Ракеты ЗША ў ФРГ: умацаванне абароны ці эскалацыя?

Агрэсіўная палітыка Масквы прывяла да таго, што ЗША маюць намер размясціць у Германіі зброю вялікай далёкасці. Рэакцыі нямецкіх палітычных колаў падзяліліся, піша «Нямецкая хваля».

Упершыню з 1990-х гадоў ЗША хочуць зноў размясціць у Германіі зброю вялікай далёкасці. Гэта было ўзгоднена на ліпеньскім саміце NATO ў Вашынгтоне. «Мы ведаем, што ў Расіі адбылося неверагоднае абнаўленне ўзбраенняў, якія пагражаюць еўрапейскай тэрыторыі», — заявіў федэральны канцлер Германіі Олаф Шольц (Olaf Scholz) у Вашынгтоне.

Пасля заканчэння халоднай вайны ЗША значна скарацілі свае арсеналы зброі вялікай далёкасці ў Еўропе. Аналагічныя крокі распачаў рабіць Савецкі Саюз, а потым і Расія, як яго галоўная дзяржава-пераемніца. Панавала атмасфера разрадкі напружанасці, бяспека здавалася гарантаванай, нават і пры скарачэнні ўзбраенняў.

Аднак пасля нападу Расіі на Украіну ў 2022 годзе ранейшая канфрантацыя аднавілася. І міністр абароны Германіі Барыс Пісторыус (Boris Pistorius) заявіў нядаўна, што бачыць сур'ёзныя прабелы ў забеспячэнні абараназдольнасці краіны.

У NATO ёсць план, як дапамагаць Украіне, калі здарыцца перамога Трампа на выбарах у ЗША

Ракеты з радыусам дзеяння звыш 2000 кіламетраў

ЗША плануюць разгарнуць у Германіі з 2026 года зенітныя ракеты SM-6, крылатыя ракеты Tomahawk і эксперыментальныя Гіпергукавыя ўзбраенні, «якія валодаюць больш значнай далёкасцю паразы, чым размешчаныя цяпер у Еўропе», гаворыцца ў заяве на сайце Белага дома.

SM-6 — гэта зенітная ракета з актыўнай сістэмай саманавядзення і максімальнай далёкасцю палёту каля 450 км. На думку амерыканскіх экспертаў, яна можа паспяхова збіваць гіпергукавыя ракеты праціўніка.

Гіпергукавыя ракеты далёкасцю дзеяння больш за 2750 кіламетраў, якія плануюцца для паставак у Германію, пакуль яшчэ знаходзяцца ў стадыі распрацоўкі.

Крылатыя ракеты тыпу Tomahawk добра зарэкамендавалі сябе ўжо на працягу больш чым трыццаці гадоў, апошні раз у барацьбе з баевікамі-хусітамі ў Емене. Такія ракеты ляцяць на вельмі малой вышыні, паўтараючы рэльеф мясцовасці. Іх цяжка выявіць і перахапіць радарамі праціўніка. 

Германія мае ўласныя магутныя крылатыя ракеты TAURUS, але далёкасць іх дзеяння ўсяго каля 500 кіламетраў, дый запускаюцца яны з паветра самалётамі. Tomahawk можа запускацца з сушы, караблёў або паветра. Максімальная далёкасць дзеяння — да 2500 кіламетраў. Для параўнання: па прамой адлегласць ад Берліна да Масквы складае каля 1600 км, да Калінінграда, адкуль на думку кіраўніка Мінабароны Германіі ў выпадку ўзброенага канфлікту будзе зыходзіць найбольшая небяспека — менш за 600 км. 

Асцярога распачаць новую гонку ўзбраенняў

У палітычных колах Германіі на планаванае разгортванне новых узбраенняў адрэагавалі па-рознаму. Такая мера была ўхваленая кіруючай кааліцыяй, якая складаецца з сацыял-дэмакратаў (СДПГ), свабодных дэмакратаў (СвДП) і Партыі «Зялёных». Прынцыповая згода таксама атрыманая ад найбуйнейшай апазіцыйнай партыі, кансерватараў з ХДС/ХСС.

У сваю чаргу, прадстаўнікі правапапулісцкай «Альтэрнатывы для Германіі»(АдГ),Левай партыі і «Саюза Сары Вагенкнехт» (ССВ) выказалі занепакоенасць у сувязі з новай гонкай узбраенняў. Гэта «разгортванне робіць Германію мішэнню, — заявіў сустаршыня АДГ Ціна Хрупала (Tino Chrupalla). — Федэральны канцлер Олаф Шольц дзейнічае не ў інтарэсах Германіі».

«Мы дакладна павінны рыхтавацца да новай гонцы ўзбраенняў», — лічыць Цім Ціс (Tim Thies) з Інстытута даследаванняў праблем міру і палітыкі бяспекі ў Гамбургу. На яго думку, сітуацыя неадназначная. З аднаго боку, планаванае разгортванне можа стаць важным элементам стратэгіі NATO, з другога — трэба ўлічваць магчымую рэакцыю расійскага боку.

