Антысавецкі фальклор: На варотах серп і молат, а у хаце смерць і голад
"Быў наш выбар небагаты: Бацька Сталін — ці за краты", — нагадвае прыпеўка пра савецкія выбары, піша "Радыё Свабода".
Колькі ні лавіла НКУС апавядальнікаў антысавецкіх анекдотаў і выканаўцаў крамольных прыпевак, колькі ні выдумлялі «фальклярысты» ў пагонах псеўданародных ідэйна правільных выслоўяў, з вуснаў у вусны пераходзілі сапраўды народныя показкі, выслоўі, прыпеўкі пра наступствы “Вялікага Кастрычніка”. Сёння аўтэнтычныя народныя прыпеўкі, захаваныя ў народнай памяці і своечасова зберажоныя навукоўцамі.
(Звяртае на сябе ўвагу і патрабуе семантычнага аналізу спецыфічны вобраз варот.)
Пра калгас
Дзьве гармошкі, адзін бубен,
Мы ў калгасе жыць ня будзем,
Усю бульбу папячэм
І з калгасу уцячэм.
Разаб’ецца гаршок,
Рассыпецца каша,
Разьбяжыцца калгас,
Зямля будзе наша.
Сталін ходзіць па садах
І зьбірае сьлівы,
Хто ў калгас не пайшоў —
Той шчасьлівы.
Пра дабрабыт
Нас дзяржава падтрымае,
Не пакіне ў беднаце:
То з паліцаў папрымае,
То ў кішэнях падмяце.
Усталі Колас і Купала,
Сталі думаць і гадаць:
Каб купіць кавалак сала,
Трэба хату прадаваць.
На варотах серп і молат,
а у хаце сьмерць і голад.
Пра палітычны лад
Забываць патроху сталі,
Як тады галасавалі.
Быў наш выбар небагаты:
Бацька Сталін — ці за краты.
А на новых варатах,
На новай калітцы
Задушыўся камуніст
На суровай нітцы.
Паводле:
Ірына Раманава. Палітычныя прыпеўкі 1920 – 1930-х г. У: Гістарычны альманах. Т. 15. Горадня, 2009. Прыпеўкі з архіўных м-лаў; апошні запіс ад жанчыны 1930 г. н., в. Сава, Горацкі р-н).
„Народ спявае пра сябе: Жывы фальклор з газетнай паласы“. Укл. Алена Ціхановіч. Мн., 1994. (паводле лістоў чытачоў у „Звязду“).