Раманчук: Звычайны гераізм прадпрымальнікаў
Беларускім індывідуальным прадпрымальнікам няпроста, шмат гадоў таму беларускі кіраўнік марыў паціснуць руку апошняму прадпрымальніку — і шмат гадоў наша дзяржава рухалася ў гэтым кірунку. Але аказваецца, што малому бізнесу складана не толькі ў Беларусі. Эканаміст Яраслаў Раманчук у сваім тэлеграме распавядае, чаму ўкраінскім ФАПам трэба даплочваць.
Учора, 16 чэрвеня, меў гонар мець стасавацца з прадпрымальнікамі Палтавы на міжрэгіянальным форме прадпрымальнікаў «бізнес і вайна». Выдатныя, пасіянарныя арганізатары, якія з'яўляюцца сапраўднымі лідарамі Палтаўскай вобласці.
ФАПы (фізічныя асобы — прадпрымальнікі), мікра- і малы бізнес сабраліся, каб абмеркаваць падатковыя, рэгулятарныя прапановы ўладаў, каб зразумець логіку ўрада ў яго кампаніі супраць нацыянальнага прадпрымальніка.
Павышэнне падаткаў, аднаўленне праверак, пакаранне штрафамі, блакаванне накладных, мытны схематозаў, пакаранне інфляцыяй, забаронныя стаўкі па крэдытах, валютныя перашкоды і бар'еры – украінскі левіяфан стаў у поўны рост. Хваля скандалаў з дзяржаўнымі закупкамі, у тым ліку ў ваеннай сферы, нацыяналізацыя актываў і іх нязграбнае кіраванне распарадчыкамі чужога, банкаўскі сіндыкат, рэжым блізкі да ваеннага камунізму ў эканоміцы (дзяржвыдаткі ~70% ВУП) — такім чынам, месца для прыватнага сумленнага прадпрымальніцтва застаецца ўсё менш. Не тое, што развівацца, ствараць працоўныя месцы, інвеставаць немагчыма, — нават дыхаць цяжка. Задыхнуцца і закрыць бізнес лёгка.
У гэтай сітуацыі ФАПы — самая ўразлівая сацыяльная, эканамічная група. Яны не маюць вялікіх дахаў і доступу да высокіх начальнікаў. Ганарыстыя акадэмікі і наменклатурныя начальнікі працягваюць лічыць іх «нецывілізаванай» формай вядзення эканамічнай дзейнасці. ФАПы — на пярэднім краі, на самой лініі судакранання са спажыўцом. Яны тонка, чуйна, выразна адчуваюць яго настрой, даходы і магчымасці. Яны ідуць насустрач, адаптуюцца, праяўляюць цуды гнуткасці ў цэнаўтварэнні і зносінах з людзьмі. Кожная грыўна даецца з вялікай працай. Потым і крывёю. Нервамі і рэшткамі здароўя.
Вось уявіце дзень звычайнага прадпрымальніка-патрыёта ў Палтаве.
Вельмі ранняй раніцай — арганізаваць сваё працоўнае месца (тавары, паперы, склады, разлікі, работнікі і г. д.).
На працягу дня даведацца і зразумець, якія рэгулятарныя, падатковыя змены рыхтуе ўлада, абмеркаваць іх з калегамі.
Разлічыцца з арэндадаўцамі, знайсці грошы на зарплату работнікам, на закупку тавараў, разлікі з крэдыторамі.
Абысці рынкі, гандлёвыя кропкі, каб сабраць добраахвотныя ахвяраванні на УСУ.
Закупіць тавары, якія папрасілі байцы на фронце, закупіць усё неабходнае для падрыхтоўкі ежы для байцоў на фронце.
Наведаць бальніцы, прынесці смачнасці/лекі для параненых, якія былі папярэдне прыгатаваныя. Пагаварыць, аказаць псіхалагічную падтрымку.
Арганізаваць месца для падрыхтоўкі ежы на 100-120 чалавек (канкрэтныя байцы на «нулёўцы»), арганізаваць і забяспечыць усім неабходным людзей, якія займаюцца падрыхтоўкай ежы для фронту.
Да дзвюх ночы гатаваць ежу для байцоў на фронце.
Завезці ежу на фронт, пагаварыць, падтрымаць.
Вярнуцца дадому, каб крыху паспаць, калі не будуць будзіць паветраныя трывогі/дзеці.
І так ужо шмат-шмат месяцаў.
Хто-небудзь ва ўкраінскім ўрадзе спрабаваў ацаніць сукупны ўклад ФАПаў, мікрабізнесу ў дабрабыт грамадства, падтрымку УСУ, вытворчасць прадпрымальнікамі адукацыйных, лагістычных, сацыяльных, гуманітарных паслуг? Хто-небудзь ацэньвае ўклад ФАПаў у захаванне працоўных месцаў, утрыманне людзей у рэгіёнах і ўмацаванне культуры працавітасці, умацаванне абараназдольнасці краіны ў цэлым?
Ёсць такая добрая методыка ацэнкі каштоўнасці нейкай з'явы / інстытута – уявіць сітуацыю без яго. Колькі трэба было б грошай для дзяржавы, каб вырабіць тыя ж тавары / паслугі, якія сёння аказваюць ФАПы?
Ацэначна 1, 7-2 млн. ФАПаў Украіны вырабляюць ~12-15% ВУП або ~$30 млрд. у год. Калі ўявіць сабе Украіны без ФАПов, то падатковая нагрузка павінна была б павялічыцца на 8–12% ВУП або ~$22-25 млрд на год.
Калі перад вачыма такія лічбы, у галаву не можа прыйсці ідэя пагоршыць умовы працы ФАПаў. ФАПам трэба яшчэ даплочваць, каб яны працавалі і падтрымлівалі рэсурсы, якія генеруюць каштоўныя, унікальныя паслугі, якія не купіш за грошы. Не купіш, бо яны вырабляюцца людзьмі з гарачымі, патрыятычнымі сэрцамі і пасіянарнымі душамі.
Любыя праверкі, штрафы ФАПам, павышэнне падаткаў, змяненне рэжыму дзейнасці з больш высокай рэгулятарнай нагрузкай — гэта ўдар па абараназдольнасці краіны, па сіле/энергіі грамадства, па тым народным характары і сіле волі, на якой трымаецца унікальны дух Украіны. Тыя дэпутаты, чыноўнікі, кантралёры, сілавікі і іншыя распарадчыкі чужога, якія ў разгар вайны б'юць па ФАПах, на самай справе, б'юць па сваіх, па тыле УСУ. Яны рвуць тонкія струны адзінства герояў фронту і грамадства. Для такіх вайна ўжо скончылася, і настаў час кашмарыць прадпрымальнікаў, абскубваць іх, як гусей і заганяць актыўную незадаволенасць пад плінтус.