Астраномы выявілі самую буйную ў галактыцы чорную дзіру — і яна вельмі блізка да Зямлі

Знойдзена самая вялікая ў нашай галактыцы чорную дзіра. Найбольш навукоўцаў здзівіла тое, наколькі блізка — па касмічных мерках — яна знаходзіцца ад Зямлі: усяго 2000 светлавых гадоў.

Астраномы Еўрапейскага касмічнага агенцтва выявілі па суседстве з Сонечнай сістэмай масіўную чорную дзірку, якая калісьці была велічэзнай зоркай, паведамляе ВВС.

Маса нябачнай суседкі (яе назвалі Gaia BH3) перавышае сонечную прыкладна ў 33 разы, што робіць яе найбуйнейшай з усіх цяпер вывучаных (дакладна пацверджаных) у сваім «зорным» класе.

Прытым, што чорных дзірак зорнай масы (так клас называецца афіцыйна) у нашай галактыцы адкрыта ўжо паўтара дзясятка. Аднак нават самая масіўная з іх — цяпер ужо былая рэкардсменка — лягчэйшая за толькі што выяўленую ў паўтара з лішнім разы.

Раскрыццё касмічных таямніцаў NASA — пяць адкрыццяў, якія змянілі наш погляд на Сусвет

Але ледзь не яшчэ больш навукоўцаў здзівіла тое, наколькі блізка — па касмічных мерках, вядома, — знаходка апынулася да Зямлі: усяго 2000 светлавых гадоў.

Бліжэй — толькі Gaia BH1, выяўленая тры гады таму ў сузор'і аднарога: да яе 1500 светлавых гадоў.

«Ніхто і ўявіць не мог, што прама ў нас пад бокам можа знаходзіцца настолькі масіўная чорная дзірка — застаючыся пры гэтым не выяўленай», — не хавае здзіўлення астраном Парыжскай абсерваторыі Пасквале Пануцца.

«Такое адкрыццё за ўсю навуковую кар'еру можна зрабіць толькі раз!» — упэўнены ён. 

Каб пацвердзіць зробленае адкрыццё, спатрэбілася каманда з больш чым 300 навукоўцаў з усіх кантынентаў.

На дапамогу назіранням тэлескопаў наземных абсерваторый прыйшлі спектрографы, якія працуюць за межамі бачнага дыяпазону. Так здолелі атрымаць неабходныя даныя, каб адносна дакладна вызначыць масу BH3.

Падобныя аб'екты знаходзілі і раней, але іншым спосабам і за межамі нашай галактыкі, што не дазваляе іх гэтак жа пільна вывучыць.

Ці ёсць жыццё на Юпітэры?

Наконт паходжання настолькі масіўных чорных дзірак у навукоўцаў нямала версій, але, хутчэй за ўсё, утвараюцца яны ў выніку калапсу бедных металамі зорак, у хімічным складзе якіх амаль няма элементаў цяжэй вадароду і гелію.

Лічыцца, што за час свайго жыцця такія зоркі губляюць менш масы — і, адпаведна, на момант смерці ў зоркі застаецца больш «будаўнічага матэрыялу» — гэта значыць, проста рэчыва. 

«Басы Сусвету»: Астраномы заўважылі хвалі, што скрыўляюць прастору і час

Што такое чорная дзірка?

• Чорная дзірка — гэта вобласць прасторы-часу, сіла гравітацыі ў якой настолькі вялікая, што пакінуць яе не могуць ніякія аб'екты або хвалі, у тым ліку святло.

• Нягледзячы на назву, чорная дзірка на самай справе не пустая знутры. Наадварот, яна запоўненая велізарнай масай матэрыі, сціснутай у невялікім аб'ёме, што стварае вялікую сілу прыцягнення.

• Вакол чорнай дзіркі размяшчаецца вобласць, якую называюць гарызонтам падзей. Гэта ўяўная мяжа ў прасторы, «пункт незвароту», пасля перасячэння якога вырвацца з гравітацыйнай пасткі ўжо немагчыма.