Разарвацца ад супярэчнасцяў: ці атрымаецца ў Лукашэнкі новая «адліга»?

Апошнім часам улада ў Беларусі нагадвае казачную жывёліну пад назвай «цягні-штурхай», у якой дзве галавы цягнуць цела ў розныя бакі. І гэта зразумела, таму што з аднаго боку, зноў нармалізаваць адносіны з Захадам вымагае эканоміка і замежныя «сябры». А з іншага — не хочацца нічога мяняць.

Цягні-штурхай. Малюнак з top-raskraski.ru

Цягні-штурхай. Малюнак з top-raskraski.ru

Можна доўга разважаць, чаму беларуская ўлада ператварылася ў «цягні-штурхаючык» і навошта ёй спатрэбілася «новая лібералізацыя», асабліва на фоне падзей у Курскай вобласці. Відавочна, што «беларускі цуд», нягледзячы на бравурныя рэляцыі, ужо не выцягвае. І таму трэба «лібералізавацца». Але вось як гэта зрабіць так, каб і «лібералізавацца», і нічога не памяняць — пытанне. І таму ўлада ператвараецца ў «цягні-штурхаючык».

Чаму мы вырашылі, што «беларускі цуд» ужо не выцягвае? Быццам бы і заробкі растуць, і кошты стаяць на месцы, і інфляцыя, і ВУП у «базавых параметрах»... Але, як аказваецца (і як было заўсёды), увесь гэты цуд аплачваецца звонку. Гэтыя грошы трэба аддаваць, і аддаваць іх, аказваецца, давядзецца даволі хутка.

Міністэрства фінансаў хоча рэфінансаваць 75% выплат па знешнім доўгу, якія прыпадаюць на 2025 год, заявіў міністр фінансаў Юрый Селіверстаў. Паводле яго слоў, сумы доўгу «вялікія». Таму, з аднаго боку, новыя запазычанні плануюцца як на ўнутраным, так і на знешнім рынку.

«Што тычыцца нашых знешніх абавязацельстваў па выплаце дзяржаўнага доўгу на наступны год, гэта планавыя лічбы, сумы дастаткова вялікія. Нам прыйдзецца як прыцягваць рэсурсы на ўнутраным рынку, так і працаваць на знешнім рынку па рэфінансаванні гэтых даўгоў. Думаем, што па парадку 75% гэтых даўгоў будзем працаваць, каб іх рэфінансаваць», — цытуе Селіверстава БелТА. Таму бюджэт на наступны год запланаваны з дэфіцытам у 4,5 млрд рублёў або 1,6% ВУП.

А цяпер вялікае пытанне: каму мы вінныя? Здавалася б, пасля 2020-га і 2022-га ўсе заходнія крэдытныя арганізацыі грошай нам не даюць ад слова «зусім», пасля дэфолту па еўрааблігацыях і праблемах з выплатамі па іх нават для «дружалюбных» расійскіх трымальнікаў наўрад ці хтосьці купляе беларускія каштоўныя паперы. Дый само словазлучэнне «беларускія каштоўныя паперы» гучыць як здзек. Але абавязак, тым не менш, ёсць, і ён, па словах міністра, досыць вялікі.

Зразумела, што ў нас засталося два замежных буйных крэдытора: даўгі прыйдзецца выплачваць Расіі і Кітаю. І ім ужо не атрымаецца заявіць, што «мы гатовыя выплаціць вам доўг беларускімі рублямі». За такое нахабства можна адразу атрымаць па пысе.

Калі Расіі «рэфінансаваць» нашыя пазыкі не ўпершыню, то вось з Кітаем давядзецца нешта рабіць. А галоўнае, што можна зрабіць з Кітаем — гэта прадэманстраваць, што Беларусь улічвае яго інтарэсы.

