэба параўнаць яго з рызыкамі і коштам уварвання. Калі знішчыць прыфрантавыя ўкраінскія ваенныя групоўкі, што зменіцца? Украіна стане яшчэ больш антырасійскай, санкцыі супраць Расіі ўзмоцняцца, а сама яна не даможацца нічога са сваіх задач, толькі выкліча яшчэ большы гнеў.

Адзіная аперацыя, якая мела б эфект — поўнамаштабнае ўварванне і «перафарматаванне» Украіны, дыктоўка ёй умоў ужо з пазіцый акупанта. Але гэта палітычна нашмат больш затратна для Пуціна, чым прапагандысцкая «ўпакоўка» тлумачэнняў, чаму «мы адступаем». Таму я схіляўся б да таго, што вайны, хутчэй, не будзе, і што гэта шматступенны, прадуманы блеф, як у добрага гульца ў покер — на ўсю катушку.

Верагоднасць вайны я ацэньваю ніжэй за 50%. Але, паўтаруся, гэта маё меркаванне. Прыходзяць новыя уводныя, і гэтая верагоднасць можа мяняцца ў любы бок.

Як на фоне ўзмацнення агрэсіўнай антызаходняй рыторыкі з боку расійскага і беларускага кіраўнікоў расцэньваць словы Лукашэнкі аб тым, што Беларусь плануе закупляць сучасныя ўзоры ўзбраення, якія перакінутыя на нашу тэрыторыю ў рамках вайсковых вучэнняў, каб беларускія вайскоўцы «памацалі» іх?

— Беларуская дзяржава за апошні год-паўтара ўсё глыбей і глыбей апускаецца ў разнастайныя сферы ўплыву Расіі — у ваенным, культурным, эканамічным і любым іншым сэнсе. Складана знайсці сферу, дзе не адбываецца гэта паўзучае паглынанне, — адзначае Арцём Шрайбман.

З іншага боку, па словах аналітыка, у сферы ваенных паставак арыентацыя на «вялікага брата» ў асобе Расіі заўсёды была трэндам для беларускіх уладаў:

— У некаторых сферах Беларусь практычна цалкам залежыць ад расійскіх паставак узбраенняў, асабліва гэта тычыцца авіяцыі і сістэм СПА. Цягам прыкладна пяці гадоў у 2014-2019 гадах былі спробы дыверсіфікаваць вайсковае супрацоўніцтва, стварылі свой комплекс «Паланэз» разам з Кітаем і гэтак далей. Але ў цэлым беларуская ўлада ніколі і не дэкларавала, што будзе самастойным ваенна-тэхнічным гульцом.

Заявы аб закупцы расійскіх узбраенняў Лукашэнка, мне здаецца, робіць штогод. І добра, калі 10% гэтых заяў потым трансфармаваліся ў рэальныя пакупкі вайсковай тэхнікі. Наколькі я сачу за сітуацыяй, бакі ўвесь час не сыходзяцца ў тым, ці павінна Расія пастаўляць гэтыя ўзбраенні льготна ці не, бо ў Беларусі проста няма грошай на закупку дарагой тэхнікі.

Цяпер, думаю, адкрываецца яшчэ адна старонка гандлю за чарговыя сістэмы ўзбраенняў: мы ж вам далі сваю тэрыторыю «паганяць» для пагрозы ЗША, Украіне, чаму б і вам не даць нам нейкую тэхніку, якая ў тым ліку вас будзе абараняць.

Гэта стандартны трук Лукашэнкі, і я не ўпэўнены, што Расія адгукнецца на яго цяпер неяк інакш, чым раней. У чым сэнс забяспечваць Лукашэнку добрай вайсковай тэхнікай, калі можна яе ва ўсё больш залежную Беларусь у кожны момант завозіць, перакідваць, прыдумляць новыя вучэнні для гэтага, і ніхто табе слова не скажа?

Арцём Шрайбман падкрэслівае, што не варта пераацэньваць рытарычныя формулы беларускага кіраўніка, які даўно і актыўна выкарыстоўвае канцэпт «абложанай крэпасці» і пастаяннай гатоўнасці да абароны:

— Будуць лішнія грошы ў бюджэце — ён выдаткуе іх, калі палічыць неабходным, на ваенныя цацкі. Калі грошай не будзе хапаць, з'явяцца сур'ёзныя эканамічныя праблемы, то прыярытэты зменяцца і праз месяц пра гэтыя пытанні мы забудзем.