Лукашэнка памірае, ці прапаганда спрабуе яго «ачалавечыць», каб выклікаць спагаду?

Спецслужбы без праблемаў «крыміналізуюць» нават натуральную смерць правіцеля, каб захапіць уладу ў краіне. Хаця прама зараз ніякіх пагрозаў дзяржперавароту няма.

Лукашэнку зноў паказалі сіпатага і старога. Гэтым разам на нарадзе па цэнаўтварэнні.

Нямоглага Лукашэнку, які ледзьве кавыляе, упершыню адкрыта паказалі на парадзе ў Маскве 9 траўня. З таго часу прапаганда, напляваўшы на 30-гадовыя парадкі, не саромеецца паказваць яго ў непрыглядным стане. Чаму так адбываецца?

Можа, народ адмыслова дэзынфармуюць пра «балячкі» беларускага правіцеля, стан якога прыдворны чыноўнік Каранік насамрэч ацэньвае як «вельмі харошы»? Магчыма, дыктатара проста спрабуюць надзяліць чалавечымі якасцямі, у тым ліку звычайнымі хваробамі сярэднестатыстычнага беларуса? Каб выклікаць спагаду, напрыклад. Ці сапраўды гады бяруць сваё? У 70 гадоў на каньках не надта пакатаешся і за маладзіцамі не пабегаеш, нават калі ў тваім распараджэнні цэлае міністэрства здароўя.

Пры поўнай адсутнасці інфармацыі пра стан здароўя Лукашэнкі любая версія мае права на існаванне. У любым выпадку стан здароўя дыктатара з яго асабістай праблемы ператвараецца ў праблему цэлай дзяржавы. Што адбудзецца, калі заўтра Лукашэнка памрэ? Выданне bgmedia.site пагаварыла аб гэтым з незалежным аналітыкам Пятром Рудкоўскім.

— Лукашэнку зноў паказалі народу хворым — без голасу. Мы ўсе памятаем, як на травеньскія святы ў Маскве Лукашэнка ледзь перасоўваўся самастойна, мы бачылі яго знясіленым падчас афрыканскага ваяжу. Прапаганда паказвае правіцеля апухшым і знясіленым, што ніяк не ўпісваецца ў партрэт «прэзідэнта»-спартсмена: хакеіста, футбаліста і касца. Стан здароўя Лукашэнкі цалкам засакрэчаны, а тут яго паказваюць старым і хворым дзедам. Чаму так адбываецца?

— Выглядае на тое, што праблемы са здароўем у Лукашэнкі занадта частыя, каб з-за гэтага перастаць яго паказваць у СМІ. Сам факт таго, што ён з часам з цяжкасцю гаворыць, можа нават узмоцніць падтрымку з боку яго цвёрдага электарату, бо спрацоўвае тут фактар спачування «паважанай асобе». Праблема ў тым, аднак, што голас для Лукашэнкі — гэта надзвычай важная складовая ягонай харызмы. Калі сапраўды ў яго хранічныя праблемы з голасам і калі справы ідуць на пагаршэнне, то гэта моцна паўплывае на яго далейшае функцыянаванне.

Калі ўрад Беларусі саспее да «наменклатурнага перавароту»?

— 9 траўня 2021 года Лукашэнка падпісаў дэкрэт, паводле якога ў выпадку яго гвалтоўнай смерці ўлада пераходзіць да Савета бяспекі. Дэкрэт выдадзены па гарачых слядах масавых пратэстаў. Цяпер, пасля закатвання ў асфальт усяго жывога ў Беларусі, ці актуальны апісаны механізм?

— Дэкрэт быў яўна скіраваны на дэматывацыю прыхільнікаў перамен сярод наменклатуры. Ён павінен быў унушыць перакананне, што нават у выпадку смерці Лукашэнкі ім няма сэнсу спадзявацца на нейкія змены, бо паўната ўлады пяройдзе да сілавікоў, якія не дапусцяць якой-кольвечы дэмакратызацыі. І гэтая функцыя — дэматываванне — застаецца актуальнай. Іншая справа, што факт «гвалтоўнай смерці» далёка не заўсёды відавочны. За выключэннем сітуацыі, калі хтось з аўтамата прылюдна страляе або кідае гранату ў Лукашэнку, у большасці выпадкаў устанаўленне «гвалтоўнасці» патрабуе экспертызы і расследавання. Суадносна, паўстае пытанне пра аўтарытэтны орган, які мае сцвердзіць «гвалтоўнасць» смерці, паўстае пытанне тэрмінаў, у якія гэта павінна быць зроблена. Гэтыя моманты не рэгулюцца ў дэкрэце, дый складана тут вынайсці дзейсны механізм.

— Ці не адкрыў Лукашэнка скрыню Пандоры, падпісаўшы гэты дэкрэт? Напрыклад, развязаў тым самым рукі свайму атачэнню, якое надумае здзейсніць дзяржпераварот? Або Крамлю, які любіць пачаставаць сваіх праціўнікаў гарбатай са смяротнымі прысмакамі?

— Любы аўтакрат вымушаны выбраць, каму больш і каму менш можа давяраць. Дэматывацыя наменклатуры, якая магла б жадаць пераменаў, мае адваротны бок: з’яўленне спакусы ў сілавікоў, каб або самастойна, або ў хаўрусе са знешнімі сіламі, звергнуць аўтакрата, і, выкарыстоўваючы падпісаны самім аўтакратам дэкрэт, захапіць паўнату ўлады ў краіне. З улікам адсутнасці палітычнага досведу ў каго-кольвек з сілавікоў (за выключэннем, можа, Шэймана) і адносна моцнай лаяльнасці да Лукашэнкі, пакуль што няма асаблівых падставаў прагназаваць такі пераварот.

Лукашэнка пакутуе ад «комплексу выгнанца» і «сіндрому 2020 года»

— За 30 гадоў праўлення Лукашэнкі замахаў на ягонае жыццё не зафіксавана. Аднак, як пісаў паэт, нішто і тым больш ніхто не вечны пад Месяцам. Што чакае краіну ў выпадку натуральнай смерці Лукашэнкі? Цяпер, калі ідзе вайна супраць беларускага народа ўнутры краіны, калі Расія працягвае вайну ва Украіне?

— Як я ўжо адзначыў, дэкрэт з траўня 2021 года не ўстанаўлівае дзейсных механізмаў прадухілення захопу паўнаты ўлады дзяржбяспекай нават у выпадку натуральнай смерці. Пры непразрыстасці сістэмы не будзе асаблівых праблем у сілавікоў сабраць групу лекараў, якія пад прымусам ці ў выніку ўступлення ў добраахвотную змогу, выдадуць заключэнне, што, напрыклад, «прэзідэнт быў атручаны». Згодна з дэкрэтам, паўната ўлады пераходзіць у рукі дзяржбяспекі, а ў краіне ўводзіцца надзвычайнае становішча. Гэта адзін са сцэнарыяў у выпадку смерці Лукашэнкі. Магчымыя і іншыя варыянты: перафарматаванне аўтакратыі без увядзення надзвычайнага становішча, выйсце з ценю прыхільнікаў перамен — шмат што будзе залежыць ад бягучых абставінаў.