Фрыдман: Ніякай лібералізацыі няма і не прадбачыцца

Лукашэнка памілаваў і вызваліў 30 палітвязняў. З 1400. Такімі тэмпамі палітвязняў хопіць на добрую пяцігодку. Але занадта шмат туману вакол самога працэсу, які напускае сам рэжым. Навошта вызваляюць палітвязняў? Ці звязана гэта з прэзідэнцкай кампаніяй 2025 года? Ці клюне Захад на чарговую падманку?

— Вызваленне 30 палітвязняў для Лукашэнкі нічога не вартае — гаворка ж не ідзе пра масавую амністыю, працэс дазуецца гомеапатычнымі порцыямі, — кажа палітычны аналітык Аляксандр Фрыдман у размове з bgmedia.site. — А акрамя таго, яго можна выкарыстоўваць у прапагандысцкіх мэтах, можна паднесці Захаду. Натуральна, гэта выкарыстоўваюць, каб унесці разлад у асяроддзі дэмакратычных сіл, распальваючы дэбаты на тэму: што мы павінны рабіць, каб рэжым працягнуў вызваленне палітвязняў?

Лукашэнка адчувае сваю сілу і атрымлівае асалоду ад сітуацыі. Здзекавацца ж можна па-рознаму: можна катаваць людзей, а можна здзекавацца катаваннем, вызваляючы адных і пакідаючы ў зняволенні іншых. Возьмем тое ж інтэрв'ю Луцкінай (былая журналістка БТ, якая пакутуе на астму і анкалагічнае захворванне): яе словы ў сітуацыі, якая склалася абсалютна зразумелыя, але яе словы даставілі відавочнае задавальненне таму, хто яе садзіў, а затым выпускаў.

— Ці з'яўляецца частковае вызваленне палітвязняў прыкметай будучых пераменаў у Беларусі?

— Ніякіх зменаў ва ўнутранай палітыцы не прадбачыцца — для гэтага павінна адбывацца нешта больш маштабнае і сур'ёзнае. Пакуль ніякіх зменаў няма і не прадбачыцца.

Калі рэжым палічыць удалым вызваленне першых палітвязняў, тады стануць выпускаць больш людзей, асуджаных да «невялікіх» тэрмінаў, скарачаючы колькасць палітвязняў і прадаючы гэта на знешнім рынку як нейкую лібералізацыю. Але наўрад ці Лукашэнка вызваліць палітвязняў, якіх лічыць сваімі асабістымі ворагамі.

Ніякай лібералізацыі я не бачу: курс на тое, каб усё жывое закатаць у асфальт, пакуль не мяняецца.

Няскончаныя чатыры гады і такія розныя надзеі

— Ці звязанае кропкавае вызваленне палітвязняў з прэзідэнцкай кампаніяй 2025 года?

— Я думаю, вызваленне палітвязняў не мае ніякага дачынення да прэзідэнцкай кампаніі, якая, дарэчы, яшчэ далёка. У Лукашэнкі няма патрэбы адмыслова рыхтавацца да гэтай кампаніі: усё настолькі сціснута ў кулаку, што гэтую кампанію правядуць менавіта так, як ім трэба. Навошта яшчэ турбаваць сябе нейкімі кампрамісамі з грамадствам?

— Тады чым, на ваш погляд, выкліканы магчымы перанос прэзідэнцкай кампаніі з лета 2025 года на люты?

— Я бачу два фактары, па якіх выбары могуць быць перанесеныя. Першы фактар звязаны з вайной, з пагрозай далейшага ўцягвання Беларусі ў вайну і неабходнасцю сябе засцерагчы. Другі фактар — здароўе Лукашэнкі. Калі мы зыходзім з таго, што ў яго сур'ёзныя праблемы са здароўем і яму трэба лячыцца, зрабіць сваё з'яўленне ў публічнай прасторы больш рэдкім, тады гэта мае сэнс. Іншых прычын пераносіць выбары я не бачу.

Вядома, зімой пратэставаць значна складаней. Але і без пераносу нішто не паказвае, што ў Беларусі магчымыя пратэсты.

Нагадаем, 16 жніўня Лукашэнка падпісаў указ аб «памілаванні» 30 палітвязняў, якія знаходзіліся ў турмах па ўсёй краіне. Сярод іх-14 жанчын і 16 мужчын, некаторыя з якіх, паводле інфармацыі Беларускага праваабарончага цэнтра «Вясна», маюць сур'ёзныя захворванні.

Пры гэтым рэпрэсіі ў Беларусі не спыняюцца. Толькі за апошнія два дні новымі палітвязнямі праваабаронцы прызналі 21 чалавека.