Ворагам бесчалавечнай улады прысвячаецца
У Музеі Янкі Купалы
адкрылася мемарыяльная выстава «Страчаныя абліччы». Экспазіцыя, сабраная
навуковым супрацоўнікам музея, гісторыкам Паўлам Каралёвым, прысвечаная
беларускім літаратарам, якія пацярпелі ад сталінскага тэрору ў 1920-1950-я
гады.
Афіцыйна выстава
прымеркаваная да 135-годдзя з дня нараджэння Янкі Купалы і 130-годдзя з дня
нараджэння ягонага сябра паэта Цішкі Гартнага, жыццё якога было трагічна
абарванае ў 1937 годзе. Але па зместу і духу выставы можна казаць, што яна
прымеркаваная да 80-годдзя піку бальшавісцкага тэрору.
На выставе прадстаўленыя
шматлікія фотаздымкі, лісты, гістарычныя матэрыялы, асабістыя рэчы дзеячаў
беларускай літаратуры і культуры, імёны якіх былі на доўгі час выкрэсленыя з
афіцыйнай гісторыі. Наведнік зможа ўбачыць рарытэты, звязаныя з Цішкам Гартным,
Уладзімірам Дубоўкам, Алесем Дударам, Міхасём Чаротам, Тодарам Кляшторным,
Уладзімірам Жылкам, Уладзіславам Галубком і іншымі рэпрэсаванымі дзеячамі
культуры.
Копія абвінаваўчага заключэння па справе Уладзіміра Дубоўкі
Фрагмент інсталяцыі кватэры пісьменніка пасля арышту
Фрагмент стэнда, прысвечанага Цішку Гартнаму
Дамінантай экспазіцыі
выступаюць ўражваючыя інсталяцыі з фотаздымкаў беларускіх пісьменнікаў і
паэтаў, расстраляных 29 кастрычніка 1937 года. Таксама на выставе прадстаўленыя
асабістыя рэчы, якія былі знойдзеныя падчас раскопак у Курапатах, дзе былі
расстраляныя і пахаваныя тысячы мірных грамадзян.
Павал Каралёў паказвае на фотаздымак са спектакля "Паўлінка", дзе зарэтушаваныя "ворагі народу"
“Раней, яшчэ пры савецкай
уладзе, але калі ўжо прыадкрылася праўда пра рэпрэсіі, прынята было лічыць, што
расстраляная нацыянальная інтэлігенцыя — нявінныя ахвяры. Я так не лічу. Яны
для той улады сапраўды былі небяспечныя, бо змагаліся за нацыянальнае
адраджэнне, за культуру, мову, каб беларусы маглі “людзьмі звацца”. І у гэтым
сэнсе сапраўдныя ворагі той злачыннай, бесчалавечнай улады”, — адзначыў падчас
прагляду экспазіцыі Вінцук Вячорка.
Праект рэалізуецца
Дзяржаўным літаратурным музеем Янкі Купалы сумесна з Дзяржаўным музеем гісторыі
беларускай літаратуры, Беларускім дзяржаўным архівам-музеем літаратуры і мастацтва,
Нацыянальным гістарычным музеем, якія, уласна, і прадставілі для выставы
некаторыя дакументы са сваіх фондаў.
Выставу можна адведаць да
2 лістапада 2017 года.
Фота аўтара
Цішка Гартны з сям
Ліст Алеся Дудара да сваёй маці
Карціна Міхаіла Басалыгі "Сумная аповесць роднай Беларусі"
Верш Янкі Купалы, прысвечаны Цішку Гартнаму
Рэчы, знойдзеныя падчас раскопак у Курапатах
