Гістарычнае фіяска папулізму

Кейка, дачка былога перуанскага аўтарытарнага прэзідэнта Альберта Фухіморы, не ўзначаліць краіну. На думку некаторых палітолагаў, гэта добры ўрок для ўсіх нашчадкаў дыктатараў, якія будуць імкнуцца да ўлады.

Думаецца, усяму свету вядомая характарыстыка электаральнага працэсу ад лаўрэата Нобелеўскай прэміі, перуанскага літаратара Марыё Варгас Льёса: «Выбары ў Перу — гэта выбар паміж СНІДам і ракам у тэрмінальнай стадыі». Чарговыя прэзідэнцкія выбары ў краіне, якія адбыліся напачатку чэрвеня, здаецца, пацвердзілі слушнасць згаданага вызначэння.

Пра тое, што Кейка Фухіморы належыць да палітыкаў з катэгорыі «палітычных хваробаў», сведчыць важны складнік яе кампаніі. Па сутнасці, уся яна будавалася выключна на эксплуатацыі іміджу і настальгіі па яе бацьку, Альберта Фухіморы. З прозвішчам апошняга звязаныя такія рэчы, як разгон парламента, нарошчванне рэйтынгу за кошт істэрыі вакол пагрозы тэрарыстаў, хабарніцтва, подкуп, тэрор і нават стэрылізацыя сотняў тысяч індзейскіх жанчын. Нездарма ў выніку Фухіморы трапіў у турму, прычым у тую самую, якую сам спецыяльна пабудаваў, каб трымаць там левых экстрэмістаў.

Ідэя прыйсці да ўлады і даць бацьку амністыю шмат у чым была негалосным лозунгам выбарчай кампаніі Кейкі Фухіморы. Яна наогул прыйшла ў палітыку ў 2005 годзе, каб выратаваць бацьку. Менавіта тады пачаўся судовы працэс над ім. А раней Кейка галоўным чынам займалася дзіцячай філантропіяй.

Як здарылася, што перуанцы былі гатовыя галасаваць за Кейку? Адказ на гэта, напэўна, ляжыць у неадназначнасці вынікаў кадэнцыі Альберта Фухіморы (1990–2000 гады). У яго спадчыне хапае і пазітыўных момантаў.

Нават пасля таго, як Фухіморы-старэйшы пакінуў пасаду прэзідэнта і ў краіну вярнулася перманентная палітычная анархія, макраэканамічная сітуацыя доўгі час заставалася стабільнай. Нельга не прызнаць ролю Фухіморы і ў барацьбе супраць камуністычнай герыльі, якая ў кульмінацыйнай фазе ахоплівала да 15 працэнтаў тэрыторыі краіны. У гэтым плане можна пагадзіцца са словамі аднаго са спецыялістаў па Лацінскай Амерыцы: «Рэжым Фухіморы — гэта нестабільная раўнавага паміж прагрэсіўным зместам рэформаў і аўтарытарнымі сродкамі іх рэалізацыі».

Доўгі час на гэта не звярталі ўвагі, але наступ рэцэсіі імкліва сфармаваў запыт на «крызіснага менеджара». Дарэчы, менавіта так у свой час называлі Фухіморы-старэйшага.

Па-другое, экс-прэзідэнт быў заўзятым рыначнікам. Шырокая дэнацыяналізацыя спрыяла станаўленню і росту ролі сярэдняга класа. У гэтай групе захаваліся сімпатыі да Альберта, нягледзячы на ягоны аўтарытарызм. Паступова расчараваўшыся ў іншых палітыках, яны задумаліся: ці не выцягнуць з-за кратаў былога кіраўніка дзяржавы?

Можа, да такой думкі яны прыйшлі не самі па сабе. Шматлікія медыя-бізнесмены таксама абавязаныя сваім узлётам Альберта Фухіморы. Калі верыць іспанскай газеце "El Pais", яны інвеставалі шалёныя грошы ў кампанію Кейкі. Тое ж выданне сцвярджае, што нефармальна Кейку падтрымлівала наркамафія: былы сакратар Фухіморы знаходзіцца ў вышуку Дэпартамента ЗША па барацьбе з наркотыкамі.



Застаецца дадаць, што з’ява «fujimorismo» наўрад ці знікне пасля выбараў. «Народная сіла» — партыя Кейкі Фухіморы, — атрымала большасць у Кангрэсе (70 са 130 мандатаў) і, відавочна, будзе апаніраваць ініцыятывам Кучынскага, якому давядзецца шукаць з імі дыялог. Але і прыхільнікі Кучынскага, і партыя Фухіморы з’яўляюцца супернікамі розных мясцовых відаў папулісцкага сацыялізму, папулярнага ў суседзяў. Так што, пры ўсіх палітычных рознагалоссях, база для кааперацыі існуе.

Цяперашняя параза Кейкі на прэзідэнцкіх выбарах, дарэчы, у другі раз запар — цяжкі маральны ўдар па яе палітычнай будучыні. Паводле пісьменніка, правал не можа не выклікаць разборак унутры інвестараў, расчаравання, і ў выніку — дэфрагментацыі ўсяго руху.

Увогуле, літаратар лічыць, што мы сталі сведкамі гістарычнай катастрофы такога палітычнага феномену, як папулізм. Пасля апошніх выбараў у Перу знішчана пагроза таго, што дзеці прэзідэнтаў будуць марыць пра ўладу, робячы стаўку выключна на імя бацькоў. Праўда, гэтая з’ява, як піша Льёса, тычыцца выключна Лацінскай Амерыкі.