Гаага не робіць з Пуціна ізгоя. І з Лукашэнкі не зробіць
Міжнародныя інстытуты знаходзяцца ў глыбокім крызісе, і ўся сістэма сусветнага парадку, выбудаваная пасля 1945 года, патрабуе перагляду. Так, напрыклад, ордэр на арышт Уладзіміра Пуціна, выдадзены Міжнародным крымінальным судом, не стаў падставай для яго затрымання ў Манголіі, якая прызнае юрысдыкцыю МКС.
Новы выпуск «Пульса Леніна-19» прысвечаны будучаму саміту БРІКС, які пройдзе ў Казані 22-24 кастрычніка пад старшынствам Расіі і з удзелам Беларусі, якая прэтэндуе на сяброўства ў гэтым клубе.
Гаворка ў гэтым тэксце пойдзе пра шанцы беларускай заяўкі на ўступленне ў БРІКС, карысць ад гэтага клуба для ўлады, а таксама ордэры з Гаагі — злёт у Казані дае падставу закрануць і гэтую тэму, піша Павел Мацукевіч.
Ізаляваны свет
Пачну з таго, што саміт БРІКС азначае для РФ і яе міжнародных адносінаў. Адказ на гэтае пытанне рэлевантны і для Беларусі.
Дык вось будучы саміт у Казані азначае чарговую праверку тэорыі міжнароднай ізаляцыі Расіі і асабіста прэзідэнта Пуціна праз агрэсію супраць Украіны.
Ужо можна канстатаваць, што праверку на практыцы гэтая тэорыя не праходзіць.
Крэмль пазіцыянуе саміт як адно з галоўных мерапрыемстваў сусветнага парадку дня, з улікам складу ўдзельнікаў. І мае для гэтага падставы.
Чакаецца, што саміт у Казані будзе самым прадстаўнічым у гісторыі БРІКС. Так пра яго пішуць расійскія СМІ, і не падобна, што ў дадзеным выпадку яны моцна перабольшваюць.
Мяркуецца, што ў мерапрыемстве прымуць удзел больш за 30 дзяржаў, калі арыентавацца на пацвярджэнні, якія ўжо паступілі ў Маскву, а таксама генсекі некалькіх міжнародных арганізацый, уключаючы ААН. Пры гэтым 24 краіны будуць прадстаўлены на ўзроўні кіраўнікоў дзяржаў.
Некаторую інтрыгу стварыла Саудаўская Аравія, якая ўвайшла ў БРІКС сёлета. І стварыла яе тым, што мае намер удзельнічаць у саміце на ўзроўні кіраўніка МЗС, а не наследнага прынца. Інфармацыя пра гэта дала падставу для размоў аб заканчэнні «мядовага месяца» ў адносінах з РФ, але пакуль гэта здаецца перабольшаннем.
Цікава, што ў ліку заяўленых удзельнікаў будучага саміту ў Казані і прэтэндэнтаў на сяброўства ёсць дзяржавы, цесна звязаныя з Захадам. Гэта Турцыя і Сербія. У цэлым на сённяшні дзень пра ўступленне ў БРІКС гавораць звыш 30 краін.
І гэта ўражвае, нягледзячы на дыпламатычнае какецтва Казахстана, які раптам быццам перадумаў уступаць, але не адмовіўся ад удзелу ў саміце — Такаеў едзе ў Казань.
Уступіць у БРІКС або ў Шанхайскую арганізацыю супрацоўніцтва значна прасцей, чым у Еўрасаюз або NATO, але гэта ўсё роўна не тлумачыць такога ажыятажу вакол сяброўства ў гэтых незаходніх клубах. Бо іх прынята лічыць аб'яднаннямі «ні пра што».
Глядзіце таксама
Адна з відавочных прычын энтузіязму такіх краін, як Беларусь або Іран (з'яўляецца членам БРІКС з гэтага года), — адкрыта праблемныя адносіны з Захадам.
Іншыя дзяржавы, як ужо згаданыя Турцыя і Сербія, могуць выкарыстоўваць свой інтарэс да БРІКС для паляпшэння ўмоў супрацоўніцтва з заходнімі партнёрамі ў разліку на іх рэўнасць. Усё як у звычайным жыцці ў людзей.
Частка дзяржаў можа дазволіць сабе выгаднае балансаванне ў разліку на супрацоўніцтва з усімі бакамі. Гэта адносіцца, напрыклад, да Азербайджана, Тайланда і Малайзіі.
БРІКС складана назваць клубам аднадумцаў, як напрыклад G7, але, быць можа, у гэтым і ёсць яго хараство. У разнастайнасць прасцей упісацца.
Забаронены прыём
Сур'ёзнае прадстаўніцтва краін, якое чакаецца ў Казані, цалкам утылізуе ідэю аб тым, што ордэр Міжнароднага крымінальнага суда (МКС) ператварае палітыка, на чыё імя ён выпісаны, у абсалютнага ізгоя.
