«Вы хацелі перамен? Тады Welcome Back In The U.S.S.R»

Беларусь, у якой душаць прадпрымальнікаў, вельмі хутка можа скаціцца ў часы, калі імпартныя джынсы — прадмет гонару і прыкмета раскошы, а любая нармальная паслуга (ад масажыста да трунара) можа быць атрымана толькі па шэрай схеме і за наяўныя міма касы.

belarus_minsk_horad_ekanomika_handal_2023_fota_dzmitryeu_dzmitryj_novy_czas_logo.jpg


Сярод статыстыкі, якую Белстат і іншыя дзяржорганы перасталі публікаваць у адкрытым доступе, асобнае месца займаюць звесткі аб працы індывідуальных прадпрымальнікаў. Усе мы разумеем, што, калі гэтую інфармацыю хаваюць, капаць яе трэба як мага больш уважліва, таму што відавочна ў гэтай галіне назапасіліся вялікія праблемы. Раней мы маглі адсочваць інфармацыю па ІП штомесяц, але часы памяняліся, і толькі нядаўна мы атрымалі даныя па выніках 2022 года, піша тэлеграм-канал «Нашы грошы».

Першая навіна — за мінулы год колькасць прадпрымальнікаў у Беларусі знізілася на 10 тысяч чалавек. На жаль, няма ні разбіўкі па месяцах, ні па рэгіёнах, але мы ўпэўнены, што цяпер асабліва моцна зніжаецца колькасць прадпрымальнікаў у сталіцы, адмоўную дынаміку (мінус дзве тысячы ІП) мы бачылі па Мінску ўжо ў 2021 годзе, калі ў рэгіёнах усё яшчэ ішоў рост.

Нагадаем таксама, што ў сталіцы ў апошнія гады глабальная праблема з рэгістрацыяй ІП у прынцыпе.

Мяркуючы па ўсім, урад пастанавіў «канчатковае вырашэнне іпэшнага пытання» пачынаць менавіта са сталіцы. Прычына відавочная: прадпрымальнікі адыгралі яркую ролю ў падзеях 2020 года і ператварыліся з «вашывых блох», на якіх чыноўнікі глядзелі з пагардай (але пры гэтым не забывалі даіць іх з асаблівай стараннасцю) у самых сапраўдных класавых ворагаў. Пры гэтым варта ўзгадаць, што ў лепшыя гады 31% прадпрымальнікаў канцэнтраваўся ў Мінску.

Узнікае парадаксальная сітуацыя. Знішчаючы прадпрымальнікаў як клас, з папулісцкага пункту гледжання цяперашнія ўлады ствараюць сітуацыю, пры якой «усё настолькі дрэнна, што нават добра». Па-першае, закрываючы ІП тысячамі, дзяржаўныя прадпрыемствы ў самых розных галінах пазбаўляюцца канкурэнтаў. А гэта значыць, што будзе ўсё менш выбару: замест палаткі фастфуду — піражкі «Дорорса», замест барбершопаў — цырульні «Усход», замест прыватных шаўцоў — салоны «Яліна».


Яшчэ адна радасць для чыноўнікаў — павелічэнне долі дзяржавы ў эканоміцы, а значыць — усё больш татальны кантроль над тым, што адбываецца ў краіне. Мы разумеем, што гэта крок не проста ў 90-я мінулага стагоддзя, а яшчэ глыбей — у 80-я і нават 70-я. Але, з пункту гледжання ўрада, мэта, мабыць, апраўдвае сродкі. Вы хацелі перамен? Тады Welcome Back In The U.S.S.R.

Па-сутнасці, сітуацыя падобна да той, калі з гонкі выбіваюць лідара, і на гэтым фоне ўсе сераднякі і пасрэднасці пачынаюць выглядаць нашмат лепш. Вы б не пайшлі ў «Яліну», калі б працаваў побач прыватнік, і не труціліся б прадукцыяй «Дорорса», калі б знаходзілася побач палатка з крафтавымі бургерамі.

Відавочна, што праблемы, якія ўзнікалі ў апошнія гады ў прадпрымальнікаў у сталіцы, будуць усё больш распаўсюджвацца на іншыя рэгіёны краіны. Магчыма, да моманту, калі паціснуць руку апошняму прадпрымальніку, які падаўся на ліквідацыю дзейнасці. Ёсць у гэтым усім, вядома, вялікае «але».

Цяпер мы перажываем такі тып крызісу, пры якім менавіта індывідуальныя прадпрымальнікі маглі б стаць адной з нямногіх рэальных крыніц выратавання сітуацыі. Гэта асабліва бачна на прыкладзе санкцый у Расіі, дзе дзяржкампаніі апынуліся часам цалкам блакіраваны ў закупцы многіх відаў тавараў з-за мяжы, у той час як дробны бізнес «торбамі» паціху працягвае яе ўвозіць. Але гэта — дзясяткі тысяч хоць і невялікіх, але рэальных ручаёў тавару! І цяпер шмат у чым дзякуючы «чаўнакам» многія тавары ў прынцыпе прысутнічаюць на расійскім рынку. Пасля рашэння аб закрыцці беларуска-польскай мяжы для беларускага і расійскага вялікагрузнага аўтатранспарту тэма становіцца яшчэ больш актуальнай.

Беларусь, у якой душаць прадпрымальнікаў, вельмі хутка можа скаціцца ў часы, калі імпартныя джынсы — прадмет гонару і прыкмета раскошы, а любая нармальная паслуга (ад масажыста да трунара) можа быць атрымана толькі па шэрай схеме і за наяўныя міма касы.