«Я бачыў, як Мінск апусцеў». Гісторыя трэнера, які не падпісаўся за Лукашэнку і адседзеў за «віктары» картэжу

Трэнер Сяргей Шабанаў працаваў у мінскім універсітэце фізкультуры (БДУФК). У траўні 2020-га ён адмовіўся ставіць подпіс за Лукашэнку, і яго звольнілі. А ў лістападзе таго ж года мужчына паказаў знак «віктары» лукашэнкаўскаму картэжу, за што правёў 15 сутак на Акрэсціна і ў Баранавічах. Яго гісторыю распавядае выданне M*ST.

Цяпер Сяргей жыве ў Беластоку і праводзіць анлайн-кансультацыі для ахвотных схуднець. Спартовец расказаў, як змянілася ягонае жыццё, чаму ён з'ехаў з Беларусі, якім быў для яго 2020-ты, і чаму трэніроўкі ў зале — гэта не галоўнае пры пахуданні.

«Трэнажорная зала была насупраць залы танцаў». Аб спартыўным шляху

У школьныя гады Сяргей займаўся спартыўнымі танцамі і дасягнуў поспехаў у гэтай дысцыпліне ў родным Барысаве. У 17 гадоў ён пачаў трэніраваць іншых танцораў, пра што кажа першы запіс у працоўнай кніжцы.

Але танцы хлопцу перасталі падабацца з-за суб'ектыўнасці ацэнак, і ён вырашыў заняцца паўэрліфтынгам. Тады ж Сяргей паступае ў БДУФК і пачынае наведваць трэнажорную залу.

— Я заўсёды жартую, што трэнажорная зала была насупраць залы танцаў, таму я і памяняў кірунак. Але на самай справе адсутнасць мышачнай масы мне заўсёды здавалася не вельмі эстэтычнай. Гэта значыць, невысокі худы чалавек з невялікай колькасцю цягліц выглядаў для мяне не так, як я ўяўляў сабе сапраўднага мужчыну. Таму я і пайшоў у трэнажорную залу, якая сапраўды была проста насупраць залы танцаў. І ўжо адтуль, а таксама атрымаўшы веды ва ўніверсітэце, я вырашыў трэніраваць людзей.

Сяргей дамогся поспехаў і ў новай дысцыпліне. Ён стаў двухразовым чэмпіёнам Беларусі па паўэрліфтынгу і кандыдатам у майстры спорту. Да майстра не змог дайсці праз падзеі 2020 года.

«Частка выкладчыкаў на словах былі супраць Лукашэнкі». Пра настроі ў БДУФК і звальненні

У 2018-м хлопец сканчае ўніверсітэт і там жа пачынае працаваць трэнерам у трэнажорнай зале і памочнікам галоўнага трэнера футбольнага клуба «Ашмяны»-БДУФК.

— Так я працаваў да мая 2020 года. Потым мне прапанавалі паставіць подпіс за вылучэнне самі ведаеце каго. Я адмовіўся парушаць закон, пасля чаго мне патэлефанавалі з аддзела кадраў і сказалі, што я магу шукаць новую працу. Мне прапанавалі напісаць заяву па ўласным жаданні, каб не было дрэннага запісу ў працоўнай.

Кажучы пра настроі ў родным універсітэце, Сяргей адзначае, што яны былі розныя. Многія падтрымалі ўчынак хлопца, хвалілі яго, але самі ставілі подпісы за Лукашэнку, хоць у іх і ўзнікалі ўнутраныя супярэчнасці.

— Ва ўніверсітэце былі розныя людзі. Зразумела, што там былі выкладчыкі, якія з'яўляліся сябрамі выбарчай камісіі. Ім прынеслі паперку — яны яе без пытанняў падпісалі. Частка выкладчыкаў на словах былі супраць Лукашэнкі, але калі прынеслі паперку, яны яе таксама падпісалі без пытанняў.

Новую працу Сяргей знайшоў хутка — ён уладкаваўся фітнес-трэнерам у трэнажорку насупраць універсітэта.

«Вы ўбачыце, што будзе ў 2020-м, і ўсе ахранееце». Пра пратэсты і затрыманне

У 2020-м Сяргей прыходзіў амаль на ўсе мітынгі. Больш за тое, хлопец удзельнічаў у пратэстах з 2014 года.