Між тым, менавіта гэтай ідэяй цешаць сябе беларускія дэмсілы. Прынамсі, тая іх частка, якая натхнёная пазовам Літвы з беларускай нагоды ў Гаагу і на падставе гэтага сее вакол сябе спадзевы зрабіць Лукашэнку сусветнай персонай нон-грата і нават раскалоць гэтым беларускія эліты.
Калі паглядзець на досвед Уладзіміра Пуціна, які разгортваецца проста на нашых вачах, ордэр нікога не раскалоў унутры РФ і не моцна перашкаджае яго міжнароднаму жыццю. Так, ён не паехаў на саміт БРІКС у ПАР у мінулым годзе, але да Бразіліі, да якой пераходзіць старшынства ў наступным, ужо цалкам можа даехаць.
Падставы так думаць дае прэцэдэнт: беспраблемны візіт Пуціна ў Манголію — прытым, што міжнародныя абавязанні патрабавалі ад Улан-Батора затрымаць расійскага прэзідэнта проста ля трапа.
Саміты ШАС у Астане і СНД у Маскве таксама красамоўна прадэманстравалі, што Пуцін не ведае праблем са зносінамі праз ордэр МУС.
Вядома, усё гэта можна спісаць на тое, што СНД, ШАС і БРІКС уяўляюць сабой сходы спецыфічных краін, якія практыкуюць не самае трапяткое стаўленне да міжнародных абавязацельстваў і неразборлівасць у кантактах.
Глядзіце таксама
Аднак справа можа быць і ў тым, што звыклыя міжнародныя інстытуты перажываюць нешта падобнае да абясцэньвання.
Ордэр з Гаагі — гэта яшчэ не прысуд, але ёсць яшчэ адзін важны штрых да партрэта таксічнасці яго ўладальніка, які разбурае новыя беларускія міфы.
Ідэя, што ордэр абрывае ўсе заходнія кантакты, таксама не знаходзіць пацвярджэння, калі арыентавацца на досвед Пуціна.
Наяўнасць ордэра, напрыклад, ніяк не перашкаджае замежным паслам (і не павінна перашкаджаць), у тым ліку з заходніх краін, якія выконваюць Рымскі статут, уручаць Уладзіміру Пуціну даверчыя граматы. У іх ліку былі паслы ЗША (не прызнаюць юрысдыкцыю МУС), Вялікабрытаніі, Даніі, Нарвегіі, Швецыі, Германіі, Люксембурга, Аўстраліі і іншых краін.
Зразумела, тое, што сыходзіць з рук Пуціну, не абавязкова сыдзе Лукашэнку, які адчувае, да таго ж, дэфіцыт легітымнасці, але і пра ордэр на яго імя гаварыць яшчэ заўчасна.
Пропуск у людзі
Аднак вернемся да клуба па імені БРІКС. Для афіцыйнага Мінска будучы саміт у Казані, як і для Расіі, важны з пункту гледжання пераадолення ізаляцыі і стварэння адчування паўнавартаснага міжнароднага жыцця.
З гэтай функцыяй ужо выдатна спраўляецца ШАС, членам якой Беларусь стала сёлета. На гэтым тыдні прэм'ер-міністр Раман Галоўчанка ўпершыню прыняў удзел у саміце ШАС на ўзроўні кіраўнікоў урадаў у Ісламабадзе.
Ён прыбыў туды з Амана, дзе гасцяваў з афіцыйным візітам, але наогул да ўсяго гэтага маршруты беларускага прэм'ера, за рэдкімі выключэннямі, не адрозніваліся разнастайнасцю — вялі альбо ў СНД, альбо ў рэгіёны РФ.
Уступленне Беларусі ў БРІКС у прамежкавай якасці краіны-партнёра, пра што ўвесь гэты час ішлі перамовы і што, з майго пункту гледжання, адбудзецца ў Казані або пасля яе, яшчэ больш пашырыць геаграфію міжнародных кантактаў афіцыйнага Мінска.
Глядзіце таксама
Калі ШАС — гэта рэгіянальная арганізацыя азіяцкіх краін, то БРІКС ахоплівае куды больш рэгіёнаў, хоць пакуль не з'яўляецца арганізацыяй. З 1 студзеня гэтага года ў гэты клуб акрамя Бразіліі, Індыі, Кітая, Расіі, ПАР уваходзяць яшчэ Егіпет, Іран, ААЭ, Саудаўская Аравія і Эфіопія.
Не тое каб у афіцыйнага Мінска ёсць праблемы ў Лацінскай Амерыцы ці Афрыцы, але сяброўства ў агульных міжнародных структурах спрашчае камунікацыю. Любы саміт дае магчымасць для шматлікіх двухбаковых сустрэч на палях, дазваляючы эканоміць на візітах.
Будучы саміт у Казані ў гэтым сэнсе не выключэнне. Ён будзе, несумненна, выкарыстаны Мінскам для двухбаковых перамоў Лукашэнкі з лідарамі краін, якія цікавяць. Да іх можна аднесці ўсе дзяржавы, якія ўжо ў БРІКС, і ўсе тыя, якія, як і Беларусь, яшчэ на шляху да сяброўства ў гэтым набіраючым аўтарытэт клубе.