Праблема размеркавання рэсурсаў: што перашкаджае росквіту Беларусі?

У мяне няма ніякага сумневу, што будучая, новая Беларусь будзе квітнеючай краінай. Так, у нас няма нафты і газу, але ў нас вельмі шмат іншых рэсурсаў. Столькі, што цяпер мы можам дазволіць сабе расцярэшваць іх на поўныя глупствы. А калі іх накіраваць у карысныя рэчы — мы б дагналі і перагналі многія краіны свету.

На тыдні мы даведаліся пра карупцыю ў малочнай галіне Беларусі. Ну, як карупцыю... Восем «камерцыйных груп», якія «ўсталявалі кантроль на выгадных для сябе ўмовах над экспартам у Расію прадукцыі шэрагу айчынных малакаперапрацоўчых прадпрыемстваў». Гэтыя групы стварылі ў Расіі «падкантрольныя» камерцыйныя структуры, што дазваляла «прадаваць малочную прадукцыю з мінімальнай нацэнкай, а затым рэалізоўваць тавар канчатковаму спажыўцу па больш высокай цане, прыніжаючы падаткаабкладаемую базу».

Гучыць жудасна і страшна. Але, калі ачысціць усё гэта ад пратакольнай мовы і абвінаваўчай рыторыкі, то мы ўбачым, што «камерцыйныя групы» сумленна куплялі прадукцыю малочных прадпрыемстваў па аптовых цэнах, перавозілі яе ў Расію, дзе і прадавалі — але ўжо даражэй. Гэта цалкам нармальная бізнес-схема ў тым выпадку, калі самі прадпрыемствы не могуць паставіць сваю прадукцыю туды, дзе яе купляюць.

Тут пытанне не да «камерцыйных груп», а, хутчэй, да малочных прадпрыемстваў, якія не могуць самі наладзіць пастаўкі туды, дзе іх прадукцыя патрэбная. І тут яшчэ трэба разабрацца — можа быць, гэтая прадукцыя ішла дробнымі партыямі, якія буйным прадпрыемствам пастаўляць проста нявыгадна.

Але што цікава: такія «карупцыйныя справы» ўзнікаюць у Беларусі ледзь не перад кожнай палітычнай кампаніяй. Памятаеце «цукровую справу»? Яно ўзнікла ў студзені 2020 года, перад прэзідэнцкімі выбарамі. Цяпер у нас на носе «адзіны дзень галасавання». І ў нас зноў «карупцыя», перамагчы якую Лукашэнка абяцаў у 1994 годзе і не змог перамагчы за 30 гадоў.

За гэты час карупцыю перамаглі, як мінімум, у Польшчы і Грузіі. І невядома дзе яшчэ. А мы ўсё целяпаемся… Мабыць, таму, што справа гэтая не карупцыйная, а палітычная. Яна закліканая паказаць «моцную руку» дзейнай улады і «інфармацыйную спецаперацыю», каб усе абмяркоўвалі, што «ў Лукашэнкі няма недатыкальных».

А потым, праз пару гадоў, калі ўсё забудзецца, кіраўнікоў «малочкі» можна памілаваць, і адправіць іх на іншыя кіруючыя пасады. Як напрыклад, былы дырэктар Гарадзейскага цукровага камбіната Міхаіл Крыштаповіч у часе «цукровай справы» атрымаў 13 гадоў калоніі. Прысуд быў вынесены ў снежні 2021 года, а ўжо ў ліпені 2022-га (то-бок, праз паўгода) быў на волі і пачаў кіраваць агракамбінатам «Холмеч» у Рэчыцкім раёне Гомельскай вобласці.

А калі рэсурсы, якія былі выдаткаваныя на «малочную справу», пусціць на рэальную барацьбу са злачыннасцю?

