Сустрэча Трампа і Пуціна — што яна значыць для Беларусі?

Экс-міністр замежных спраў Іван Антонавіч і дэпутат парламента, дыпламат Валерый Варанецкі лічаць, што саміт у Хельсінкі адкрывае, хай гэта і не кідаецца ў вочы, новыя магчымасці для Мінска.

18 ліпеня ініцыятыва «Мінскі дыялог» прадставіла трэці выпуск «Мінскага барометра». На прэзентацыі ў «Прэс-клубе» абмяркоўваўся і ўплыў саміту Трампа і Пуціна ў Хельсінкі на рэгіён Усходняй Еўропы. У дыскусіі ў Мінску ўзялі ўдзел трэці міністр замежных спраў Беларусі (1997-1998) Іван Антонавіч і дэпутат Палаты прадстаўнікоў, старшыня Пастаяннай камісіі па міжнародных справах, экс-намесніка міністра замежных спраў (2006-2011) Валерый Варанецкі.
Івана Антонавіча, перш за ўсё, здзіўляе, што пасля сустрэчы з расійскім прэзідэнтам Дональд Трамп быў «падрынуты ў сябе дома такому каласальнаму ганьбаванню» — «за што? За тое, што два прэзідэнты сабраліся палепшыць свае адносіны? «На думку дыпламата», у новым шматмерныя свеце патрэбна новая формула лідэрства, ЗША пакуль не змаглі яе знайсці — і ўвесь свет чакае гэтага».
Кажучы пра магчымасці для Беларусі пасля сустрэчы сусветных лідэраў, Антонавіч згадаў анекдот аб выжывальнасці Анастаса Мікаяна ў палітбюро ЦК КПСС: апынуўшыся з калегамі пад дажджом Мікаян не карыстаўся парасонам — «а я так, паміж бруй». «Малым дзяржавам накшталт Беларусі трэба прайсці паміж бруй. Не стаць ахвярай агрэсіўных узаемных сутыкненняў. Працягнуць вось тую міратворчасць, якую так недурна пачалі — ёсць першыя поспехі. Постсавецкім дзяржавам Усходняй Еўропы трэба развіць паміж сабой адзіную мадэль двухбаковых адносінаў», — сказаў Іван Антонавіч. На яго думку, ідэя Хельсінкі-2 — «выдатная, яна адлюстроўвае магчымасць самавызначэння для ўсіх рэгіёнаў Еўропы, а рэгіёны Усходняй і Цэнтральнай Еўропы маюць некалькі цалкам дакладных вымярэнняў у эканоміцы, культуры, але толькі трэба падумаць нешта пра палітыку». «Нам трэба быць носьбітамі вось гэтай міратворчай ідэі тут у сябе дома. Ну і нарэшце трэба падумаць аб развіцці самадастатковай эканомікі, трэба вельмі сур’ёзна перагледзець мадэлі сяброўства ў саюзах, вельмі сур’ёзна ўсё разлічыць на бліжэйшую перспектыву», — мяркуе дыпламат.
Што тычыцца ўкраіна-расійскага крызісу, то, на думку Антонавіча, «чаму не прадаставіць Украіне і Расіі магчымасць разабрацца самім, без усялякага вонкавага ўмяшання?»«Гэта дзве вялікія ўсходнеславянскія дзяржавы, якія здольныя зразумець адзін аднаго і рана ці позна яны гэта зробяць. Не падбухторваюць іх з абодвух бакоў ніхто! Дайце разабрацца!» — прапанаваў ён. А для Беларусі застаецца «галоўным кірункам знешняй палітыкі ў гэтых умовах — міратворчасць, і не даць сябе ўцягнуць у агрэсіўныя клубкі супрацьстаянняў, якія сфармаваліся устойліва ў Еўропе і свеце».

Замест міратворчасці — стаць цэнтрам новай мадэлі супрацоўніцтва

Валерый Варанец бачыць у саміце «большай часткай плюсы, відавочна, два прэзідэнты сустрэліся, шукалі агульныя падыходы, шукалі магчымасць дзейнічаць разам». «Усходняя Еўропа, безумоўна, гэта зона інтарэсаў Расіі, як геапалітычнага цэнтра сілы — заўсёды так было. Але відавочна, што і для Еўропы, і для ЗША — гэта вельмі важная прастора для таго, каб яго камусьці саступаць. Таму я тут прагназую ўсё-ткі пошук кампрамісаў ці пошук супрацоўніцтва. І мне гэта дае надзею на тое, што Беларусь у прыватнасці не стане полем суперніцтва за ўплыў, а можа стаць добрай мадэллю новых падыходаў у міжнароднай палітыцы», — сказаў Валерый Варанецкі. На яго думку, цяпер ЗША будуць вымушаныя шукаць магчымасці супрацоўніцтва з Расіяй, але і Расія будзе таксама вымушана ўлічваць сітуацыю. «Умовы складваюцца сёння так, што Захад і Расія ў нашым рэгіёне будуць шукаць рашэнні, якія б задавальнялі абодва бакі. А гэта значыць — неканфрантацыя. Гэта значыць — супрацоўніцтва», — упэўнены дэпутат.
Валерый Варанецкі — не прыхільнік тэрміну «міратворац» ва ўжыванні да Менска. «У мяне свой падыход. Я не лічу, што Беларусь у класічным сэнсе можа быць міратворцам, таму што, можа быць, уладныя людзі і не маюць патрэбы ў гэтай міратворчасці. Але Беларусь аб’ектыўна сёння адзіная краіна ў рэгіёне, якая не мае тэрытарыяльных спрэчак з суседзямі, канфліктаў з суседзямі, у нас з імі з усімі практычна партнёрскія і дружалюбныя адносіны. Мы найлепшым чынам можам прапанаваць тую мадэль не канфрантацыі, а супрацоўніцтва, — сказаў Валерый Варанецкі. — Асабіста я чакаю, што Беларусь можа гуляць ролю сувязнага звяна, элемента, у чым зацікаўлены сёння будуць аб’ектыўна, зыходзячы з сваіх геапалітычных інтарэсаў, і Расія, і Захад у асобе ЗША. І Еўрасаюз, натуральна, зацікаўлены ў росквіце і стабільнасці на сваіх ўсходніх межах, паколькі ад гэтага залежыць яго канкурэнтаздольнасць і бяспека. Усім патрэбна новая мадэль адносін — і Беларусь можа быць у цэнтры гэтай мадэлі. Неабходнасць пошуку новага фармату ўзаемадзеяння — замест міратворчасці».

Паводле thinktanks.by