Пракуратура высвятляе прычыны гібелі групы Дзятлава. Праз 60 гадоў

Генпракуратура Расіі правядзе праверку следчай справы аб гібелі турыстычнай групы Ігара Дзятлава на Урале, каб праз 60 гадоў пасля трагедыі вызначыць найбольш верагодную яе версію, паведамляе svoboda.org.

Пра гэта прадстаўнік пракуратуры паведаміў у пятніцу ў прамым эфіры на YouTube-канале ведамства. Начальнік упраўлення па наглядзе за выкананнем федэральнага заканадаўства пракуратуры Свярдлоўскай вобласці Андрэй Кур'якоў сказаў, што правядзенне праверкі ўзгадніў генеральны пракурор Юрый Чайка, а яе мэта — «з 75 існуючых версій гібелі групы пакінуць толькі адну». Пры гэтым, паводле слоў Кур'якова, пракуратура ўжо зараз выключае версію «крыміналу».

Што такое група Дзятлава

У пачатку лютага ў гарах на поўначы Свярдлоўскай вобласці знікла група з дзевяці чалавек, якую ўзначальваў студэнт-пяцікурснік Ігар Дзятлаў. Група здзяйсняла лыжны паход па маланаселеных мясцінах, прымеркаваны да XXI з'езда КПСС.

Пошук зніклых пачаўся ў сярэдзіне лютага. Высветлілася, што ўсе 9 чалавек загінулі, апошнія целы знайшлі толькі ў траўні.
Была знойдзена палатка, якая, аднак, была пустой. Частка цел была знойдзена на схіле гары непадалёк, а цела яшчэ некалькіх чалавек — у пары кіламетраў ад палаткі.
Судова-медыцынская экспертыза вызначыла ў якасці прычыны смерці турыстаў замярзанне. Устаноўлена, што ў ноч з 1 на 2 лютага, калі група, як мяркуецца, загінула, быў моцны мароз. У той жа час на целах некалькіх чалавек, выяўленых пасля, знайшлі траўмы.
Узбуджаная па факце гібелі групы крымінальная справа была спыненая, па сутнасці, без вызначэння яе дакладных прычын. Следчыя пры гэтым выключылі версію забойства. «Улічваючы адсутнасць на трупах вонкавых цялесных пашкоджанняў і прыкмет барацьбы, наяўнасць усіх каштоўнасцяў групы, а таксама прымаючы пад увагу заключэнне судова-медыцынскай экспертызы аб прычынах смерці турыстаў, варта лічыць, што прычынай гібелі турыстаў з'явілася стыхійная сіла, пераадолець якую турысты былі не ў стане», — гаварылася ў пастанове аб спыненні крымінальнай справы.

Якія існуюць версіі

Гібель групы Дзятлава традыцыйна лічыцца адной з загадак XX стагоддзя. Незвычайныя абставіны гібелі, а таксама адсутнасць выразных высноваў следства, якое праводзілася па гарачых слядах, далі падставу для самых розных тэорый пра тое, што менавіта адбылося ў Уральскіх гарах 60 гадоў таму. Гібелі групы прысвечаны шматлікія расследавання рознай ступені сур'ёзнасці, дакументальныя і нават мастацкія фільмы.

За месцам гібелі групы замацавалася назва «Перавал Дзятлава».
Сярод асноўных версій гібелі групы называліся напад паляўнічых-мансі (гэтая версія была адвергнутая першапачатковым следствам) або збеглых зняволеных, сход снежнай лавіны, напад дзікіх жывёл, уздзеянне моцнага ветру. Даследчык Аляксей Ракіціна вылучаў версію, што шэраг членаў групы былі супрацоўнікамі КДБ і былі забітыя агентамі замежнай выведкі. Вылучаліся і версіі аб выпрабаванні новай зброі. Нарэшце, існуе мноства версій, якія прыпісваюць гібель групы паранормальным з'явам.

Што сказаў прадстаўнік пракуратуры

Па словах Курэннага, пракуратура ўжо прааналізавала матэрыялы крымінальнай справы, а ў сакавіку мяркуецца, што спецыялісты наведаюць сам перавал Дзятлава. «Прыкладна ў падобных умовах надвор'я, у сакавіку, на перавал Дзятлава вылеціць група экспертаў. Паставяць палатку пад тым жа ухілам, адновяць усю карціну», — сказаў прадстаўнік пракуратуры. «Ці магчыма разрэзаць палатку, выбрацца з яе — адказы на ўсе гэтыя пытанні з'явяцца пасля паездкі на перавал, правядзення замераў з выкарастаннем неабходных прыбораў».
Пры гэтым, паводле яго слоў, эксперты будуць правяраць тры версіі, звязаныя з прыроднымі катастрофамі. Астатнія версіі ў пракуратуры лічаць канспіралагічнымі.

Запіска пракурора Тэмпалава

Да расследавання прычын трагедыі вырашылі вярнуцца, па словах прадстаўнікоў пракуратуры, таму што ёсць просьбы ад сваякоў, таму што загінулыя адпраўляліся ў паход афіцыйна і, такім чынам, дзяржава нясе за іх адказнасць, а таксама таму, што вызначэнне прычын гібелі групы дапаможа турыстам у будучыні: «Пакуль мы не назавем прычыну трагедыі, ёсць верагоднасць, што такая трагедыя можа паўтарыцца. На такія схілы зімой хадзіць небяспечна».
Але яшчэ адна прычына, па якой пракуратура вырашыла пракаментаваць гэтую справу менавіта зараз, — з'яўленне паведамленняў пра тое, што ўлады ведалі пра гібель турыстаў яшчэ да таго, як пра яе было афіцыйна абвешчана.
У архіве былога следчага пракуратуры горада Іўдзель Уладзіміра Каратаева пісьменнік Алег Архіпаў выявіў запіску пракурора Васіля Тэмпалава, датаваную 15 лютага 1959 года, з якой вынікае, што ўлады ўжо ведалі пра гібель турыстаў, пры тым што першыя целы былі знойдзены толькі ў канцы лютага. Адзін з даследчыкаў гібелі групы Дзятлава заявіў, што «з'яўленне гэтай запіскі і сведчанні дазваляюць сцвярджаць, што група загінула падчас выпрабаванні новых ракетных сістэм».
Прадстаўнік пракуратуры Курэнны, аднак, заявіў, што Тэмпалаў проста памыліўся ў месяцы: «Пракурор Тэмпалаў проста не мог выязджаць з дакладам па крымінальнай справе 15 лютага і, уласна, не выязджаў. Пракуратура Свярдлоўскай вобласці гэта праверыла, і было з пэўнасцю, з прыцягненнем экспертаў-псіхолагаў устаноўлена, што пракурор проста памыліўся з датай ва ўказанні месяца». 4 лютага пракуратура ў Екацярынбургу абяцае прадставіць дадатковыя доказы гэтай версіі.