Ці вось Гігін прапанаваў выключыць са школьнай праграмы раман Уладзіміра Караткевіча «Каласы пад сярпом тваім». І выключылі ж! Але не Гігін гэта зрабіў — напэўна, у Мінадукацыі збіралася з гэтай нагоды нейкая камісія, нешта абмяркоўвалі, галасавалі... Цяпер хтосьці будзе карэктаваць навучальныя планы, пісаць новыя падручнікі літаратуры, ужо без «Каласоў…». Быццам, усё пры справе, але займаюцца ж відавочным глупствам!

А калі іх пасадзіць не за выпільванне «Каласоў», а, напрыклад, за распрацоўку платформы дыстанцыйнага навучання, якую, нібыта, і запусцілі ў тэставым рэжыме ў 2021 годзе, але яна так і не запрацавала? Больш карысці было б!

Не толькі «Каласы…» Ініцыятыва Гігіна можа пакінуць беларускую школу без урокаў літаратуры

Суд Жыткавіцкага раёна прызнаў экстрэмісцкімі матэрыяламі творы беларускага класіка Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча. Прычым, у спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў трапіў двухтомнік твораў пісьменніка, выдадзены дзяржаўным (!) выдавецтвам «Мастацкая літаратура».

Пасля гэтага любыя скаргі суддзяў на «перагружанасць справамі» можна адкідаць убок. Калі ў іх ёсць час на падобныя рэчы, значыць, і для больш важных спраў час знойдзецца. Бо час і чалавечыя намаганні, як казалі ў савецкія часы, «чалавека-гадзіны» — гэта таксама рэсурс, і прычым вельмі каштоўны.

Варта адзначыць, што двухтомнік Дуніна-Марцінкевіча быў прызнаны экстрэмісцкім не проста так, а з-за прадмоў, падобных на прадмовы Язэпа Янушкевіча, якія былі прызнаныя экстрэмісцкімі яшчэ ў жніўні гэтага года. Гэта значыць, што хтосьці кнігі чытаў, праводзіў літаратурны аналіз, пракурор, напэўна, вышукваў цытаты для «абвінаваўчага рэзюмэ». Гэта значыць, стараўся не толькі суддзя, але і яшчэ як мінімум некалькі чалавек.

Вядома, можна парадавацца за тое, што ў людзей ёсць такая праца — сядзець і чытаць класіку беларускай літаратуры, і за гэта яшчэ і грошы плацяць. Але хіба ў пракурораў няма іншых спраў?

Пляменнік мітрапаліта, скраў непаўнагадовую, пагражаў брытвай. 10 міфаў пра Дуніна-Марцінкевіча

На тыдні ў сярэдняй школе №137 Мінска адбылася прэзентацыя навучальных дапаможнікаў «Генацыд беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны». Паводле паведамлення Генпракуратуры, падручнікі былі падрыхтаваныя Міністэрствам адукацыі па ініцыятыве і пры ўдзеле той самай Генпракуратуры. Іх распрацавана аж цэлых тры: для 1-4-х класаў, 5-9-х і 10-11-х класаў.

Пра вартасць гэтых падручнікаў нічога сказаць не магу, але відавочна, што іх распрацоўка — справа, напрыклад, інстытуту гісторыі. Але ніяк не Генпракуратуры. Яна (зноў) займаецца не сваёй справай.

Ну і вішанька на торце. Пад шкляным дахам падземнага пераходу станцыі мінскага метро «Плошча Якуба Коласа» вырасла бярозка. Можна было б яе проста спілаваць, але ў Мінскім гарадскім камітэце прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя патлумачылі, што проста так — нельга. Існуе парадак выдалення аб'ектаў расліннага свету. І вырашаць гэтае складанае пытанне павінна спецыяльна створаная для гэтага камісія.

Так што Беларусь патэнцыйна — вельмі багатая краіна. У нас багата часу і таленавітых, крэатыўных людзей. Адна бяда — яны займаюцца не тым і не тады. Займаюцца часцяком не сваёй справай. А калі ім даць сапраўдную, карысную справу, згодна з іх кампетэнцыямі і талентамі…

Беларусь можа чакаць імклівы росквіт. Я ў гэта шчыра веру.