Расійскія сродкі — беларускі суверэнітэт
Як толькі Захад адмовіўся ад супрацоўніцтва з агрэсарам, беларускія чыноўнікі радасна кінуліся «асвойваць» расійскія сродкі. Ну а што? Саюзная ж дзяржава!
Ілюстрацыйнае фота «НЧ»
Цягам двух апошніх гадоў Крэмль нарэшце пачаў здабываць рэальную выгаду ад укладання сваёй часткі сродкаў, якія накіроўваюцца ў бюджэт Саюзнай дзяржавы. «Шырспажыўны», іміджавы і сацыяльны характар праграм і мерапрыемстваў, які вяршэнстваваў у яго расходных артыкулах амаль 25 гадоў, за гэтыя пару гадоў змяніўся мэтавым, практычным і мілітарысцкім. Цяпер сумесныя выдаткі Саюзнай дзяржавы выразна падпарадкоўваюцца атрыманню Расіяй профіту на ваенным і эканамічным фронце супрацьстаяння з Захадам. З максімальным выкарыстаннем навукова-тэхнічных магчымасцей беларускага саюзніка, або сатэліта, піша партал «Наше мнение».
Канцэптуальны зрух
Адпаведныя канцэптуальныя змены адбыліся на стадыі ўзгаднення і зацвярджэння бюджэту Саюзнай дзяржавы на 2023 год.
З яго агульнай расходнай часткі ў RUB 5,1 млрд каля 40% (2,1 млрд) было замацавана за фінансаваннем чатырох праграм. Прычым аб'ём выдаткаў менавіта на гэтыя мэтавыя праграмы павялічыўся ў параўнанні з 2022-м у 2,8 раза.
Тры з іх так ці інакш мелі ваенна-прамысловае прызначэнне. Яшчэ з пачатку 2020-х пад эгідай Дэпартамента абароннай прамысловасці і ваенна-тэхнічнага супрацоўніцтва Пастаяннага камітэта Саюзнай дзяржавы вялася праца ў рамках касмічнай праграмы «Інтэграцыя-СД». Яна прадугледжвала «распрацоўку, мадэрнізацыю і гарманізацыю нарматыўнага, арганізацыйна-метадычнага і апаратна-праграмнага забеспячэння мэтавага прымянення касмічных сістэм дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі Расіі і Беларусі».
Глядзіце таксама
Напрыканцы 2022-га былі зацверджаны і ў 2023-м пачалі фінансавацца яшчэ дзве праграмы «падвойнага прызначэння» — яшчэ адна касмічная і аднаў сферы электронікі. Мэты і задачы першай з іх — «Комплекс-СД» — падпарадкаваныя «распрацоўцы базавых элементаў арбітальных і наземных сродкаў у інтарэсах стварэння шматспутнікавых груповак малапамерных касмічных апаратаў назірання зямной паверхні і калязямной касмічнай прасторы». У рамках другой («Кампанент-Ф») навуковыя арганізацыі і прадпрыемствы дзвюх краін займаюцца «распрацоўкай перспектыўных базавых тэхналагічных працэсаў атрымання функцыянальных матэрыялаў, структур, кампанентаў і модуляў для высокаэфектыўных вырабаў фатонікі».
У плыні 2023 года пад саюзныя траты перавялі дзве дадатковыя і чыста ваенныя праграмы.
Вясной 2023 года пачалося фінансаванне праграмы, якая атрымала назву «Развіццё памежнай бяспекі Саюзнай дзяржавы». Увосень пачалася рэалізацыя разлічанай на 2023-2026 гады саюзнай праграмы «Удасканаленне аб'ектаў ваеннай інфраструктуры, якія плануюцца да сумеснага выкарыстання ў інтарэсах забеспячэння рэгіянальнай групоўкі войскаў (сіл) Рэспублікі Беларусь і Расійскай Федэрацыі».
Усё для фронту, усё для перамогі
Усе пяць праграм, якія фінансуюцца з бюджэту Саюзнай дзяржавы ў 2024 годзе, таксама маюць мілітарысцкі складнік: адны — больш, іншыя — менш. Траты на іх складуць ужо звыш 45% (RUB 2,6 млрд.) ад усяго аб'ёму запланаваных на год выдаткаў з саюзнага бюджэту (RUB 5,7 млрд.).
На бягучы год «перавандравалі» «памежная» і«ваенна-інфраструктурная» праграмы, а таксама адна з касмічных («Комплекс-СД») і электронная («Кампанент-Ф»). Новай і пятай праграмай, фінансаванне якой стартавала ў 2024 годзе, стала «Распрацоўка інтэлектуальных, высокатэхналагічных лічбавых і электронных кампанентаў і сістэм для аўтатранспартных сродкаў спецыяльнага і падвойнага прызначэння ("Інтэлаўто")».
Глядзіце таксама
На працягу года гэты пералік прапануецца дапоўніць. У тым ліку новымі праграмамі ваеннага або «падвойнага прызначэння». У прыватнасці, у стадыі ўзгаднення знаходзіцца праграма «Рэсурс-СД». У яе рамках Беларусь і Расіі зоймуцца «распрацоўкай элементаў бартавых сродкаў і апаратуры, кампазіцыйных матэрыялаў і канструкцый у інтарэсах павышэння рэсурсаў эксплуатацыі і канструктыўнага дасканаласці перспектыўных малых касмічных апаратаў».
Мілітарызаванае імпартазамяшчэнне
На максімальнае задзейнічанне навукова-тэхнічнага патэнцыялу Беларусі накіраваны інтэграцыйныя ініцыятывы Расіі ў іншых фарматах.
Напрыканцы 2022 года, напрыклад, Крэмль у мэтавым парадку вылучыў RUB 105 млрд. на фінансаванне імпартазамяшчальных праектаў, намечаных да рэалізацыі на тэрыторыі Беларусі. Расійская эканоміка ва ўмовах сыходу заходніх кампаній аказалася ўразлівай у многіх галінах і спрабуе папоўніць страту кампетэнцый за кошт саюзніка.
У тым ліку гэта адбываецца ў ваенна-прамысловай сферы. З агульнай сумы, якая павінна пайсці на рэалізацыю 12 імпартазамяшчальных праграм у мікраэлектроніцы, станкабудаванні, транспартным машынабудаванні, атамнай энергетыцы, хімічнай прамысловасці, металургіі і IT-сферы, прыкладна 15% прызначаныя для праектаў у абароннай сферы. У першую чаргу ў мікраэлектроніцы.
Глядзіце таксама
У ліпені 2023 года віцэ-прэм'ер Беларусі Пётр Пархомчык паведаміў, што Расія адкрыла фінансаванне ўжо па 12 з 13 ухваленых у рамках гэтых праграм праектаў на агульную суму RUB 54 млрд. і што беларускія прадпрыемствы «пачалі працу па выбарцы рэсурсаў расійскага крэдыту».
«Мы паскорылі гэтыя ўсе праекты дзесьці ў межах 1,5-2 гадоў, але гэтага недастаткова. Трэба значна хутчэй гэта рабіць і як мага хутчэй выкарыстоўваць рэсурсы, якія выдзелены Расійскай Федэрацыяй. Калі не мы, то хтосьці гэтую працу выканае за нас», — заклікаў паспяшацца патэнцыйных контрагентаў у Беларусі высокапастаўлены чыноўнік.