Лукашэнка злуецца: прапаганда недапрацоўвае
Незалежныя СМІ ў Беларусі разгромленыя, доступ да альтэрнатыўных крыніц інфармацыі абмежаваны — здавалася б, можна вешаць на вушы беларусам што заўгодна. Але чамусьці нават у такіх умовах лукашэнкаўская прапаганда не працуе.
Ілюстрацыйнае фота «НЧ»
Аляксандр Лукашэнка запатрабаваў ад дзяржаўных СМІ ўзмацніць прапаганду і контрпрапаганду. На «Форуме медыйнай супольнасці» ён накінуўся на заходнія медыя і заявіў, што свабоды слова нібыта няма і там. Пры гэтым Лукашэнка не адмаўляе, што ў Беларусі журналістаў саджаюць за краты, праўда, паводле яго слоў, не за прафесійную дзейнасць, а за «здраду». Цяпер у месцах пазбаўлення волі знаходзяцца 35 прадстаўнікоў незалежных беларускіх СМІ.
Асноўныя тэмы беларускай прапаганды — гэта антыўкраінская рыторыка, пераслед палітычных апанентаў і кампліментарныя відэа пра Лукашэнку. «Рэпрэсіі супраць іншадумцаў сталі неад'емнай часткай афіцыйнай прапаганды ў Беларусі. Яна ўсё-ткі прысутнічае як адна з хваль. Яна мэтанакіравана дабівае, запалохвае, стварае атмасферу страху для тых людзей, якія знаходзяцца ў Беларусі, або для сваякоў тых, хто з'ехаў з палітычных прычын», — тлумачыць «Настоящему времени» старшы аналітык «Media IQ» Паўлюк Быкоўскі.
Глядзіце таксама
Паводле слоў эксперта, беларусы, якія нават падтрымліваюць рэжым Лукашэнкі, не заўсёды згодныя з цкаваннем палітычных апанентаў: «Яны лаяльныя, але яны не хочуць, каб іх суседа забівалі або катавалі, як гэта апісвае Азаронак. Прычым з такімі садысцкімі праявамі, апісаннямі, гэта значыць ён апісвае падрабязна, якім чынам трэба нанесці шкоду іншадумцу».
Прыёмы беларускай прапаганды тыповыя для аўтарытарных рэжымаў, лічыць старшы саветнік Святланы Ціханоўскай Франак Вячорка: «Гэта было падчас нацысцкай акупацыі і Савецкага Саюза, сталінскіх рэпрэсій. Проста ізгоямі грамадства і ворагамі народа аб'яўлялі ўсіх, хто не згодны з пазіцыяй і цэнтральнай палітыкай партыі. Тое самае адбываецца ў Беларусі, але гэта не значыць, што гэтая праграма больш эфектыўная. Яна проста працуе на больш вузкую групу людзей — на прыхільнікаў рэжыму».
Глядзіце таксама
Сам палітык не раз станавіўся героем прапагандысцкіх праграм. Аднак, паводле слоў Вячоркі, іх утрыманне на яго жыццё не ўплывае: «Пагрозы, вядома, гэта непрыемна. Інфармацыйныя ўкіды, дэзінфармацыя, адкрытая хлусня можа многіх людзей прымусіць сумнявацца: а ці правільна робяць дэмакратычныя сілы, а ці не хлусяць яны? Але тут проста рэагаваць — неэфектыўна. Тут трэба сваёй пазітыўнай, праўдзівай павесткай запаўняць эфір».
Акрамя заклікаў да знішчэння палітычных апанентаў, па дзяржаўных каналах усё часцей паказваюць размовы з палітвязнямі. Іх здымаюць проста ў калоніях. Праваабаронцы такія здымкі прыраўноўваюць да катаванняў. «З дапамогай "пакаяльных відэа" робіцца сігнал, што "ўсё будзе пакарана! Мы да ўсіх дацягнемся". І перадаецца сігнал, што "чалавек не вытрымае, вы не зможаце трымаць сябе так, як вы лічыце патрэбным". Мы не павінны ўспрымаць тое, што людзі пад прымусам гавораць, як тое, што яны здраднікі», – кажа Паўлюк Быкоўскі.
Глядзіце таксама
Наколькі праца дзяржаўных медыя сёння эфектыўная ў Беларусі? За падпіску ці каментар «экстрэмісцкаму», паводле версіі ўладаў, СМІ ў Беларусі можна атрымаць буйны штраф ці нават турэмны тэрмін. Аўдыторыя незалежных медыя ў такіх умовах, дадае Паўлюк Быкоўскі, часткова скарацілася, але ў цэлым попыт захоўваецца. Акрамя гэтага, ёсць яшчэ адна група спажыўцоў інфармацыі: «Людзі не вызначыліся. Пры тым расколе, які ёсць у Беларусі, гэта чаканая рэч. І нават гэтыя людзі, якія не вызначыліся, якія неангажаваныя, яны ўсё-ткі не заахвочваюць рэпрэсіі, яны не заахвочваюць вайну ва Украіне. Па асноўных пытаннях у іх ёсць пазіцыя, і прапаганда не змагла іх паламаць».
Пасля прэзідэнцкіх выбараў у 2020 годзе ў Беларусі былі разгромленыя ўсе непадкантрольныя ўладам СМІ. Іх рэдакцыі альбо закрыліся, альбо пакінулі краіну, каб наладзіць працу за мяжой.