— Я памятаю, што калі быў на адным з мітынгаў у 2017-м, адзін з аднагрупнікаў мне кінуў непрыемную фразу: «А навошта ты туды ходзіш, чаго ты даможашся?». Я адказаў: «Вы ўбачыце, што будзе ў 2020-м, і ўсе ахранееце». Я тады быў адназначна ўпэўнены, што ў грамадстве закіпіць, што яно гатовае, каб ускіпець. І яно, у прынцыпе, ужо тады, можна сказаць, было на павольным агні. А павольны агонь рана ці позна даводзіць ваду да кіпення.

Затрымалі мужчыну не на пратэстах, а каля «Мінск-Арэны» ў 7 раніцы, калі міма яго праязджаў картэж Лукашэнкі.

— Я паказаў у яго бок знак «віктары». Літаральна праз некалькі хвілін з'яўляюцца людзі, мяне хапаюць пад рукі і вядуць у бусік. Унутры трохі накідваюць у грудзі кулакамі, спрабуюць расціснуць кулакі і разблакаваць тэлефон па адбітку пальца. Гэта ў іх так і не атрымалася, дарэчы.

Сяргей адзначае, што каля «Мінск-Арэны» заўсёды малалюдна, а па раніцах там наогул не бывае людзей. Аднак гэта не перашкодзіла суду абвінаваціць яго ў тым, што ён чапляўся да мінакоў. У якасці доказу — рапарт Іванова Івана Іванавіча.

Свае 15 сутак Сяргей правёў спачатку на Акрэсціна, потым — у Баранавічах. Гэта быў ужо лістапад, таму ён разумеў, чаго чакаць у зняволенні.

— Я не быў здзіўлены таму, што нам не выключалі святло, утрымлівалі ў перапоўненых камерах, у тым ліку ў сырым склепе, дрэнна кармілі, маглі ў тры гадзіны ночы стукаць па дзвярах, каб усе прачнуліся, не выводзілі на прагулкі, не вадзілі ў душ. У цэлым, стаўленне да нас было як да людзей, якіх трэба было 15 сутак не ізаляваць ад грамадства, а памучаць.

«Ён можа каментаваць усё, што хоча». Тэнісістка Сабаленка дыстанцавалася ад Лукашэнкі

«У Недасекава меркавання няма, ён ніхто». Пра настроі ўнутры беларускага спорту

Да затрымання Сяргей выходзіў на мітынгі ў складзе калоны С*абоднага аб'яднання спартоўцаў Беларусі. Гэтая арганізацыя вырасла з адкрытага ліста супраць гвалту. Да яе далучаліся ўсе, хто звязаны са спортам: спартсмены, трэнеры, спартыўныя ўрачы і гэтак далей.

— Я практычна з першых дзён у гэтай арганізацыі. Гэтая супольнасць паволі збірала вакол сябе ўсё больш людзей, яна існуе да гэтага часу, нас шмат, і мы да гэтага часу адзін аднаму дапамагаем.

Кажучы пра настроі ўнутры спартовай супольнасці, Сяргей адзначае, што гэта складанае пытанне — хтосьці цалкам падтрымлівае ўладу, хтосьці цалкам не падтрымлівае. Адны выходзілі на мітынгі, іншыя баяліся за свае заробкі.

— Трэба разумець, што наш спорт не існуе ў тым яго выглядзе, у якім ён ёсць у свеце. У іншых краінах бацькі аддаюць дзяцей у спорт, каб яны дасягалі вялікіх вынікаў і, магчыма, зараблялі гэтым на жыццё. У нас бацькі аддаюць дзяцей у спорт проста, каб аддаць хоць куды. Таму ў нас і няма нармальных спартыўных супольнасцяў са сваім меркаваннем і уплывам. У таго ж [праўладнага лёгкаатлета] Недасекава меркавання няма, ён ніхто. Так, ён дамогся высокіх спартыўных вынікаў. Але з пазіцыі маралі, этыкі, чалавечнасці, ён не дамогся нічога.

«Адсоткаў 15 з майго кола зносін з'ехала дакладна». Пра пераезд у Польшчу і плюсы Беластока

Да канца 2022 года Сяргей працягваў працаваць у той жа самай трэнажорнай зале. Мужчына кажа, што начальства паставілася да адседкі спакойна і з разуменнем. Калегі сустрэлі мужчыну пазітыўна, ціснулі руку, хвалілі. Не чапалі спартоўца і сілавікі, толькі ў родным Барысаве міліцыя спрабавала выклікаць яго на размову.

