Ахова ад ядзернага дажджу для Лукашэнкі — пагроза ядзернага шторму для народа
Так званыя «гарантыі бяспекі», якія Расія прадастаўляе Беларусі, насамрэч з'яўляюцца гарантыямі небяспекі — ад страты незалежнасці на прамога ядзернага ўдару па нашай тэрыторыі.
Аляксандр Лукашэнка ўжо чвэрць стагоддзя вядзе авантурную гульню з імперыяй пад маркай будаўніцтва «Саюзнай дзяржавы». Кіраўнік дамогся таго, што Масква абяцае яго рэжыму абарону, калі спатрэбіцца, і з дапамогай ядзернай зброі. Але за гэтае заступніцтва даводзіцца расплачвацца кавалкамі суверэнітэту, піша Аляксандр Класкоўскі на «Позірку».
На пасяджэнні Вышэйшага дзяржсавета Саюзнай дзяржавы (ВДС СД) 6 снежня ў Мінску Лукашэнка і Пуцін зацвердзілі канцэпцыю бяспекі СД і падпісалі Дамову аб гарантыях бяспекі ў рамках СД.
Пры гэтым высокі госць паабяцаў у выпадку неабходнасці ўжыць і тактычную ядзерную зброю (ТЯЗ) РФ, размешчаную ў Беларусі. І хоць гэта было сказана ў кантэксце «адбіцця агрэсіі», добра вядома, якая краіна цяпер з'яўляецца адзіным у Еўропе агрэсарам.
Таксама, паводле слоў Пуціна, налета Расія, магчыма (мяркуючы з кантэксту, гэта ўжо справа вырашаная), размесціць у Беларусі ракетныя комплексы «Орешник». Тое самае нашумелае вундэрвафэ, пра якое нядаўна прасіў Лукашэнка. Тады ён абмовіўся, што гэта нібыта жарт, аўтар жа гэтых радкоў пракаментаваў: «Так, ведаем мы вашы жартачкі».
Крэмль нашпігоўвае Беларусь грознай зброяй, як у савецкія часы. Але і сама беларуская тэрыторыя тады была пад прыцэлам амерыканскіх ядзерных ракет. Гісторыя паўтараецца, аднак на гэтым вітку ўсё можа быць трагічней.
«Яны разумеюць інтэграцыю як паглынанне Беларусі»
Гульня ў «Саюзную дзяржаву» ідзе ўжо 25 гадоў (юбілей гэтай структуры — 8 снежня). За гэты час сюжэт «саюзнага будаўніцтва» не раз рабіў зігзагі. Нязменна тое, што абодва бакі хітраць.
Барыс Ельцын пайшоў на стварэнне СД, каб заглушыць комплекс віны за Белавежскія пагадненні, пачаць «збіранне зямель». Масква разглядала праект СД як варыянт мяккай, паступовай, «прыстойнай "інкарпарацыі" славянскай сястры».
Натуральна, усе дэкларацыі аб раўнапраўным саюзе былі фальшывымі. Але Лукашэнка потым стане па-майстэрску выкарыстоўваць іх, каб адбіцца ад крамлёўскага прэсінгу.
Спачатку ж кіраўнік Беларусі сам фарсіраваў стварэнне СД у спадзеве атрымаць танныя энергарэсурсы, а галоўнае — заняць трон пасля Ельцына, які імкліва старэў.
Аднак з тронам атрымаўся аблом. Больш за тое, Уладзімір Пуцін, які прыйшоў да ўлады, рубам паставіў пытанне аб'яднання — прапанаваў, каб Беларусь увайшла ў Расію шасцю абласцямі.
Паміж саюзнікамі заіскрыла. Лукашэнка, у прыватнасці, тарпедаваў увядзенне адзінай валюты, якое прадугледжвалася з 2005 года. Мінск і Масква не раз вялі нафтавыя, газавыя, малочныя і іншыя эканамічныя войны. У перыяды канфліктаў свавольны саюзнік разражаўся ў адрас Масквы піліпікамі, годнымі вуснаў культавага ворага імперыі апазіцыянера Зянона Пазняка.
