«За два тыдні ў пераходзе зарабіў $1300». Як беларускі музыка наладзіў жыццё ў Польшчы
Максім Лях — прафесійны гітарыст, музыка-мультыінструменталіст і выкладчык. У канцы кастрычніка 2021 года з сям'ёй эміграваў з Беларусі ў Польшчу.
Тут і далей фота з асабістага архіва героя матэрыялу
Да пераезду, акрамя канцэртнай дзейнасці, працаваў выкладчыкам па гітары ў некалькіх мінскіх школах і займаўся рэпетытарствам дома, праводзячы да 50 урокаў на тыдзень. Але, перш чым замацавацца па спецыяльнасці ў новай краіне, маладому чалавеку давялося прайсці праз працу на будоўлі, кур'ерскую дастаўку на ровары, ахову ў краме «Biedronka», працу на запраўцы і ігру ў падземным пераходзе.
Гісторыя станаўлення ў Польшчы з першых вуснаў — у
матэрыяле выдання «MOST».
Ехаў на фабрыку гітар, але ліст згубіўся
— Яшчэ будучы ў Беларусі, я доўга шукаў «музычную» працу ў Польшчы. У нас з жонкай былі гуманітарныя візы, якія, на шчасце, дазвалялі афіцыйна працаваць. Паколькі веданне польскай мовы было на поўным нулі, варыянт працы ў музычнай школе адразу адпаў. У выніку я звязаўся з Гданьскай фабрыкай гітар прэміум-сегмента «Mayones Guitars», адкуль пасля нядоўгага ліставання мне прыйшоў станоўчы адказ: я павінен буду рыхтаваць інструменты да афарбоўкі. Таму першапачатковай «кропкай Б» быў абраны Гданьск. Жыллё знойдзена, квіткі набыты, дакументы хатнім жывёлам зроблены — едзем. Але ў нейкі момант з фабрыкі перасталі адказваць. Як высветлілася пазней, адзін з маіх лістоў «згубіўся» ў пошце кампаніі. Каб у выпадку чаго не застацца без сродкаў, мы экстранна знайшлі рускамоўнае агенцтва для працаўладкавання на склад адзення. Але па прыездзе адбылася класічная сітуацыя: вакансій няма, але ёсць склад у горадзе пад Гданьскам з куды меншым заробкам. Паколькі фінансавыя рэсурсы былі вельмі абмежаваныя, прыйшлося ісці на мясцовую будоўлю.
Будоўля, пыл, холад
— На будоўлі мяне запісалі ў памочнікі электрыка — падключаць драты і ўкручваць у сцены разеткі. Але ў выніку я павінен быў рабіць абсалютна ўсё. Праца, зразумела, была фізічна цяжкай і вельмі пыльнай (я астматык). Аб маральным стане, агульным узроўні стрэсу і культурнага шоку лепш прамаўчу. Стаяла мэта — выжыць. Але праз чатыры дні такой працы я зразумеў, што больш не магу — трэба шукаць нешта іншае.
Снежань, ровар, дастаўка
— Далей рушыла купля з рук ровара за пяцьсот з лішнім злотых і кур'ерская дастаўка ад кампаніі «GLOVO». Надышоў снежань, а Гданьск — вельмі ветраны па надвор'і і гарысты па ландшафце горад. На рыпучым ровары пастаянна раскручваўся руль, раз-пораз апускалася сядзенне і перыядычна злятаў ланцуг — і ўсё гэта пры ўздыме на велізарнае ўзвышша са спальным раёнам наверсе. І так мноства разоў за дзень. Па грашах там былі існыя капейкі, але былі і тыя, хто ў дзень «рабіў» больш за 400 злотых. Усё гэта падмацоўвалася маральным станам і эмоцыямі непасрэдна ў моманце: страшны вецер, холад — а я, з абледзянелай барадой, кручу педалі на высачэзны мост. То заказ да псіхіятрычнай клінікі, то познім вечарам навігатар праз лес павядзе... Як цяпер памятаю: вечар, цемрадзь, у тэлефоне пішчыць новы заказ — а ў мяне рукі ў алеі і я рамантую ланцуг пад сценамі Гданьскай турмы. Фінальным пунктам адмовы ад гэтай працы стала падзенне з ровара на тратуар пры спуску з горкі з-за снегу, які выпаў напярэдадні. Прапрацаваў я ў дастаўцы менш за тыдзень.
Вычарпаўся запас фінансаў, ігра ў пераходзе
— З'явілася яшчэ вялікая апатыя. У мяне быў хранічны стрэс і вельмі падушаны маральны стан. Але я разумеў: гэта падыманне на ногі ў новай краіне з нуля. Трэба трохі пацярпець і няспынна біцца, біцца, біцца. Балазе жонка ставілася да таго, што адбывалася, вельмі мудра і, хоць сама штодня знаходзілася ў трывозе, прымудралася ўсяляк падтрымліваць мяне — неверагодна ўдзячны ёй за гэта. Аднак праблемы толькі ўзмацняліся, і іх трэба было тэрмінова вырашаць. Фінансы вычэрпваліся, а з анлайн-урокаў з вучнямі з Беларусі і вочных (з тымі, каго знайшоў у чатах беларусаў Труймяста) было не пражыць. Набліжаўся дзень аплаты кватэры. Варыянтаў было два: або залазіць у даўгі, або ісці з гітарай у падземны пераход. Пераход быў сапраўды апошняй надзеяй у той момант, дый маральны стан ад іграння ў падземцы ўсё ж было не параўнаць з адчуваннем сябе на вышэйпералічаных працах. Гэта быў пераломны момант.