— Але ў канцы 2022 улады пачалі ўжываць рэпрэсіі да людзей, якія падпісалі ліст С*абоднага аб'яднання спартоўцаў. Таму я вырашыў не чакаць, пакуль дабяруцца да мяне, і ў лістападзе з'ехаў з краіны.

Польшчу Сяргей абраў таму, што туды дастаткова проста выехаць. А Беласток — з-за яго таннасці ў плане жылля, ежы, рэчаў, транспарту, трэнажорных залаў. Мужчына таксама падкрэслівае, што гэта ціхі і спакойны горад, тут няма сталічнай летаніны, шмат паркаў, веладарожак, на кожным кроку варкаўт-пляцоўкі: і каля магазінаў, і ў дворыках.

Сяргей не адзіны, хто выехаў. Ён кажа, што шмат ягоных сяброў і знаёмых пакінулі краіну за апошнія два гады

— Я бачыў, як вуліцы Мінска апусцелі ад маладых людзей. Гэта кажа пра многае. У мяне вялікі круг зносін быў у той час: калегі па працы, па былой працы, кліенты, сябры, знаёмыя. І я магу сказаць, што за гэты час адсоткаў 15 з іх з'ехала дакладна. Мне здаецца, гэта вельмі шмат.

«Трэніроўкі не ў прыярытэце. Галоўнае — энергарасход». Як схуднець

Цяпер Сяргей займаецца анлайн-кансультацыямі і трэніроўкамі для тых, хто жадае схуднець. Гэта комплекснае вядзенне кліента па пытаннях харчавання, рухальнай актыўнасцю, кантроль вынікаў.

— Калі чалавек хоча схуднець, то трэніроўкі не ў прыярытэце. Галоўнае — энергарасход. Для таго каб чалавек худнеў, ён павінен расходаваць больш энергіі, чым спажывае з ежай. Таму ісці ў трэнажорную залу неабавязкова, галоўнае — займацца сваім харчаваннем, рухальнай актыўнасцю, кантраляваць вагу і дасягнутыя вынікі.

Трэнер кажа, што трэніроўкі ў зале займаюць усяго толькі каля пяць гадзін на тыдзень і застаюцца яшчэ 112 гадзін няспання, якія ніяк не занятыя. Каб схуднець, патрэбна быць актыўнымі і гэты час — шмат хадзіць, рухацца.

— Хай будуць і трэніроўкі: бег, скандынаўская хада, плаванне, трэнажорная зала з трэнерам або без яго, што каму падабаецца. Але значна важней марнаваць энергію і ў астатні час: чым больш вы яе расходуеце на працягу сутак, тым лепш для пахудання.

Таксама спартсмен раіць правільна харчавацца. У талерцы павінна быць абалоніна, крупы, мяса, якое прайшло толькі адну тэрмічную апрацоўку. А яшчэ не варта верыць ПХ-прадуктам («правільнае харчаванне») — усялякім фітнес-батончыкам, фітнес-хлебу і гэтак далей. Гэта не працуе.

— Калі я бяру чалавека да сябе пад крыло, я яму кажу, якія звычкі трэба ўносіць у жыццё, колькі трэба рухацца, правяраю справаздачы па рухальнай актыўнасці, напрыклад, па колькасці крокаў. Я таксама кантралюю харчаванне, кажу, дзе ён перабраў, якіх вугляводаў і бялкоў трэба больш ці менш.

Сумленне і пазіцыя? Не, не чулі. Як застацца «топам» у беларускім спорце пасля затрымання

Аб вяртанні ў Беларусь

Сяргей адназначна будзе вяртацца ў Беларусь. Але калі гэта здарыцца, сказаць не можа.

— Я разумею, што мая краіна хутка не зменіцца. Яна яшчэ няхутка стане краінай для жыцця, для людзей. На самай справе яшчэ да падзей 2020-га я думаў, каб паспрабаваць сябе дзесьці яшчэ. І цяпер я думаю, што трэба рэалізаваць сябе ў Еўропе, і ўжо потым вяртацца на радзіму з уменнямі, навыкамі, грашыма, і займацца любімай справай там.