«Яны разумеюць інтэграцыю як паглынанне Беларусі. Гэта не інтэграцыя! Гэта інкарпарацыя! На гэта я ніколі не пайду», — абураўся Лукашэнка не далей як у лютым 2020 года.
Пятля зацягваецца ўсё тужэй
Але ўжо праз некалькі месяцаў грымнуць небывалыя пратэсты супраць фальсіфікацыі прэзідэнцкіх выбараў — і Лукашэнка, адчуўшы хістанне крэсла, запытае дапамогі ў Пуціна.
Усе, алес капут. З тых часоў малодшы партнёр ужо не асмеліцца ўзбіваць, разгойдваць геапалітычныя арэлі. Больш за тое, давядзецца даць Расіі тэрыторыю для нападу на Украіну ў лютым 2022 года. Адносіны з Захадам абрынуцца, Мінск адграбе неслабыя санкцыі.
Калі напрыканцы 2019 года Лукашэнка праявіў нораў і, чуючы пастку, адмовіўся падпісваць дарожныя карты «паглыблення інтэграцыі», то ў лістападзе 2021-га ўжо як міленькі падмахнуў 28 саюзных праграм — апгрэйд тых самых дарожных карт.
Пры гэтым імперскія замашкі Масквы нікуды не дзеліся. Кіраўніку Беларусі ў яе абдымках не зусім камфортна.
У кастрычніку ў інтэрв'ю «Известиям» Лукашэнка раптам разгаварыўся: маўляў, «у Расіі камусьці карціць і ў высокіх колах» — талдычаць аб уваходжанні Беларусі ў склад РФ. У яго вырвалася: «Баюся нават сказаць, што гэта вайна».
Глядзіце таксама
Пры гэтым кіраўнік запэўнівае, што Пуцін пытанне аб інкарпарацыі ніколі не ставіў. Ну, па-першае, ставіў, прычым у 2002 годзе — публічна, а колькі разоў непублічна — можна толькі гадаць. Тады, у 2002-м, Лукашэнка кіпеў: «Нават Ленін і Сталін не дадумаліся да таго, каб раздрабіць Беларусь і ўключыць яе ў склад РСФСР або СССР».
Па-другое, няцяжка зрабіць выснову, што калі крамлёўскі ўладар лічыць гістарычным непаразуменнем дзяржаўнасць Украіны, то сапраўды гэтак жа ён думае і пра Беларусь. Проста яе бяруць ласкава, без танкаў і «бліцкрыгу».
Пры гэтым у інфармацыйнай прасторы «малодшай сястры» як ніколі прывольна адчувае сябе расійская прапаганда. Масква навязвае «адзіныя падыходы» да трактоўкі гісторыі на аснове канцэпцыі «рускага свету». Гэта палітыка з мэтай размыць нацыянальную самасвядомасць беларусаў.
У эканамічнай пастцы
І Пуцін, і Лукашэнка хваляцца рэкордным таваразваротам паміж іх краінамі. Паводле слоў кіраўніка Беларусі, двухбаковы гандаль у 2024 годзе абновіць гістарычны максімум, дасягнуўшы амаль 60 млрд. долараў.
Для Масквы гэта без варыянтаў выгадна, бо яна такім чынам усё мацней прывязвае да сябе Беларусь. Мінску ў моманце таксама быццам як выгадна: ёсць куды збываць прадукцыю (асабліва пражэрлівы расійскі ВПК), да таго ж Расія ва ўмовах санкцый дапамагла з лагістыкай экспарту ў іншыя краіны.
Паводле звестак «BelPol», прадпрыемствы беларускага ВПК у 2023 годзе паставілі ў Расію прадукцыі на 422 млн. долараў, за 8 месяцаў 2024 года — на 459 млн .Тавар ідзе за малінку.
