Еўрапарламент вырашае, ці лічыць робатаў «электроннай асобай»
Еўрапейскі парламент мае намер вынесці на галасаванне падрабязны збор правілаў, па якіх людзі павінны будуць мець зносіны са штучным інтэлектам і робатамі.
Еўрапарламентарыі ясна далі зразумець, што, на іх думку, свет стаіць на парозе новай прамысловай рэвалюцыі робатаў.
Еўрапейскія заканадаўцы вырашаць, ці варта надзяляць будучых робатаў статусам «электроннай асобы».
Як рэкамендуе прадстаўленая ў Еўрапарламент справаздача, распрацоўшчыкі робатаў павінны гарантаваць, што ў кожным з іх будзе прадугледжана прылада, якая дазваляе пры неабходнасці адключыць усе яго функцыі.
Карыстальнікі робатаў павінны быць пазбаўленыя ад рызыкі або страху атрымаць фізічныя або псіхалагічныя траўмы, адзначаецца ў справаздачы.
Справаздача мяркуе, што робаты, андроіды і іншыя формы штучнага інтэлекту здольныя пачаць новую прамысловую рэвалюцыю, якая закране ўсе сферы грамадства.
Новае пакаленне робатаў патэнцыйна можа прывесці да практычна бязмежнага дастатку.
Разам з тым узнікаюць пытанні аб самой прыродзе працы ў будучыні і пра тое, ці не будуць краіны-сябры ЕС абавязаны ўвесці мінімальны безумоўны даход з-за таго, што робаты адбяруць у людзей шматлікія працоўныя месцы.
Праблемы ўзаемаадносін людзей і робатаў звязаныя з такімі паняццямі як чалавечая годнасць (асабліва там, дзе гаворка ідзе пра робатаў, якія займаюцца доглядам людзьмі), ахова прыватнага жыцця і фізічная бяспека людзей, калі рабатызаваныя сістэмы адмовяць ці будуць узламаныя хакерамі.
Справаздача прагназуе, што праз некалькі дзесяцігоддзяў штучны інтэлект па сваіх магчымасцях перасягне чалавечы.
Калі да гэтага не падрыхтавацца, інтэлектуальная перавага машын можа сур'ёзна ўскладніць задачу кантролю людзей над сваімі ўласнымі творамі. Магчыма, праблематычнай стане нават здольнасць людзей заставацца гаспадарамі свайго лёсу і гарантаваць выжыванне выгляду.
Справаздача звяртаецца да навуковай фантастыкі — тром абавязковым правілам для робатаў, упершыню сфармуляваным амерыканскім пісьменнікам Айзэкам Азімавым ў 1942 годзе ў аповядзе «Карагод».
Гэтыя правілы закладаюць асновы паводзін робатаў, якія валодаюць самасвядомасцю.
Гэтыя законы будуць звернутыя да распрацоўшчыкаў, вытворцаў і аператараў робатаў, паколькі іх немагчыма напрамую перавесці ў лічбавы код, які кіруе машынай.
Гэтыя правілы, вядомыя як Тры закона робататэхнікі, абвяшчаюць:
1. Робат не можа нанесці шкоду чалавеку або сваёй бяздзейнасцю дапусціць, каб чалавеку была нанесена шкода.
2. Робат павінен падпарадкоўвацца ўсім загадам, якія аддае чалавек, акрамя тых выпадкаў, калі гэтыя загады супярэчаць першаму закону.
3. Робат мусіць клапаціцца пра сваю бяспеку ў той меры, у якой гэта не супярэчыць першаму ці другому законам.
Справаздача адзначае таксама, што даследаванні ў галіне робататэхнікі павінны весціся з улікам асноўных правоў і інтарэсаў чалавека.
Ад распрацоўшчыкаў могуць запатрабаваць рэгістраваць сваіх робатаў і прадастаўляць доступ да зыходнага кода пры расследаванні няшчасных выпадкаў або нанесенай робатамі матэрыяльнага ўрону.
Магчыма, што распрацоўнікам таксама спатрэбіцца атрымліваць дазвол камісіі па навуковай этыцы пры распрацоўцы новых відаў робатаў.
Справаздача заклікае да стварэння еўрапейскага агенцтва па робатах і штучным інтэлекце, якое зможа праводзіць экспертызу ў тэхнічнай і этычнай сферах, а таксама ў галіне рэгулявання ўзаемаадносін робата і чалавека.
Справаздача таксама разглядае магчымасць увядзення юрыдычнай адказнасці ў сферы робататэхнікі і мяркуе, што ўзровень адказнасці павінен быць прапарцыйны ўзроўню інструкцый, атрыманых робатам, а таксама ўзроўню яго аўтаномнасці.
«Чым вышэй у робата магчымасці навучання або аўтаноміі, тым ніжэй павінна быць адказнасць іншых бакоў. Чым даўжэй доўжыцца працэс навучання робата, тым вышэй адказнасць яго настаўніка», — сцвярджаюць аўтары справаздачы.
Вытворцы і ўладальнікі робатаў у будучыні, магчыма, будуць абавязаны мець страхоўку, якая пакрывае шкоду, які можа нанесці іх робат.
Калі дэпутаты Еўрапарламента прагаласуюць за гэты законапраект, ён будзе накіраваны парламентаў краін-членаў ЕС для далейшага абмеркавання і паправак.
Толькі пасля гэтага ён можа здабыць сілу закона Еўрасаюза.
Паводле BBC
P.S.: У Беларусі таксама зацікаўлены развіццём штучнага інтэлекту. Месяц таму вядомы беларускі прадпрымальнік ВіктарПракапеня і расійскі мільярдэр Міхаіл Гуцарыеў абвясцілі абпланахінвеставаць USD 100 млн у штучны інтэлект.