Святлана Бень: Палову беларусаў забіў Сталін, а нам кажуць — дрэнныя фашысты

Лідэр і вакалістка адной з самых вядомых беларускіх рок-гуртоў "Серебряная свадьба" Святлана Бень распавяла, хто вінаваты ў тым, што беларусы не гавораць па-беларуску.



sputnik.by

У інтэрв'ю ўкраінскаму выданню “Політика І культура” Святлана казала не толькі пра музыку і тэатры, але і разважала пра гісторыю Беларусі.

- У Беларусі неверагодна складаная і дзіўная гісторыя, якая нешырока вядомая. Я для сябе адкрыла гісторыю Беларусі пяць гадоў таму, калі я пачала глядзець новыя дадзеныя, звесткі, матэрыялы. З'явіліся добрыя гісторыкі, якія вельмі добра ўсё гэта выкладаюць, вельмі кампактна, выразна і даступна.

Апошнія гадоў дзвесце беларусы знаходзяцца пад вельмі сур'ёзным прэсам. На мой погляд, ад гэтага выпрацаваўся вельмі схаваны ўнутраны рэзыстанс, унутраная эміграцыя, калі чалавек існуе ў краіне і ў той жа час не існуе. Ён існуе ў паралельным свеце. Таму што ён разумее, што не можа адкрыта выказаць сваю пазіцыю.

Вельмі мала сродкаў для творчай рэалізацыі. Не падтрымліваюцца тэатры, музыка. Людзі выдрапваюць апошнія грошы, працуюць на нейкіх працах, каб мець магчымасць прыйсці ў выходны дзень пагуляць на гітары ў студыі, якую трэба зняць за шалёныя грошы. Дзяржаўнай падтрымкі вельмі мала. Гранты і міжнародныя фонды для нас зачыненыя.

- Але яшчэ нядаўна здавалася, што ў вас пачалася адліга ...

- Так, але адліга завяршылася.

- Вашы ўрад нават пачынаў усяляк падтрымліваць курсы беларускай мовы ...

- Гэтая тэндэнцыя вельмі савецкая. Усё жывое, шчырае, яркае, непадобнае і якое выходзіць за рамкі кандовага ўяўлення прабіваецца з цяжкасцю і існуе ў падполлі. Не тое, каб падполле, як у савецкія часы былі дысыдэнты, але ...

Ёсць тэатр прыгожага Жэні Карняга, ён ставіць выдатныя спектаклі. Але ён іх ставіць у асноўным у Еўропе, а ў Беларусі ставіць адзін-два спектаклі. Абсалютна альтэрнатыўны спектакль, але адзін за некалькі гадоў.

Ёсць нейкія цікавыя пастаноўкі і ў афіцыйных тэатрах, але гэта нейкія маленькія воплескі. Ёсць цікавыя мастакі, але яны ўсё ў асноўным з'язджаюць у Польшчу, у Літву, ва Ўкраіну, у Расію. Вялікая колькасць людзей з'язджае.

- Эміграцыя з Беларусі ў Расію сумніўны выбар для творчай рэалізацыі ...

- У Расіі цяпер вельмі моцны палітычны прэс. Усе нашы сябры пакутуюць ад гэтага.

- Нядаўна беларуская пісьменніца Святлана Алексіевіч атрымала Нобелеўскую прэмію. Ваш прэзідэнт быў зусім не ў захапленні ад гэтага ...

- Так, не ў захапленні. Яна адкрыта яго крытыкуе і можа сабе гэта дазволіць. Аляксандр Лукашэнка не ўхваліў яе выказванні. А тое, што прэзідэнт сказаў, афіцыйна, з'яўляецца сігналам да дзеяння ўсім чыноўнікам. Але народ вельмі рады. Хоць таксама падзяліўся на два лагеры, таму што яна рускамоўны аўтар.

Беларусі нанесеная вялікая крыўда, і за гэтую крыўду, за русіфікацыю, прабачэнні не прынесены. Беларуская мова была вытраўлена ​​неверагодна жорстка. 90% беларускіх аўтараў было знішчана. 90% інтэлігенцыі, ўсе лепшыя палеглі ў лагерах.

У нас быў канцлагер “Трасцянец”, другі па велічыні ў Еўропе. Гэтая тэма не ўзнімалася ніколі, таму што, калі пачалі капаць, высветлілася, што там пахавана забітых падчас рэпрэсій больш, чым забілі немцы ў час вайны. А немцы прыязджаюць і капаюць самі. І зразумела, што пачаўшы капаць, яны скажуць: "Так, гэта наша ... А вось гэта — ужо не”.

Калі высветліцца, колькі людзей там забілі, гэта будзе зусім не на руку афіцыйнай палітыцы. Таму гэтую тэму прыкрылі. Зусім нядаўна там адкрылі сціплы мемарыял да сямідзесяцігоддзе перамогі, а пра тое, што побач быў іншы лагер смерці, наогул не згадалі.

Трэба памятаць ахвяры. Трэба аб гэтым гаварыць. Трэба ведаць сваю гісторыю. Палову Беларусі Сталін забіў зверскім спосабам! А нам кажуць: “Не, дрэнныя толькі фашысты”.

- Германія прызнала і выбачылася, а Расія ні тое, што не папрасіла прабачэння, а наадварот  — ставіць новыя помнікі Сталіну ...

- Для мяне гэта вельмі балючая тэма. Я не агрэсіўны чалавек, я ніколі не хацела браць зброю ў рукі. Але, калі я бачу гэтыя помнікі, у мяне цягнецца рука... Я так рада, што ў мяне няма пісталета (смяецца). Я чалавек нястрыманы, ужо нанесла б непапраўныя калецтвы.

У мяне ні адзін дзядуля не загінуў у вялікую айчынную вайну, але многія сваякі загінулі падчас рэпрэсій. Я з павагай стаўлюся да вялікай айчыннай вайны, для мяне гэта не пусты гук. Але для мяне гэта зусім раўназначныя трагедыі.

Паводле: Белорусский партизан