Фігурант «справы 11-ці»: Карпянкоў асабіста здымаў «пакаяльнае відэа» на камеру

У судзе Ленінскага раёна Мінска ўжо амаль месяц ідзе судовае разбіральніцтва па масавай крымінальнай справе, якая вырасла з тэлеграм-чата «радыкальнай скіраванасці». 11 чалавек затрымалі ў канцы верасня, жорстка збілі і прад'явілі абвінавачанні па шэрагу артыкулаў Крымінальнага кодэкса: ч. 2 арт. 293, ч. 3 арт. 218, ч. 2 арт. 295, распавядае «Вясна».

На лаве падсудных — у тым ліку палітвязні Юрый Бялько, Сяргей Плоніс, Аляксандр Рэзнік, Расціслаў Стэфановіч, Павел Нядбайла, Яўген Прапольскі, Дзмітрый Ластоўскі, Арцём Касакоўскі. Справу разглядае суддзя Дзмітрый Астапенка. Суд праходзіць, фактычна, у закрытым рэжыме, туды не пускаюць нават усіх сваякоў.

Адзіным абвінавачаным па справе, які знаходзяцца на волі, з'яўляецца 22-гадовы Давід Слашчаў. 21 чэрвеня яго абвясцілі ў вышук, бо ён не з'яўляўся на пасяджэнні. Яго справу вылучылі ў асобную. Пазней стала вядома, што Давід Слашчаў з'ехаў ад пераследу ў іншую краіну. Зараз Давід расказаў «Вясне» пра гэтую крымінальную справу, пра збіццё і ціск, якому падвергнуліся фігуранты, і пра тое, што асабіста яму давялося перажыць падчас следства.

У чым усіх абвінавачваюць?

Пяцярых чалавек, якія потым сталі фігурантамі гэтай справы, у тым ліку Давіда Слашчава, затрымалі 29 верасня ў 22:30 каля станцыі метро «Уручча», дзе ў іх была прызначаная сустрэча. Там удзельнікаў чата чакалі супрацоўнікі ГУБАЗіКа. Яшчэ шэсць чалавек былі затрыманыя або да гэтага, або пасля.

Усіх 11 фігурантаў гэтай крымінальнай справы абвінавачваюць ва ўдзеле ў масавых беспарадках па ч. 2 арт. 293 Крымінальнага кодэкса за ўдзел у тэлеграм-чаце «радыкальнай скіраванасці». Акрамя гэтага, усіх абвінавачваюць у наўмысным знішчэнні альбо пашкоджанні маёмасці групай асоб (ч. 3 арт. 218 КК). У віну ім ставяць пашкоджанне трох «Табакерак» праз тое, што ўвечары 29 верасня яны нібыта збіраліся пашкодзіць адну з іх.

Дырэктар «Табакерак» падчас следства напісаў заяву, што ніякай шкоды прычынена не было і што ён не мае ніякіх прэтэнзій, але абвінавачанні з фігурантаў так і не знялі. Акрамя гэтага, палітвязню Юрыю Бялько прад'яўляюць ч. 2 арт. 295 КК («Незаконныя дзеянні ў дачыненні да агнястрэльнай зброі»). Пры ператрусе ў гаражы мужчыны знайшлі два пісталеты: адзін у машыне, другі — у металаломе.

Удзельнікі чата — супрацоўнікі ГУБАЗіКа

Як высветлілася на судзе, у чат з двух акаўнтаў удзельнікаў пісалі супрацоўнікі ГУБАЗіКа. Двух чалавек з чата затрымалі раней за астатніх і ад іх імя «пісалі правакацыйныя рэчы ў чат», падбухторвалі да агульнай сустрэчы.

«Я быў падпісаны ў тэлеграме на некаторыя чаты, якія падтрымлівалі радыкальныя метады барацьбы з рэжымам. Там сабралася невялікая група людзей, якія вырашылі зрабіць свой асобны чат. Я быў сярод гэтых людзей. Там я пазнаёміўся з людзьмі, якія цяпер з'яўляюцца фігурантамі гэтай крымінальнай справы. Раней я іх не ведаў.

Калі 29 верасня мы прыйшлі на сустрэчу, там нас ужо чакала група супрацоўнікаў ГУБАЗіКа. Яны затрымалі ўсіх і пагрузілі ў аўтобус», — узгадвае Давід.

Тых, хто не быў на сустрэчы, затрымалі да гэтага ці пазней пасля затрымання асноўнай часткі людзей. Усіх вылічылі праз чат і па мабільных тэлефонах.

«Мяне збівалі берцамі — потым было вельмі шмат сінякоў»

«Калі нас "бралі", то жорстка збівалі ўсю ноч. Калі нас затрымалі і запхнулі ў бусік, то гаварылі, што ўсе "паедзем" на 16 гадоў, і пачалі жорстка збіваць — "выбіваць паказанні", так бы мовіць. Білі па галаве нагамі, дубінкамі, рукамі... Проста тапталіся ўсюды. Калі прывезлі ў РУУС Першамайскага раёна, то па кабінетах таксама дубасілі. Адзінае, калі хтосьці пачынаў плакаць або спасылаўся на нейкія праблемы са здароўем, то іх не чапалі. Я асабіста губляў прытомнасць. Я ім гаварыў: "Спыніцеся, я губляю прытомнасць". Яны мне казалі: "Кладзіся на падлогу!" — і далей працягвалі біць. Мяне збівалі берцамі — потым было вельмі шмат сінякоў».

