Школа як рэжымны аб'ект
Пачаўся новы навучальны год, але гледзячы па тым, як дзяржава ўзялася за ўстановы адукацыі, гэта будзе год хутчэй наглядальны.
Улады больш цяпер турбуе не навука, а ідэалогія. Ілюстрацыйнае фота «НЧ»
Калі меркаваць па паведамленнях дзяржаўных СМІ, то апошнім часам улады максімальна заклапаціліся падрыхтоўкай да новага навучальнага года. Нарады на гэтую тэму прайшлі з асабістым удзелам Аляксандра Лукашэнкі і ўрада, адбыліся пасяджэнні на ўзроўні мясцовых органаў улады і традыцыйныя педсаветы, а кантралюючыя органы сталі выяўляць масавыя парушэнні.
Пры гэтым самі настаўнікі і бацькі школьнікаў скептычна ацэньваюць агучаныя напярэдадні 1 верасня новаўвядзенні і наракаюць, што ідэалагічны складнік у беларускіх школах становіцца больш важным для ўлад, чым якасць вучобы, піша «Deutsche Welle».
Якія прэтэнзіі ва ўлад да цяперашняй сістэмы адукацыі
На нарадзе, якая адбылася 18 жніўня і была прысвечана гатоўнасці сістэмы адукацыі Беларусі да новага навучальнага года, Аляксандр Лукашэнка раскрытыкаваў справаздачы міністра адукацыі і віцэ-прэм'ера, які курыруе сацыяльную сферу. Прэтэнзіі тычыліся загружанасці школ, арганізацыі харчавання і «вакханаліі» падчас уступнай кампаніі ў ВНУ.
У выніку Лукашэнка распарадзіўся адклікаць з адпачынку прэм'ер-міністра Рамана Галоўчанку, запатрабаваўшы ад урада аператыўна ліквідаваць усе недахопы. А Генеральнай пракуратуры было даручана разабрацца з падручнікамі, змест якіх збіраюцца перагледзець.
Мяркуючы па ўсім, пад асаблівай увагай акажуцца не толькі падручнікі, але і выкладчыкі гісторыі і геаграфіі. Паводле слоў намесніка міністра адукацыі Аляксандра Кадлубая, у дачыненні да настаўнікаў будзе наладжаны «дастаткова шчыльны кантроль: усё будзе на правільным узроўні з пункту гледжання падручніка і з пункту гледжання выкладання матэрыялу».
Акрамя таго, улады вырашылі яшчэ больш гадзін аддаць на вывучэнне тэмы «Генацыд беларускага народа». У якасці факультатыву гэта тэма з'явілася ў мінулым навучальным годзе ва ўніверсітэтах і для школьнікаў старэйшых класаў. Цяпер жа прапануецца ўвесці падобны прадмет нават для навучэнцаў пачатковай школы — «з улікам узроставых пазнавальных асаблівасцей дзяцей».
Кантрольная па гісторыі як тэст на «добранадзейнасць»
Як адзначыла на ўмовах ананімнасці настаўніца гісторыі адной з мінскіх школ Алена, новыя патрабаванні да выкладання гэтага прадмета яна ўспрымае ўжо як штодзённасць. «Засмучэнне было год-два таму, калі прыходзіла разуменне, што проста нейтральная інтэрпрэтацыя фактаў з сучаснай гісторыі Беларусі больш не вітаецца, — кажа Алена. — Цяпер гэтага мала: патрабуецца расказваць пра зусім яшчэ свежыя падзеі ў нашай краіне ў агрэсіўным ключы і не ставіць пад сумнеў нічога, што рабілася пры цяперашняй уладзе».
Глядзіце таксама
На думку настаўніцы, такі падыход уплывае на цікавасць да прадмета з боку школьнікаў: калі раней на ўроках часам маглі разгарацца спрэчкі з нагоды тых ці іншых падзей, то цяпер падобныя дыскусіі багатыя непрыемнасцямі. «У Міністэрстве адукацыі ўжо абвясцілі, што ў новым навучальным годзе ўсе выпускнікі школ будуць пісаць кантрольную працу па гісторыі Беларусі, — расказвае Алена. — Калі пра гэта пачула, то першая думка была: выпускнікоў хочуць праверыць на «добранадзейнасць» і выдзеліць тых, хто не надта лаяльны. Калі менавіта такая мэта кантрольнай, то мне шкада ініцыятараў: яны, мабыць, дрэнна ведаюць цяперашніх школьнікаў».