Самая галоўная цікавасць і самы галоўны інтарэс у Кітая дачыненні да Беларусі таксама вядомы — гэта транспартны калідор на Захад, у ЕС, для кітайскіх тавараў. Для таго, каб гэты калідор існаваў, трэба, каб у беларускіх уладаў хаця б крыху палепшыліся стасункі з Захадам. Ці хаця б не пагоршыліся, што ва ўмовах нашай «суагрэсіі» наконт вайны ва Украіне, проста неверагодна.

Глядзіце таксама

Цалкам невыпадкова, што выпускаць палітвязняў пачалі менавіта тады, калі на мяжы Беларусі і ЕС сталі ўзнікаць праблемы. З боку ЕС то загавораць аб спыненні чыгуначнага транзіту, то пра закрыццё чарговага пункту пропуска, то ўвядуць абмежаванні на аўтатранспарт… І ўсё гэта, безумоўна, чуюць далёка за межамі Беларусі. У нашым выпадку — у Паднябёснай.

Вось і даводзіцца здзяйсняць «крокі гуманнасці» кшталту «памілавання» палітвязняў, што, канешне, не пытанне «гуманнасці», якой і не пахне, а спроба паказаць: «Глядзіце, мы можам быць добрымі».

Праўда, тут якраз да месца прымаўка: рады б у рай, ды грахі не пускаюць. З аднаго боку, прэс-служба Лукашэнкі заяўляла, што ўказ аб памілаванні тычыцца 30 зняволеных: 14 жанчын і 16 мужчын. А з іншага боку, паводле звестак праваабарончага цэнтра «Вясна», толькі за мінулы месяц па пратэсных артыкулаў былі асуджаныя не менш за 170 чалавек. І толькі за гэты тыдзень праваабаронцы прызналі палітвязнямі яшчэ 10 асобаў.

Такім жа чынам дзейнічаюць улады, і спрабуючы паказаць Захаду сваю «незалежнасць» ад Расіі і нібыта тое, што Лукашэнка можа сам прымаць рашэнні ў Беларусі. У нашай краіне раптоўна быў затрыманы лідар секты «Руская праваслаўная царква — Царская імперыя», якая вербавала людзей для стварэння ў Расіі дзяржавы «Трыадзіная Русь», піша Sputnik Беларусь. «Руская праваслаўная царква — Царская імперыя» імгненна пасля затрымання была прызнаная ў Беларусі экстрэмісцкім фармаваннем.

Арышт кіраўніка арганізацыі з такой правакацыйнай назвай нагадвае арышт аўтараў расійскага агенцтва Regnum у канцы 2016 года. Менавіта гэты арышт быў адным з маркераў «пацяплення і лібералізацыі» пасля Плошчы-2010 і досыць спакойных выбараў 2015 года. А потым Лукашэнка нават сваю кампанію 2020 года будаваў на антырасійскай рыторыцы.

Але варта было «патыхнуць смажаным» — і Лукашэнка кінуўся ў абдымкі Пуціна, забыўшыся пра 200 «вагнераўцаў», якія «блукалі ў беларускіх лясах»…

А з іншага боку — экстрэмісцкімі фармаваннямі прызналі не толькі расійскую праваслаўную секту, але і «Асацыяцыю Палітвязняў Беларусі», фонд «Свабода і дэмакратыя» і «Міхалова чат».

Рэжым літаральна разрываецца паміж неабходнасцю «нармалізавацца» і жаданнем захаваць усё, як было. Не выключана, што менавіта таму прэзідэнцкія выбары перанеслі ледзь не на паўгода раней, чым яны павінны былі быць. Верагодна, ёсць жаданне правесці гэтую кампанію як мага больш хутчэй, перш чым эканоміка ўнясе ў яе свае карэктывы.

Ці атрымаецца ў Лукашэнкі чарговым разам «прапятляць» паміж Расіяй і Захадам? Невядома. Але відавочна, што спробы такія робяцца. І тут ужо справа ў пытанні, наколькі будуць прынцыповыя тыя бакі, паміж якімі Лукашэнка збіраецца «пятляць».