Карпянкоў сказаў: «Ці ты зараз кажаш, што табе заплаціў каардынатар тысячу долараў, ці проста зараз "едзеш" на 16 гадоў»

Як распавёў Давід, пасля затрымання, калі ўсіх даставілі ў дворык РУУС Першамайскага раёна, то да яго ў бус падсеў Мікалай Карпянкоў (зараз намеснік міністра ўнутраных спраў Беларусі, раней узначальваў ГУБАЗіК), які сам здымаў з Давідам «пакаяльнае відэа» на камеру. Потым яно ўвайшло ў нарэзку для навін БТ.

«Пры гэтым быў Карпянкоў і здымаў усіх на камеру. Я тады рэальна спалохаўся. На відэа ў навінах БТ я казаў, што мне заплаціў каардынатар "ОГСБ" [атрад грамадзянскай самаабароны] тысячу долараў за гэтую справу. Гэта няпраўда, мне ніхто нічога не плаціў і нават такой размовы не было. Чаму я так вырашыў сказаць? Калі нас адразу пасадзілі ў бусік, то пачалі пытацца, хто каму колькі заплаціў. І калі мы гаварылі, што нам ніхто не плаціў, нас білі. Калі я сказаў, што мне не плацілі нічога, мяне збілі. Потым я вырашыў нахлусіць і сказаў, што мне заплацілі. Калі мяне на відэа здымаў Карпянкоў, то ён мне сказаў: «Ці ты зараз кажаш, што табе заплаціў каардынатар тысячу долараў, ці проста зараз "едзеш" на 16 гадоў». Натуральна, калі мяне першы раз затрымліваюць, вельмі жорстка збіваюць, то я падумаў, што мяне наогул забіць могуць, а не вельмі хацелася...» — узгадвае Давід.

Прымушалі пісаць прызнальныя і лжывыя паказанні пад руляй пісталета

Як распавёў Давід, на судзе палітзняволены Дзмітрый Ластоўскі гаварыў, што да яго галавы пісталет прыстаўлялі і прымушалі пісаць прызнальныя і лжывыя паказанні пад руляй пісталета. Таксама, паводле паказанняў абвінавачаных на судзе, прымушалі пісаць ілжывыя паказанні пасля збіцця ў кабінетах яшчэ аднаго фігуранта справы.

«Тады я падумаў: навошта мне хлусіць, калі я магу проста распавесці праўду?»

Давід Слашчаў з'яўляецца адзіным абвінавачаным па справе, які знаходзіцца на волі. Астатнія 10 чалавек з канца верасня ўтрымліваюцца пад вартай у следчых ізалятарах. 21 чэрвеня абвясцілі ў вышук і Давіда, бо ён не з'яўляўся на пасяджэнні. Справу Слашчава вылучылі ў асобную вытворчасць і ў выпадку затрымання яго будуць судзіць асобна. Але Давіду ўдалося з'ехаць у бяспечнае месца.

«Я да гэтага часу задаюся пытаннем, чаму я адзіны на волі. Я быў вельмі актыўны ў тым чаце і шмат чаго прапаноўваў… Як я зразумеў, пасля затрымання ў першыя 72 гадзіны ўсе наогул адмаўлялі свой удзел. Пры першым допыце ў Следчым камітэце ў мяне павінен быў быць дзяжурны адвакат, але следчы прапанаваў узяць у мяне паказанні, пакуль яна [адвакатка] едзе. Я раней не затрымліваўся і не ведаў, што без адваката лепей не даваць ніякіх паказанняў. Тады я падумаў: навошта мне хлусіць, калі я магу проста распавесці праўду? Я не разумеў, навошта ісці на адмову, калі нас «узялі» на месцы злачынства, так бы мовіць: чаты не былі пачышчаныя, уся інфармацыя ў іх была. Мяне пужалі вельмі вялікімі турэмнымі тэрмінамі: ад 8 да 16 гадоў. І я распавёў, як усё было. Атрымліваецца, што ўсе пайшлі ў адмову, а я — не. Я нікога не здаваў, сілавікі на ўсіх выйшлі самі. І калі мяне прывялі ў Следчы камітэт, то там ужо сядзеў апошні чалавек, якога яны затрымалі дома. Магчыма, таму я на волі, бо даў нейкія паказанні. Але мне тады не гаварылі, што калі я буду даваць паказанні, то пайду дадому. Гэта было асабіста маё рашэнне. І я лічу, што зрабіў правільна, бо ўся інфармацыя і так ёсць у чаце. Я проста казаў усё што ёсць, і ўсё».