Што тычыцца тэмы «Генацыд беларускага народа», то выкладаць яе збіраюцца па вучэбным дапаможніку, падрыхтаваным па ініцыятыве Генеральнай пракуратуры. Акрамя таго, гэтае ведамства падрыхтавала інструктыўны ліст для настаўнікаў пра тое, што менавіта трэба расказваць на школьных уроках. «Атрымліваецца, ужо не актуальны падручнік, па якім вывучалі гэты прадмет у мінулым навучальным годзе, — звяртае ўвагу Алена. — А як збіраюцца расказваць пра генацыд першакласнікам, я і ўявіць не магу».
Школьную форму могуць увесці нават для настаўнікаў
Свае трывогі напярэдадні новага навучальнага года ёсць і ў бацькоў, заклапочаных узроўнем ведаў, якія атрымліваюць іх дзеці ў беларускіх школах. «Вядома, нам важна, які быў рамонт у класах і як наладжана школьнае харчаванне, але, у першую чаргу, я хачу ведаць, што змяняецца ў сістэме навучання», — дзеліцца маладая мама Вераніка.
Яна прызнаецца, што ў сям'і разглядалі пытанне, каб аддаць сваю дачку ў прыватную школу, але цяпер колькасць такіх устаноў у Беларусі рэзка скарацілася. Да таго ж, няма ўпэўненасці, што ўсе яны змогуць паўнавартасна працаваць на працягу навучальнага года.
Вераніка здзіўляецца, што ў бацькоўскіх чатах настаўнікі больш увагі надаюць таму, якой будзе школьная форма, а не якасці ўрокаў. «Бацькі рэагуюць па-рознаму, але многія расчараваныя, калі вымушаны абмяркоўваць, ці абавязкова мець на школьнай форме элементы дзяржаўнай сімволікі», — расказвае мама пяцікласніцы.
Глядзіце таксама
Дарэчы, у некаторых школах на поўным сур'ёзе ўздымаецца пытанне, каб адзіная форма была ўведзена не толькі для навучэнцаў, але і для настаўнікаў. Паводле слоў настаўніцы Алены, у сярэдняй школе №101 Мінска так ужо зрабілі, але пакуль гэта больш падобна да вывучэння грамадскай думкі.
«Асабіста я ініцыятыву не падтрымліваю, ды і мала хто з калег гатовы пагадзіцца на абавязковы дрэс-код. Але не здзіўлюся, калі такое рашэнне сапраўды прымуць», — з сумам дадае Алена.
Школы ў Беларусі ператвараюцца ў рэжымныя аб'екты
Жыхар Брэста Вадзім (імя зменена) звяртае ўвагу на яшчэ адну трывожную тэндэнцыю, у якія ўцягваюцца ўстановы адукацыі. «Так атрымалася, што сёлета мой сын усе канікулы правёў у Беларусі, і ў школе настойліва прапанавалі наведаць заняткі ў вайскова-патрыятычным лагеры, — кажа Вадзім. — Я толькі «за», калі ёсць магчымасць заняцца спортам, пабываць на экскурсіях і пазнаёміцца са славутасцямі краіны. Але вось звазілі сына ў адну з вайсковых часцей, а там не толькі далі пастраляць з аўтамата: дзецям шмат гаварылі і пра «СВА» ва Украіне, і пра «дыверсантаў», якія хочуць напасці на Беларусь».
Глядзіце таксама
Паводле слоў Вадзіма, ёсць вялікая верагоднасць, што такая ідэалагічная апрацоўка працягнецца падчас навучальнага года і ў сценах школы. Пры гэтым урокі патрыятызму праводзяць, як правіла, не педагогі, а запрошаныя сілавікі.
Не выклікаюць аптымізму і праверкі, якія рэгулярна арганізуюць у навучальных установах супрацоўнікі МУС і пракуратуры на падставе забеспячэння бяспекі дзяцей. «Яшчэ летась стаў заўважаць, што школа ператвараецца ў рэжымны аб'ект, куды нават бацькам трапіць часам няпроста», — заўважае Вадзім.
Цяпер жа, мяркуючы па заявах улад, і пачатковая ваенная падрыхтоўка, і патрыятычнае выхаванне павінны стаць прыярытэтам пры арганізацыі адукацыйнага працэсу ў беларускіх школах.