Расія пакіне межы адкрытымі. Але абмяжуе выезд па спісах з ваенкаматаў

Такое рашэнне наконт закрыцця мяжы ў Расіі прынятае пасля бурных абмеркаванняў паміж «вайсковым» і «мірным» коламі ў кіраўніцтве краіны. Крыніцы «Вёрсткі» падрабязна распавяліпра «крамлёўскую кухню» апошніх дзён.

Чарга на расійска-грузінскай мяжы

Чарга на расійска-грузінскай мяжы


Пра тое, як менавіта прымаліся апошнія пастановы аб мабілізацыі і забароне на выезд, распавялі «Вёрстцы» некалькі суразмоўцаў у парламенце і крыніца, блізкая да Адміністрацыі прэзідэнта. Па іх словах, кіраўніцтва краіны падзялілася на ўмоўныя «партыю вайны» (у асноўным з сілавога блоку) і «партыю міру» (перш за ўсё — фінансава-эканамічны блок). Рашэнне аб мабілізацыі праціснула «партыя вайны», але выкананне гэтага рашэння ёю ж і рэакцыя на яго былі такія, што ў Крамлі вырашылі пакуль не раздражняць грамадзян яшчэ мацней, прыслухацца да «партыі міру» і адмовіцца ад татальнай забароны на выезд.


Татальнае закрыццё межаў адмяняецца

З 21 верасня, калі Уладзімір Пуцін абвясціў аб «частковай» мабілізацыі, краіну пакінулі сотні тысяч мужчын: толькі ў Казахстан, паводле афіцыйнай інфармацыі, прыбыло 98 тысяч расійцаў. «Новая газета» называла лічбу ў 261 тысячу. Такі масавы ад'езд стаў для Крамля непрыемнай нечаканасцю.

З-за такога масавага ад'езду ўлады ўсур'ёз абмяркоўвалі варыянт забараніць выезд з краіны ўсіх мужчын ад 18 да 65. Крыніцы «Медузы» і «Ізнанкі» сцвярджалі, што адпаведнае рашэнне будзе апублікавана 28 верасня.

Аднак ад такога «жорсткага рашэння» ў Крамлі пасля бурных абмеркаванняў вырашылі адмовіцца, паведамілі «Вёрстцы» дзве крыніцы ў парламенце і адна блізкая да Адміністрацыі прэзідэнта. Татальная забарона на выезд мужчын спалохае і без таго незадаволенае і дэмаралізаванае насельніцтва, тлумачыць апошні.


Замест гэтага змагацца з ад'ездам мужчын было вырашана «ціха»: памежнікі атрымаюць спісы тых, хто падлягае прызыву — у першую чаргу, расійцаў, якім ужо пачалі накіроўваць позвы з ваенкаматаў. Фігурантам гэтых спісаў выезд будзе забаронены, а астатнія змогуць пакінуць краіну бесперашкодна, кажа суразмоўца выдання, дапушчаючы пры гэтым, што спісы з часам могуць быць пашыраныя.

Але дакладнага разумення, хто трапляе ў такія спісы, крыніцы «Вёрсткі» даць не змаглі: па іх словах, там павінны былі апынуцца мужчыны 25-40 гадоў з ваеннымі білетамі катэгорый «А» і «Б» (прыдатныя да ваеннай службы цалкам або з нязначнымі абмежаваннямі). Пры гэтым кантроль за складаннем спісаў спусцілі на рэгіянальныя ўлады.

«Аднак трэба разумець: асноўны паток панікёраў ужо з'ехаў, — мяркуе блізкая да Крамля крыніца. — Па-першае, многія нават не спрабавалі з'ехаць, бо не валодаюць такімі магчымасцямі — грашыма, сваякамі за мяжой. Па-другое, ёсць адчуванне, што многія якія з'ехалі пражывуць апошнія грошы і вернуцца».

Пры гэтым ваенкаматы за «перагіны на месцах» будуць «жорстка атрымліваць па дупе», паабяцаў ён. Аднак як менавіта будзе рэалізоўвацца кантроль над працай якія працягваюць перагінаць, ён не распавёў.

