Авіякатастрофы і палітыкі. Дасье ў карыкатурах
Іранскі прэзідэнт Абрахім Раісі, які загінуў тыдзень таму ў выніку аварыі свайго верталёта, не першы палітычны дзеяч, які стаў ахвярай авіякатастрофы. Пры дапамозе карыкатур згадаем найбольш рэзанансныя падобныя выпадкі ў мінулым.
Гібель лідара ПВК «Вагнер» Яўгена Прыгожына (23 жніўня 2023)
Тут усё было літаральна ўчора. Кухар Пуціна — арганізатар адной з самых эфектыўных ПВК у свеце, якая ўдзельнічала ў захопе Бахмута, падняў узброены мяцеж супраць свайго боса, прычым у разгар контрнаступу УСУ. Мяцеж праваліўся, але ўжо роўна праз два месяцы пасля гэтага сам Прыгожын загінуў у авіякатастрофе.
Суперджэт Прыгожына Embraer Legacy 600 пацярпеў крушэнне над Цвярской вобласцю РФ. Асноўная неафіцыйная версія — выбух на борце. Афіцыйная — «парушэнне правілаў эксплуатацыі паветранага судна». Пуцін на пахаванне Прыгожына не прыйшоў, што кажа пра многае. Зрэшты, магчыма УУП занадта рана цешыцца наконт ліквідацыі свайго суперніка. Пагроза рымейку бунту вайскоўцаў стала часткай расейскай палітычнай культуры. А, як відаць на гэтай карыкатуры, фігура Прыгожына да гэтага часу таксама вельмі папулярная ў простых расейцаў.
Гібель прэзідэнта Польшчы Леха Качынскага пад Смаленскам (10 красавіка 2010)
Качынскі з вялізнай дэлегацыяй — усяго загіне 96 чалавек — ляцеў у Смаленск, каб прыняць удзел у жалобных мерапрыемствах, прымеркаваных да гадавіны Катынскага расстрэлу. У той дзень над Смаленскам было воблачна і стаяў нізкі туман. Пры пасадцы польскі борт закрануў дрэвы і разбіўся.
Глядзіце таксама
Тут жа ў шэрагах кансерватыўных палякаў узнікла версія, што на самой справе меў месца тэракт, які арганізавалі расійскія спецслужбы пры дапамозе польскіх лібералаў, якія фарміравалі ў 2010-м урад. Ліберальная Польшча ўсяляк крытыкуе версію. А мясцовае сатырычнае выданне Nie пайшло яшчэ далей. Каб паказаць абсурднасць заяў правых палітыкаў, карыкатурыст Nie выявіў Яраслава Качынскага — брата нябожчыка, які п'е за здароўе смаленскай катастрофы, паколькі пасля тых падзей стаў кіраўніком Польшчы.
Гібель генерала Аляксандра Лебедзя (28 красавіка 2002)
28 красавіка 2002 года СМІ абляцела паведамленне: верталёт генерала Лебедзя (на той момант губернатара Краснаярскага краю) упаў з-за дрэннай бачнасці, зачапіўшыся за ЛЭП.
Аднак версія замаху таксама прысутнічала. Народу «хвацкі ваяка» імпанаваў, у тым ліку за кошт таго, што Лебедзь скончыў непапулярную вайну з чачэнцамі. Таму генерала любілі выяўляць як пацыфіста. Дзякуючы падобнаму імджу, на прэзідэнцкіх выбарах 1996 года ён стаў трэцім, набраўшы больш за 14% галасоў. Яго прадказвалі ў пераемнікі Ельцына, але ў выніку Лебедзя літаральна «выціснулі» ў Краснаярск, дзе ён без асаблівых высілкаў перамог на выбарах і стаў губернатарам. Магчыма, там Лебедзь спадзяваўся знайсці апору і крыніцы фінансавання для будучай прэзідэнцкай гонкі. Калі так, гэта было яго памылкай. З дапамогай імітацыі авіякатастрофы Лебедзя сапраўды маглі прыбраць.
Гібель генерала Амара Тарыхоса (31 ліпеня 1981)
Асоба генерала сама па сабе вельмі цікавая. Прасунуўся па кар'ернай лесвіцы ў Нацыянальнай гвардыі, у 1969-м ажыццявіў ціхі ваенны пераварот. Амар Тарыхос да самай сваёй гібелі дэ-факта ўзначальваў Панаму. Галоўнае яго дасягненне — дамогся падпісання дамовы з ЗША аб вяртанні пад юрысдыкцыю краіны Панамскага канала, хаця гэта і было зроблена ўжо амаль праз 20 гадоў пасля смерці Тырыхоса.
Загінуў генерал пры загадкавых абставінах, калі ляцеў на старэнькім самалёце. Самі панамцы затым назавуць афіцыйнай версіяй «памылку пілота», але ўжо тады неафіцыйна казалі, што забойства арганізавалі амерыканскія спецслужбы. З іншага боку нельга забываць, што тагачасны прэзідэнт ЗША Джым Картэр па сутнасці быў не супраць вяртання канала панамскаму народу. Гэта вельмі не падабалася рэспубліканцам. Карыкатурысты іх выданняў любілі маляваць, як Картэр прапануе Торыхасу Панамскі канал у якасці падарунка.
Гібель прэзідэнтаў Руанды і Бурундзі (6 красавіка 1994)
На гэтую гісторыю абавязкова даўно б ужо забыліся, нават нягледзячы на тое, што ў адным самалёце загінулі адразу два дзейныя прэзідэнты. Сіпрыена Нтар'яміра (Бурундзі) і Жувеналь Хаб'ярымана (Руанда) на адным суперджэце вярталіся з Танзаніі, дзе былі падпісаны пагадненні. Гэтыя дамовы асабліва не падабаліся прэзідэнту Руанды, які прадстаўляў народ хуту, таму што яны, дамовы, нібыта як загадвалі, што тутсі зневажаць зусім ужо не варта. Але тут прылятае ракета ў борт, правадыр хуту гіне, і ў гэты ж вечар пачынаецца разня тутсі па ўсёй Руандзе. Вось так катастрофа самалёта стала спускавым кручком, які прывёў да адкрыта агіднага генацыду народа тутсі ў Руандзе, калі было забіта сама меней паўмільёна чалавек. Як бачым на гэтай карыкатуры, і праз 25 гадоў тая падзея застаецца ранай для чалавецтва.
І вось чарговая катастрофа, у якой загінуў палітык. На гэты раз ім стаў іранскі гарант. Сама падзея пры ўсім трагізме неадназначна трактуецца ў сусветных СМІ. Многія выданні называюць смерць прэзідэнта ледзь не карай божай. Справа ў тым, што пры жыцці Раісі праславіўся як жорсткі аўтакрат, ініцыятар палітычных рэпрэсій. У тым ліку іх ахвярамі сталі жанчыны, якіх за нежаданне прытрымлівацца кодэксу адзення часта проста забівалі. Як паказана на малюнку, хутчэй за ўсё смерць Абрахама Раісі іранскія дзяўчаты проста віталі. Аказваецца, гібель некаторых палітыкаў у авікатастрофах можа выклікаць не спачуванне, а пачуццё трыумфу справядлівасці.
