«І вашую стабільную стабільнасць змые, як змыла тады ўсю ідэалагічную каламуць»
Бясконца можна глядзець на тое, як гарыць агонь, цячэ вада і як рэфармуецца беларуская адукацыя. Апошняя дэманструе дзіўны запас трываласці. На чарговай нарадзе ёй зноў дасталася і ад «пагонаў», і ад урада, і ад Лукашэнкі.
Але, памятаючы шматгадовыя спробы забіць яе самым выдасканаленымі спосабамі, у гэтай бітве тытанаў стаўлю на адукацыю. Якая перажыве сваіх рэфарматараў, пішаВольга Лойка ў праекце «План Б».
«Шведскі» стымул
«Школа — гэта храм. У гэтым, калі хочаце, увесь сакральны сэнс. Тут павінен быць жалезны парадак і дысцыпліна як у арганізацыі адукацыйнага працэсу, так і ў матэрыяльным плане», — пафасна пачаў 24 верасня нараду па адукацыі Лукашэнка. Далей па храме ў брудным абутку прайшліся ўсе жадаючыя. Экспертнасць асобных рэфарматараў выклікала сур'ёзныя пытанні.
Генпракурор Швед, да прыкладу, абурыўся тым, як у школах вучаць англійскай. «Па шэрагу класаў колькасць гадзін на вывучэнне англійскай мовы большая ў сукупнасці, чым на вывучэнне беларускай і рускай моў. Мы рыхтуем працоўную сілу для Захаду?», — пацікавіўся ён.
Чалавек, які вывучыў замежную мову, на самай справе падазроны. Ну нельга ж выказаць здагадку, што, вывучаючы англійскую, школьнік проста марыць быць пілотам, дыпламатам, рухаць навуку ці перакладаць на мовы свету кнігі пра генацыд беларускага народа. Ці яшчэ прасцей — любіць ён амерыканскія серыялы і еўрапейскую папсу, вось і вывучыў на сваю галаву мову патэнцыйнага праціўніка. Але Генпракуратуры лепш відаць: рабочая сіла для Захаду, дык для Захаду.
На жаль, колькасць школьных гадзін на прадмет даволі слаба ўплывае на канчатковы вынік. Прыродная дапытлівасць і інтэрнэт робяць педагагічныя цуды. А калі Захаду рэальна патрэбна рабочая сіла і ён сігналіць пра гэта ва ўсю сваю эканамічную моц — пішы прапала. Нават прамая забарона Шведа на вывучэнне замежных моў не ўратуе.
Беларусы пойдуць да рэпетытараў анлайн і ў рэале, будуць лавіць варожыя галасы па радыё і на YouTube, спампоўваць кнігі і прыкладаць. Вы ім Інтэрнэт перакрые? Дастануць з каморы дапаможнік і двухтомнікі Бонк. І вывучаць. Увогуле, ацаніце розніцу стымулаў, эканамічнага і пракурорскага.
Глядзіце таксама
Ручное кіраванне: гэта правал
Для школьнікаў і іх бацькоў самы балючы момант — павелічэнне тэрмінаў адпрацоўкі пасля заканчэння навучальнай установы. І для бюджэтнікаў, і для платнікаў, і асабліва для мэтавікоў.
Прывязаць, замацаваць, запрыгоніць, абавязаць плаціць выкуп, калі надумаеш саскочыць. Адукацыя больш не права, замацаванае ў Канстытуцыі. Гэта інвестыцыя дзяржавы ў свайго прыгоннага. «У нас ідзе хранічны перакос: лепшыя абітурыенты ідуць не туды, куды трэба эканоміцы», — наракае прэм'ер.
Дык у чым праблема? Давайце размяркоўваць не студэнтаў, а выпускнікоў школ! Вы што, пра камсамольскую разнарадку з савецкіх часоў забыліся? Радзіма вырашае, дзе ты ёй больш спатрэбішся. І вось ты ўжо не ствараеш непатрэбны ажыятаж на «электроннай эканоміцы», а вывучаеш меліярацыю і водную гаспадарку. На радасць ураду і народнай гаспадарцы, якую назваць эканомікай ужо мова не паварочваецца.
Зрэшты, такая выдатная сістэма мае відавочны недахоп, уласцівы ўсім сістэмам ручнога кіравання. Карупцыя. Так-так, тая самая, для барацьбы з якой актыўна выбудоўвалі новыя цывілізаваныя правілы ўступнай кампаніі па выніках ЦТ.
