Адпачынак на Радзіме: кансультацыя непрафесіянала. Частка 1
Ніколі б не адважыўся сцвярджаць, быццам разбіраюся ў курортах. Адпачынак — тэма настолькі індывідуальная, можна нават сказаць, інтымная, што ўсялякія абагульненні і аб’ектыўныя высновы ў дадзеным выпадку папросту немагчымыя.
Тым больш, пісаць пра адпачынак, быццам аб’ехаў іх усё, усюды пабыў і маю магчымасць параўноўваць, — не маю права, таму што тое, што добра для мяне — другому катарга.
І што загадаеце рабіць у сітуацыі, калі, з аднаго боку, тэма ўнікальная сваёй запатрабаванасцю, а з іншага — не хочацца спяваць дыфірамбы таму, чаго няма, або лаяць усё запар.
Так здарылася, што вось ужо больш за дзесяць гадоў я маю магчымасць хоць некалькі тыдняў у годзе праводзіць у самым дабраславёным кутку краіны, дзе мне было наканавана нарадзіцца. Размешчана гэта месца амаль на самай мяжы з Еўрасаюзам (прыблізна ў 20 кіламетрах — Літва, у 40 — Латвія), займае тэрыторыю аднаго раёна, тут няма чыгуначных зносін ні з якім іншым месцам на зямлі, калісьці, гадоў дваццаць таму, у гэтым населеным пункце было ўсяго тры з паловай вуліцы...
Гэта Браслаў. І калі паглядзець на мапы IX–XII стагоддзяў, то тут была размешчана драўляная крэпасць, з усіх бакоў абкружаная адным бязмежным суцэльным возерам. Толькі на лодках — па вадзе — можна было дабрацца сюды...
Дзесьці ў сярэдзіне 80-х гадоў мінулага стагоддзя мне давялося правесці ў гэтым мястэчку і яго наваколлях тры сонечныя вераснёўскія дні, калі, разам са сваімі калегамі па фальклорнай экспедыцыі, мы начавалі ў мясцовым малюсенькім гатэльчыку (з прыбіральняй на двары), каб кожную раніцу выпраўляцца на сустрэчу з бабулькамі — жыхаркамі мясцовых вёсачак і запісваць інфармацыю, якая цяпер стала ўжо бясцэннай, пра традыцыйную культуру старажытнага рэгіёну.
Тады мне цяжка было нават уявіць сабе, што пройдзе час — і я ўжо буду запісваць не гісторыі пра мясцовыя звычаі і абрады, а ўласныя ўражанні ад таго, што па нейкіх неверагодных прычынах ацалела ў барацьбе з немінучым надыходам урбаністычных стандарту і бюракратыі, непазбежнымі спадарожнікамі развіцця чалавецтва.
Нягледзячы на тое, што для большасці аматараў віртуальнага свету Браслаў сёння выглядае крыху несучасна, менавіта гэта і робіць яго такім утульным, хатнім, і, можна нават сказаць, настальгічным...
У абарону прыхільнікаў рэальнага свету дадам, што калі маеш намер жыць і радавацца жыццю, то Браслаў і яго наваколлі — менавіта тое самае месца, дзе гэтае жаданне ўжо больш не ўявіцца сумнеўным.
Тут сутыкаешся душой і з цнатліва-чыстым паветрам, і з адлюстраваннямі захадаў у бясконцых азёрных роўнядзях, і з неверагоднымі па прыгажосці дажджавымі аблокамі, і са стрыманай разнастайнасцю раслінаў і насельнікаў падводнага свету, і раптам, нечакана, чапляй, якая з’явілася з трысняговых зараснікаў, і з абветранымі і абмытымі дажджамі драўлянымі кладкамі, што вядуць ад берагавой лініі да глыбіні, і мясцовымі жыхарамі з вачыма, поўнымі праменьчыкаў колеру сонца, неба, азёрнай сіні і лясной зеляніны разам...
Не так даўно (у мясцовых жыхароў пра гэта яшчэ захоўваюцца ўспаміны) у гэтыя месцы прыязджалі на адпачынак у асноўным «дачнікі з Піцера». «Дачнікі» — таму што курортам гэтыя месцы не называлі, не варта называць іх так і цяпер.
Паняцце «курорт» — гэта нейкае месца, дзе загараюць у шэзлонгах ля басейнаў, падаюць кактэйлі з мудрагелістымі назвамі, дзе на набярэжных ці гарадскіх плошчах штовечар адбываюцца дэфіле модных паняў у вытанчаных уборах, што распаўсюджваюць вакол сябе найтонкія і пяшчотныя водары дарагой парфумы, і дзе да пяцізоркавых гатэляў цягнецца бясконцы шэраг таксі, з цырульнікамі і візажыстамі да паслуг VIP-кліентаў.
Пра тое, хто і як бавіць час на курортах, знятая неймаверная колькасць дэтэктыўных кінастужак і напісаны не адзін літаратурны шэдэўр.
Але гэта ўсё — не пра адпачынак у Браславе. Гэта не пра Браслаў. І, дзякуй Богу, што ёсць на зямлі месца, як тое, дзе я пішу гэтыя радкі.
Дарэчы, і ў Браславе таксама здараюцца летнія раманы. Праўда, яны праходзяць не так бурна, як у іншых месцах, але і гэта вытлумачальна, бо людзі прыязджаюць сюды не за пошукам прыгод, а за самымі вытанчанымі асалодамі, якія толькі можна атрымаць ад блізкасці з самім жыццём.
Падобнае прыцягвае падобнае, і мясцовыя летнія раманы, часцей за ўсё, проста не заканчваюцца ніколі, і доўжацца-доўжацца потым да канца цяпер ужо сумеснага жыцця.
Зараз, калі чарговы дзень ужо падышоў да свайго завяршэння, і на азёрнай роўнядзі, што бачная з акна пакоя, адлюстроўваецца толькі начное неба, хочацца як мага хутчэй закрыць вечка ноўтбука і выйсці на заснулую вуліцу, дзе без усялякага абмежавання і аглядкі можна бясконца любавацца немудрагелістымі драўлянымі і цаглянымі домікамі, акружанымі пладовымі дрэвамі і амаль што галандскімі кветнікамі, якія ахоўваюць былую даўніну, што захавалася ў сваім натуральным парадку рэчаў.
Фота Мікіты Фядосіка