У NATO – новы генеральны сакратар. Чаго чакаць ад «Тэфлонавага Марка»?

Паралелі і адрозненні з «падвойным рашэннем» NATO

У снежні 1979 года NATO абвясціў аб размяшчэнні амерыканскіх ракет сярэдняй далёкасці ў Заходняй Еўропе ў якасці меры ў адказ на нарошчванне на еўрапейскай тэрыторыі СССР балістычных ракет сярэдняй далёкасці — перш за ўсё РСД-10. Чальцы NATO тады дамовіліся, што ЗША паступова размесцяць на тэрыторыі Заходняй Еўропы (у тым ліку ў ФРГ) да 600 мабільных ракет сярэдняй далёкасці Pershing II і крылатых ракет Tomahawk наземнага базавання. Адначасова СССР прапаноўвалася ўступіць з ЗША ў перамовы аб знішчэнні гэтага класа ўзбраенняў. Гаворка тады з абодвух бакоў ішла пра ракеты ў ядзерным абсталяванні. Гэтая сістэма мер — разгортванне новых ракет і заклік да перамоваў атрымала назву «Падвойнае рашэнне NATO».

Гэтае рашэнне раскалола нямецкае грамадства і прывяло да масавых акцый пратэсту, у якіх прынялі ўдзел сотні тысяч жыхароў ФРГ. Актыўную ролю ў арганізацыях пратэстаў адыгрывалі тады «Зялёныя». Супраць размяшчэння ракет пратэставаў і малады сацыял-дэмакрат Олаф Шольц. 

Разгортванне амерыканскіх ракет завяршылася ў 1985 годзе, а ўжо ў 1987 СССР і ЗША заключылі дагавор аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасці (ДРСМД). Як паказвае Цім Ціс, дамова прывяла да ўтылізацыі сотняў амерыканскіх ракет і яшчэ большай колькасці савецкіх. Аднак, адзначае ён, заключэнне гэтай дамовы было далёка не непазбежнае, і не ў апошнюю чаргу было абумоўлена выключнымі адносінамі паміж прэзідэнтам ЗША Рональдам Рэйганам і савецкім лідарам Міхаілам Гарбачовым. 

Праз пагрозу з боку РФ. У Германіі заклікалі набраць у войска 900 тысяч рэзервістаў

Германія павінна сама распрацоўваць зброю

Планаваная цяпер дыслакацыя амерыканскіх узбраенняў, відаць, задуманая толькі як часовая пастанова. Міністр абароны Нямеччыны Пісторыус заявіў у інтэрв'ю Deutschlandfunk: «Цалкам відавочна, што ЗША справядліва чакаюць, што мы самі будзем інвеставаць у распрацоўку і закупку такой зброі далёкага дзеяння».

Першыя крокі да гэтага ўжо робяцца. Так, на саміце NATO ў Вашынгтоне прадстаўнікі Германіі, Францыі, Італіі і Польшчы падпісалі мемарандум аб узаемаразуменні па распрацоўцы крылатых ракет наземнага базавання з далёкасцю дзеяння больш за 500 кіламетраў.

Цім Ціс мяркуе, што планы разгортвання не будуць сарваныя і ў выпадку перамогі на выбарах у ЗША Дональда Трампа: «Многія з сістэм узбраення, пра якія цяпер ідзе гаворка, былі запушчаныя менавіта пры Трампе. Акрамя таго, са слоў Пісторыуса, Германія павінна сама заплаціць за іх размяшчэнне. Федэральны ўрад, падобна, амаль загадзя прадбачыць любыя патрабаванні з боку магчымага будучага прэзідэнта Трампа». 

75-годдзе NATO. Дасье ў карыкатурах

Эксперт: неабходна думаць аб выхадзе са спіралі ўзбраенняў

Масква адрэагавала на гэтыя планы чакана. Як заявіў намеснік міністра замежных спраў Расіі Сяргей Рабкоў, размяшчэнне ў ФРГ крылатых ракет Tomahawk і іншых дальнабойных узбраенняў ЗША з'яўляецца «звяном у эскалацыйным курсе».

«Характар нашай рэакцыі будзе вызначацца ў спакойным ключы, прафесійна. Вайскоўцы, несумненна, ужо ўзялі ў працу гэтае паведамленне», — сказаў Рабкоў. З ягоных слоў, Расія будзе «выпрацоўваць перш за ўсё вайсковы адказ на гэтую новую гульню».

Цім Ціс чакае, што «Расія адрэагуе размяшчэннем і далейшым развіццём уласных, у дадзеным выпадку ядзерных сістэм далёкага дзеяння, якія ў выпадку неабходнасці могуць дасягнуць тэрыторыі ЗША».  Эксперт лічыць, што гэта не азначае неабходнасць адмовы ад разгортвання, але раіць «падумаць, як можна было б аднойчы знайсці выхад з раскручваць спіралі ўзбраенняў».