Каб яшчэ трохі знізіць грамадскае напружанне, Мінабароны ўжо заявіла, што абмежаванняў перасоўванняў грамадзян у рамках мабілізацыі не чакаецца. Пры гэтым «хітрасць уладаў», па словах крыніцы, заключаецца ў тым, што абяцанне Шайгу мабілізаваць усяго 300 тысяч чалавек — каля 1% мужчынскага насельніцтва прызыўнога ўзросту — праверыць будзе немагчыма. Выпушчаны прэзідэнтам указ аб мабілізацыі, у якім адсутнічае засакрэчаны сёмы пункт, дазваляе паказаць любую колькасць падлягаючых прызыву — а насельніцтва пра гэта не даведаецца, канстатуе ён. Гэты пункт указа прэзідэнта Расіі аб «частковай» мабілізацыі тычыцца колькасці прызыўнікоў, афіцыйна тлумачылі ў Крамлі.


Навошта Пуціну «спешныя» рэферэндумы?

Да 21 верасня, калі прэзідэнт Пуцін абвясціў аб «частковай» мабілізацыі, прадстаўнікі Крамля, урада і парламента не перастаючы абмяркоўвалі, якія дзеянні распачаць для дасягнення мэтаў вайны.

Улады да апошняга не прызначалі даты рэферэндумаў у самаабвешчаных ЛНР і ДНР, Херсонскай і Запарожскай абласцях. Першапачаткова яны ставілі перад сабой задачу дамагчыся зачысткі названых тэрыторый (гэта значыць, поўнай акупацыі), затым — хоць бы забеспячэння бяспекі тых, хто галасуе. Бо калі Луганская народная Рэспубліка «сапраўды зачышчаная» (амаль цалкам акупаваная), то ў Данецкай працягваюцца баі, адзначае адзін з суразмоўцаў у парламенце.

Аднак пасля контрнаступлення УСУ стала ясна, што далей марудзіць нельга, удакладняе адзін з суразмоўцаў: тэрыторыі трэба было прызнаць часткай Расіі тэрмінова, каб «мець рычаг». З ягоных слоў, расійская ўлада любіць мець у распараджэнні максімальную колькасць такіх «рычагоў» — гэта значыць, магчымасцяў прымаць разнастайныя пастановы ў залежнасці ад сітуацыі. У дадзеным выпадку кіраўніцтва краіны мае намер «трымаць пад прыцэлам ядзернай зброі» калектыўны Захад, які павінен зразумець: з гэтага часу напады на вайскоўцаў, Херсон і Запарожжа з боку УСУ будзе лічыцца пагрозай цэласнасці Расіі — ядзернай дзяржавы, аб чым «замежныя партнёры не павінны забываць».


21 верасня Пуцін выступіў са зваротам, у якім заявіў аб неабходнасці «частковай» мабілізацыі. Гэтае рашэнне «было неверагодна складаным», кажуць крыніцы «Вёрсткі»: да апошняга часу ў Крамлі сцвярджалі, што мабілізацыя — апошняе, на што пойдзе прэзідэнт, заклапочаны магчымасцю масавых пратэстаў. Таму яго выступ прыйшлося нават перанесці з 20 верасня на наступны дзень: па словах крыніц, Пуцін да апошняга сумняваўся, што мабілізацыя будзе добрай ідэяй.

Пуціна пераконвалі прыхільнікі вайны сярод яго найбліжэйшых паплечнікаў — у прыватнасці, міністр абароны Сяргей Шайгу, заявілі двое суразмоўцаў. Прыхільнікі мабілізацыі сцвярджалі, што насельніцтва будзе супакоена тым, што набор людзей на вайну будзе абвешчаны «частковым» і што ваенкаматы адпрацуюць гэты заклік выдатна. Аднак усё пайшло не так.

Шайгу крыніцы «вёрсткі» называюць прадстаўніком «крыла вайны» ва ўладзе, хоць пра падзенне яго пазіцый на фоне правалаў на фронце пісалі СМІ. Супрацьстаіць яму «крыло міру» — члены эканамічнага блока і большасць звязаных з эканомікай прадстаўнікоў урада. Прэм'ер Міхаіл Мішусцін займае «акуратную, цэнтравую» пазіцыю, баючыся сапсаваць адносіны з прэзідэнтам, але на справе «вельмі незадаволены» пагаршэннем ваеннай агрэсіі і адсутнасцю мірных перамоваў.