А калі адышлі ад іх, зрабіўшы стаўку на мэтавікоў, пачаліся нюансы. Міністр Іванец толькі паспеў рапартаваць, што «дзеючыя правілы прыёму дазваляюць прыняць больш за палову абітурыентаў альбо без экзаменаў, альбо па ўнутраным уступным выпрабаванні». А па асобных спецыяльнасцях, маўляў, колькасць мэтавікоў можа дасягаць 70% (аграрны профіль) і нават 80% (медыкі).
Дык вось прама на нарадзе высветлілася, што мэтавік — гэта выдатна, але нядрэнна б увесці для такіх абітурыентаў ніжні парог сярэдняга бала дакумента аб адукацыі. «Тут гаворка можа ісці як аб асобных групах спецыяльнасцяў (медыцынскіх, педагагічных), так і аб больш шырокім коле спецыяльнасцяў. Для таго каб мы маглі паменшыць суб'ектыўнасць з пункту гледжання заказчыкаў і іншых фактараў. Так, на запатрабаваныя эканомікай спецыяльнасці, якія не заўсёды добра запатрабаваныя абітурыентамі, магчыма, гэты парог уводзіць не трэба», — адзначыў рэктар Брэсцкага дзяржаўнага тэхнічнага ўніверсітэта Сяргей Каспяровіч.
«Гэта значыць, калі хочаш стаць мэтавіком, ты павінен дастаць атэстат і паказаць...», — удакладніў Лукашэнка.
«Сем балаў, напрыклад, і вышэй», — працягнуў думку рэктар Берасцейскай ВНУ.
Прыехалі, суб'ектыўнасць выявілі. А пакуль мэтавік з любым атэстатам дзяржаве мілейшы за ліцэіста, медаліста і ўсіх сумніўных алімпіяднікаў.
Глядзіце таксама
А пераможа ўсё роўна здаровы сэнс
Адукацыі не прывыкаць. Дзесяцігоддзямі над ёй ставяць эксперыменты, спрабуючы прыўнесці ў яе «партыйную сутнасць» у самым яе ідыёцкім сэнсе. Але, нягледзячы на дзікія страты на трэнні, скрозь пакарабачаную сістэму, ідэалагічныя накачкі і мілітарысцкія вокрыкі праходзяць тысячы нармальных, здаровых, вясёлых і дапытлівых дзяцей.
Таму што ёсць сям'я, а хатняя база ўстойлівай школьнай прамывання. Бо калі пасля ўрока пачатковай падрыхтоўкі або «размовы аб важным» вашае дзіця захацела ваяваць, значыць з вашым аўтарытэтам нешта не так. Тады ён можа павесціся на любы дэструктыў — ад вайны да наркотыкаў.
Бо ёсць настаўнікі. Нармальныя, добрыя настаўнікі, гатовыя вучыць у сістэме і па-за ёю. Памятаю сваё здзіўленне ў ВНУ — выкладчыцкі склад журфака БДУ аказаўся прыкметна слабейшы за маіх школьных настаўнікаў. А што здзіўляцца: у аспірантуру ўзялі камсорга і парторга, а не беспартыйных разумнікаў. Першыя сталі выкладаць у ВНУ, другія — пайшлі ў школу.
Таму што ёсць рэпетытары, анлайн адукацыя, алімпіяды, конкурсы. Ёсць жыццё па-за полем зроку Мінадукацыі, адміністрацыі і нават Генпракуратуры.
Хто зможа, вывезе дзяцей з гэтага педагагічнага запаведніка строгага рэжыму. Але астатнім давядзецца выжываць. І яны выжывуць, як заўсёды выжывалі. Патрапаныя, са стратамі, але выжывуць.
А потым, калі сыдзе прыдур, усё адстроіцца хутка. Увесну 1991 года шасцікласнікі мінскай школы з паглыбленым вывучэннем замежнай мовы разышліся з апошняй лінейкі ў піянерскіх гальштуках.
Першага верасня глыбока беспартыйныя сямікласнікі пачалі новы школьны год. А наперадзе было яшчэ школьнае самакіраванне, выбары прэзідэнта, школа дэбатаў, раптам і відавочна карысная англійская. Былі вялікія надзеі 1990-х. І вашу стабільную стабільнасць змые, як змыла тады ўсю ідэалагічную каламуць.