— За чатыры гадзіны я зарабіў больш за $100. Я быў у шоку. У сярэднім я стараўся граць і спяваць па чатыры-пяць гадзін без перапынку, хадзіў у пераход кожны дзень — і за два тыдні зарабіў $1300. Унутры з'явілася пачуццё акрыленасці, рэзка павысілася якасць жыцця — такіх грошай я і блізка не зарабляў у Беларусі. У цэлым у пераходзе граў каля чатырох-пяці тыдняў. За гэты час удалося адкласці прыстойную суму, спакойна аплаціць кватэру, закрыць усе вострыя патрэбы і нават нешта з «хацелак», не грэбуючы паходамі ў рэстараны і кафэ. Дзякуючы гранню ў пераходзе мы спакойна «закрылі» жыццё ў Гданьску, спланавалі далейшы пераезд і ў лютым 2022 года шчасна апынуліся ў Варшаве.
Тры дні — ахоўнік, тры дні — выкладчык гітары
— Нягледзячы на наша штодзённае знаходжанне ў Варшаве, кватэру мы знялі ў Валоміне (горад за 25 км ад сталіцы ў бок Беларусі), дзе і жывём па гэты дзень. За тры месяцы жыцця ў Польшчы я авалодаў польскай мовай на ўзроўні А2, стаў мець зносіны практычна на любыя тэмы і вырашаць паўсядзённыя задачы, хай і з шэрагам лексічных і граматычных абмежаванняў на той момант. Каб было з чаго «стартаваць» фінансава на новым месцы, знаёмыя беларусы дапамаглі ўладкавацца ахоўнікам у краму «Biedronka». Гэта была праца з канкрэтным заробкам і не складаная фізічна, але з графікам: з 06:00 да 22-23:30.
Яшчэ перад пераездам у Валомін я пачаў рассылаць рэзюмэ і тэлефанаваць у варшаўскія музычныя школы і фірмовыя школы карпарацыі «Yamaha», куды вельмі хацеў трапіць, а таксама напрошваўся на гутаркі ў дамы культуры ў Варшаве і прыгарадзе. З «Yamaha» тройчы атрымаў адмову, праз час пісаў і тэлефанаваў туды зноў і зноў, але мне адказвалі: «На жаль, мы не шукаем настаўніка гітары». Аднойчы, калі я быў на змене ў ахове, мне патэлефанавалі: «Максім Лях? Добры дзень, гэта музычная школа «Yamaha». Прыходзьце заўтра на сумоўе».
Эмоцыі былі неапісальныя! Я прайшоў сумоўе з уладальніцай школы, затым здаў невялікі выкладчыцкі экзамен і пасля быў накіраваны ў Ольштын на навучанне па ўнутранай методыцы — і ўсё: я зноў афіцыйна працую ў музыцы, я — выкладчык у «Yamaha»!
Лета, перапынак да верасня, АЗС
— Агулам я адпрацаваў у ахове два месяцы, пасля чаго перайшоў толькі ў «Yamaha» і паралельна працягваў весці сваіх прыватных вучняў. Але быў нюанс: на ліпень і жнівень школа зачынялася, працяг працы — толькі ў верасні.
Я зноў апынуўся перад пошукам працы, але ўжо «на лета» і з магчымасцю далейшага сумяшчэння з «Yamaha». Быў на сумоўях у дзвюх крамах музычных інструментаў, але па розных прычынах кіраўнікі аддалі перавагу іншым кандыдатам. Я доўга шукаў «музычную» працу, але час падціскаў, фінансы таксама — давялося ісці на заправачную станцыю «Orlen» у самым цэнтры Варшавы. Там былі дзённыя і начныя змены, можна было спакойна дамаўляцца аб неабходных выходных і мяняцца з іншымі супрацоўнікамі, што дазваляла граць канцэрты з гуртом і ездзіць па гарадах Польшчы. Паколькі на АЗС да 80% працы складалі зносіны з кліентамі, у мяне з'явілася магчымасць яшчэ больш «пракачаць» мову, узбагаціцца лексікай, мясцовым слэнгам і адтачыць граматыку наўпрост у вусных зносінах.
На заправачнай станцыі я прапрацаваў два з паловай месяцы, у верасні яшчэ сумяшчаў са школай, але неўзабаве кіраўніцтва парэкамендавала мяне ў «Yamaha» ў горадзе Мілянувек, што пад Варшавай. Гэта найбуйнейшая школа «Yamaha» ў Мазовіі — вялізны катэдж з класамі фартэпіяна, вакалу, перкусіі, гітары, саксафона і творчай майстэрняй.
Поўнае станаўленне
— З кастрычніка 2022 года я зноў зарабляю выключна музыкай. Працую ў школах «Yamaha» ў Варшаве і Мілянувеку, актыўна даю прыватныя ўрокі і займаюся сваім гуртом «RODVALOTH», запісамі музыкі і канцэртамі.
Нядаўна мы з жонкай атрымалі ВНЖ, я адкрыў ІП і цяпер выбіраю памяшканне для ўласнай школы ў Варшаве.
Заробак? Вядома, параўноўваць яго з тым, што быў ў Беларусі, нельга і блізка.
Тут маёй працы музыканта дастаткова, каб самому ўтрымліваць сям'ю, дазваляць розныя «хацелкі» і спакойна адкладаць на будучыню.