Дзяржаўны рэкет: як сістэма адбірае маёмасць у сваіх апанентаў
Калі ў краіне «не да закону», то гэта распаўсюджваецца на ўсё. Напрыклад, на тое, як адабраць кватэру ці ўчастак, прадаць на аўкцыёне і грошы пусціць на «дзяржаўных людзей».
Прынцып сувымернасці штрафу і кошту маёмасці не захоўваецца. Ілюстрацыйнае фота «НЧ»
У Гродне суд адмяніў здзелку аб продажы кватэры апазіцыянеркі, якая пакінула краіну тры гады таму. Цяпер яе нерухомасць арыштаваная, хоць жанчыну не асудзілі нават завочна. Так беларускія ўлады пачалі новую практыку пераследу апанентаў рэжыму.
Як суды анулююць здзелкі аб продажы кватэры
Як паведамляе Генпракуратура, суд задаволіў пазоў аб ануляванні здзелкі аб продажы кватэры, якая належала гродзенскай актывістцы, піша «Deutsche Welle». У Беларусі жанчыну абвінавачваюць у «садзейнічанні экстрэмісцкай дзейнасці». Вядома, што ў 2021 годзе да яе прыходзілі сілавікі. Баючыся рэпрэсій, яна пакінула краіну і цяпер жыве ў Польшчы.
Глядзіце таксама
У пракуратуры ўдакладняюць, што ў 2023 годзе кватэру набыў бацька актывісткі, пасярэднікам выступіў яе брат, на якога была аформленая даверанасць. Сума здзелкі склала 3 тысячы рублёў. «Названыя абставіны паказваюць на фіктыўны характар здзелкі: яна была здзейсненая, каб не дапусціць звароту спагнання на маёмасць абвінавачанай», — заявілі ў пракуратуры.
Эксперт: на апазіцыянераў распаўсюдзілі адпрацаваную практыку
Сілавікі не ўдакладняюць, ці прад'яўляюцца фінансавыя прэтэнзіі да актывісткі ў сувязі з крымінальнай справай. Аднак як толькі было вынесена рашэнне суду, Следчы камітэт наклаў арышт на яе маёмасць. Пры гэтым па законе арышт на маёмасць накладваецца толькі ў тым памеры, які неабходны для пакрыцця шкоды. Гэта значыць, нельга накладаць арышт на кватэру для выплаты невялікага штрафу, тлумачыць у каментары DW беларускі адвакат.
Пры гэтым спецыяліст звяртае ўвагу, што практыка анулявання здзелак аб продажы маёмасці не новая: гэтак жа суды дзейнічаюць, напрыклад, па карупцыйных справах, калі ёсць падставы меркаваць, што фігурант крымінальнай справы такім чынам спрабаваў выратаваць кватэру ці машыну ад будучай канфіскацыі. «Гэта значыць, працэс наладжаны, разгляд можа праходзіць і ў адсутнасць уласніка, калі суд апавясціў яго, а той не з'явіўся, — тлумачыць суразмоўца. — Цяпер мы бачым, што практыку вырашылі распаўсюдзіць і на фігурантаў "экстрэмісцкіх" спраў, сілавікі гэтага і не хаваюць».
Глядзіце таксама
Старшыня Следчага камітэта Дзмітрый Гара заклікаў больш актыўна выкарыстоўваць «спецыяльную вытворчасць» (так называюць завочныя суды) з канфіскацыяй маёмасці. Паводле даных СК, крымінальныя справы ў парадку спецвытворчасці распачаты ў дачыненні да больш чым сотні грамадзян. «Апошнім часам Следчы камітэт актывізаваў гэтую працу, — падкрэсліў Гара. — Сёлета колькасць такіх крымінальных спраў адназначна будзе павялічвацца. Па большасці з іх накладаецца арышт на маёмасць абвінавачаных (кватэры, дамы, участкі, аўтамабілі), якая павінна быць накіраваная ў даход дзяржавы».
Па палітычных справах налічваюць велізарную шкоду
«Рашэнне аб канфіскацыі суд прымае асобна, ужо ў рамках крымінальнага разбору, удакладняе адвакат. Для канфіскацыі патрабуецца прысуд, які ўступіў у сілу, у тым ліку і ў рамках спецвытворчасці. Суд павінен кіравацца суразмернасцю доўгу і кошту маёмасці, — кажа спецыяліст. — Але, як паказвае практыка, па палітычных справах налічваюць велізарную шкоду, у сотні тысяч долараў, таму ўжо ёсць прыклады, калі кватэры асуджаных прадавалі на аўкцыёне».
Глядзіце таксама
Акрамя таго, у 2023 годзе ў Крымінальны кодэкс унеслі папраўкі, якія дазволілі за «экстрэмісцкія злачынствы» спаганяць штрафы да 50 тысяч базавых велічынь (на сёння гэта 2 млн. беларускіх рублёў, або каля 550 тысяч еўра).
Як растлумачыў DW адвакат, калі абвінавачаны добраахвотна не пагашае шкоду, падключаецца аддзел прымусовага выканання — адбіраюць усё, што паказана ў прысудзе, гэта можа быць і нерухомасць. «Калі гэта адзінае жыллё, яго не павінны адбіраць — раней была такая практыка, — кажа спецыяліст. — Але ў законе ёсць важнае ўдакладненне: уласнік і члены яго сям'і павінны пастаянна пражываць менавіта ў гэтай кватэры».