Мабілізацыя не па плане

Тое, што мабілізацыя пайшла «мякка кажучы, не па плане» — наступствы таго, што «ваеннае крыло» уладаў малюе перад прэзідэнтам часцяком занадта вясёлкавыя карціны таго, што адбываецца, разважае суразмоўца «Вёрсткі» ў парламенце.

З ім пагадзілася крыніца, блізкая да Крамля. «Гэта пачалося ўжо ў пачатку "спецыяльнай ваеннай аперацыі", — кажа ён. — Пуціну абяцалі хуткую вайну, бліцкрыг, і сардэчны прыём у ЛДНР, як гэта было ў Крыме, але гэтага не адбылося». Віна за гэта ляжыць, у прыватнасці, на выведцы, якая не змагла даць Крамлю верныя звесткі аб настроях на тэрыторыях, а затым неаднаразова «даказвала сваю некампетэнтнасць падчас баявых дзеянняў, калі інфармацыя [разведкі] аказвалася няслушнай і састарэлай», сцвярджае суразмоўца выдання. Крэмль ніяк не разлічваў на тое, што вайна так зацягнецца, а Захад вырашыцца на такія жорсткія санкцыі, упэўнены ён.

У «тую ж пастку» улады трапілі з мабілізацыяй: нягледзячы на словы аб «частковым» прызыве многія расійскія сяем'і аказаліся дэмаралізаваныя гэтай навіной і тым, як ваенкаматы праводзяць мабілізацыю. Паток мужчын, што не пажадалі ваяваць, якія пакідаюць краіну, значна больш жадаючых паехаць на вайну. Гэта стала для ўладаў непрыемнай навіной.

3a2ae8d3e75d00fc8055a1a00282153d323066aab_1280.jpg


Тут віна ляжыць, у першую чаргу, на дзеяннях ваенкаматаў, перакананы адзін з суразмоўцаў «Вёрсткі». «Структура такая: Мінабароны па ўзгадненні з Крамлём спусціла [распараджэнне] аб арганізацыі мабілізацыі рэгіянальным уладам, а рэгіянальныя ваенкаматы пачалі хапаць усіх без разбору, — кажа ён. — Гэта жудасна ўдарыла па ідэі аб пераможнай кампаніі па зборы людзей. Расійцы пабеглі». З-за гэтага падтрымка ваеннай кампаніі сярод насельніцтва Расіі «калі не ўпала яшчэ, бо людзі проста дэмаралізаваныя, то дакладна ўпадзе ў бліжэйшы час», кажа крыніца выдання са спасылкай на меркаванне пракрамлёўскіх даследчыкаў і сацыёлагаў.

У першыя дні ў ваенкаматах панавала «поўная паніка», людзі «бегалі з белымі вачыма», а позвы атрымлівалі ў тым ліку непрыдатныя па ўзросце і стане здароўя, якія маюць бронь, кажа крыніца ў парламенце аб сваім рэгіёне. Колькасць выпадкаў, калі пасля разглядаў мабілізаваныя адпраўляліся дадому, крыніцы «Вёрсткі» ацэньваюць у сотні эпізодаў па Расіі.

Цяпер галоўная задача для Крамля — дамагчыся спынення панікі, якая ўзнікла ў вялікай колькасці расійцаў. Па словах суразмоўцаў, адпаведныя рашэнні ўжо прынятыя, хоць і «вельмі спешна і на каленцы». Настроі ў чыноўнікаў і палітыкаў першага эшалона, тым не менш, не самыя вясёлкавыя: і ваенная кампанія, і працэсы ўнутры краіны ідуць зусім не так, як планавалася.

На момант публікацыі паведамленні аб масавых парушэннях у рамках мабілізацыі працягваюцца. Практыка паўсюднага і беззаконнага прызыву ўсіх запар мужчын, да якіх дабярэцца ваенкамат, не мяняецца.