Але пры гэтым утварыўся шалёны эканамічны перакос у бок РФ. Амаль усе яйкі складзеныя ў адзін кошык. І гэта небяспечна.
Па-першае, Крэмль, карыстаючыся такой каласальнай залежнасцю, заўсёды можа націснуць, запатрабаваць новых саступак.
Глядзіце таксама
Па-другое, эканоміка Расіі запавольваецца. Калі вайна супраць Украіны скончыцца, то знізяцца і патрэбы расійскага ВПК.
Эксперты ЕАБР адзначаюць: «Высокі ўзровень канцэнтрацыі беларускага экспарту на расійскім кірунку абмяжоўвае магчымасць перанакіравання экспартных плыняў у іншыя краіны», што «пры рызыкоўным сцэнары» прывядзе да скарачэння аб'ёмаў выпуску.
Ядзерка і «Орешник». Імперыя ўзмацняе ваенную прысутнасць
Няўзброеным вокам відаць, што Лукашэнка страшна баіцца за сваю ўладу. Ён і сам падазрае, ды яшчэ і спецслужбы накручваюць правадыра, кладучы на стол даклады аб падступных задумах ворагаў.
Таму цалкам можна верыць кіраўніку ў тым, што ён сам прасіў Пуціна размясціць у Беларусі расійскую ТЯЗ. І тут жа з задавальненнем назваў Беларусь ядзернай дзяржавай, на якую супастаты не рызыкнуць, маўляў, напасці. «Хай ворагі, Оля, трымцяць», — горда сказаў Лукашэнка з гэтай нагоды расійскай прапагандыстцы Скабеевай у чэрвені 2023-га.
Дарэчы, дзяржсакратар Савета бяспекі Беларусі Аляксандр Вальфовіч казырнуў тым, што яго шэф, як і Пуцін, мае, маўляў, свой ядзерны чамаданчык і чырвоную кнопку.
Насамрэч Масква проста ўцягвае Беларусь у свой ядзерны шантаж, накіраваны супраць Украіны і Захаду.
Цяпер вось Пуцін у адказ на просьбу Лукашэнкі (той паўтарыў яе публічна і ўжо без усялякіх жартаў) заявіў, што гатовы размясціць у Беларусі і свой праславуты «Орешник». Ці была спачатку просьба, а потым згода, або спачатку Крэмль гэта вырашыў, а потым малодшы партнёр агучыў, мы не ведаем.
У гэтым выпадку Крэмль не выкручвае рукі. Паводле логікі беларускага кіраўніка, чым больш гэтага «дабра» прыцягнеш — тым мацней збаяцца ворагі, тым больш трывалыя гарантыі яго самадзяржаўнай улады.
Глядзіце таксама
Аднак гэта азначае, што Расія будзе ўзмацняць сваю ваенную прысутнасць у Беларусі. Адсюль могуць рушыць услед новае ўварванне ва Украіну (у наступным годзе — сумесныя вучэнні «Захад»), правакацыі супраць дзяржаў NATO. І тады беларусам свеціць такая «атветка», што мала не падасца.
Акрамя ўсяго іншага, Дамова аб гарантыях бяспекі, як падкрэсліў Пуцін, прадугледжвае ўзаемную абарону канстытуцыйнага ладу. Перакладзем на зразумелую мову: гэтая папера можа стаць прыкрыццём для расійскай інтэрвенцыі ў выпадку, калі ў Беларусі пачнецца тое, што ў Крамлі называюць «каляровай рэвалюцыяй».
І яшчэ адзін пікантны момант: паводле звестак «BelPol», гэтая дамова прадугледжвае магчымасць адпраўкі беларускіх грамадзян на вайну з Украінай «для абароны тэрытарыяльнай цэласнасці Расіі».
Што ж, Лукашэнка дамогся ядзерных гарантый абароны свайго рэжыму. Але Беларусь плаціць за гэта страшна дарагую цану. І невядома якую заплаціць заўтра.