Звольненыя ў Беларусі гісторыкі пачынаюць працу ў Варшаўскім унівэрсітэце

У бліжэйшую суботу ў Варшаўскім унівэрсітэце ўрачыста адкрыецца Цэнтр беларускіх даследаванняў.



Варшаўскі ўніверсітэт, wikipedia.org

«Шкада, што ўлады аслабляюць беларускія ВНУ», — заявіў Радыё Свабода звольнены з Гродзенскага ўніверсітэта гісторык Вячаслаў Швед, які атрымаў «навуковы прытулак» у Варшаве.

Новы цэнта мае на мэце даць магчымасць працаваць і развівацца беларускім навукоўцам, якія з палітычных прычынаў не могуць праводзіць незалежныя навуковыя даследаванні ў Беларусі. У вялікай ступені цэнтр арыентаваны на навукоўцаў з Гродна, якіх апошнім часам пазвальнялі з працы.

Усяго тут будуць працаваць 10 беларускіх гісторыкаў — 9 гродзенцаў і адзін мінчанін.

Кіраўнік Цэнтра беларускіх даследаванняў, доктар гістарычных навук Аляксандр Краўцэвіч кажа, што новая структура — не толькі даследчая, але і дыдактычная:

«Мы плануем развіваць адразу некалькі функцыяў: выкладанне на факультэце Усходніх даследаванняў у Варшаўскім універсітэце і працу над гістарычнымі тэмамі, слаба распрацаванымі ў Беларусі».

Звольнены ў 2013 годзе з Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы прафесар, аўтар «Гродназнаўства» Вячаслаў Швед ствараў праект Цэнтру беларускіх даследаванняў разам з Аляксандрам Краўцэвічам.

Ад моманту звальнення не мог уладкавацца ні ў школу, ні ў ВНУ: дырэктары наймалі з задавальненнем, але пасля прыходзіла распараджэнне ад кіраўніка аблвыканкама, каб Шведа не бралі на працу.

«Я думаю, што гэта добры праект, які дасць магчымасць для развіцця не толькі звольненым выкладчыкам. У цэнтры будзе гадавы часопіс — можна будзе публікавацца. Таксама ў цэнтры можна будзе займацца індывідуальнымі праектамі, афіцыйна атрымліваць гранты на даследаванні. Вядома, кепска, што нас звальняюць і такім чынам аслабляюць беларускія ВНУ. Але мы ўсе знаходзімся ў Беларусі і працуем на карысць Беларусі. У перспектыве думаем пра тое, каб такі цэнтр існаваў і ў нашай краіне. На жаль, пакуль такой магчымасьці няма», — адзначыў навуковец.

Нягледзячы на тое, што Цэнтр беларускіх даследаванняў будзе працаваць пры Асяродку вывучэння Усходняй Еўропы Варшаўскага ўніверсітэта, навуковыя распрацоўкі, зробленыя там, будуць унёскам у беларускую, а не польскую гістарычную навуку, лічыць Вячаслаў Швед:

«Напрыклад, мой праект прадугледжвае стварэнне энцыклапедыі гісторыі Гродна, а ў праекце Аляксандра Краўцэвіча — напісанне падручнікаў, у якіх будзе выкладзеная гісторыя Беларусі, Расіі, Украіны, Літвы, Польшчы з беларускай перспектыв. Мы будзем імкнуцца да аб’ектыўнасці ў сваіх працах, будзем пазбягаць навешвання ярлыкоў. Але Беларусь будзе ў цэнтры даследавання — роля беларусаў, уплыў на суседнія краіны, кантакты з замежнымі дзяржавамі. Важна, што мы не закрываемся, не адгароджваемся ад іншых гісторыкаў Беларусі, не супрацьпастаўляем сябе ім. Наадварот — мы хочам, каб нашымі напрацоўкамі маглі карыстацца ва ўсіх ВНУ Беларусі. Гэтым мы хочам дапамагчы беларускай гістарычнай навуцы».

Вячаслаў Швед распавёў, якім чынам будзе арганізаваная праца беларускіх гісторыкаў у Цэнтры беларускіх даследаванняў:

«Гэта будзе адбывацца завочна. Раз на месяц мы будзем выязджаць у Варшаўскі ўніверсітэт, але большасць часу будзем знаходзіцца ў Беларусі. Таксама зможам сустракацца тут, у Гродне, — амаль усе даследчыкі жывуць у адным горадзе, гэта зручна».

Яшчэ адна ўдзельніца Цэнтру беларускіх даследаванняў — гродзенскі гісторык Іна Соркіна, звольненая з універсітэта імя Янкі Купалы ў 2014 годзе.

Іна Соркіна даследуе гістарычную ўрбаністыку і гісторыю мястэчак Беларусі.

«Пасля звальнення я ўжо атрымала каласальную падтрымку з боку акадэмічнай супольнасці Польшчы — удзел у гадавой стажыроўцы імя Льва Сапегі. Стварэнне Цэнтру беларускіх даследаванняў — таксама велізарная дапамога з боку варшаўскіх калегаў. Спадзяюся, што там мы будзем мець магчымасьць працягнуць свае навуковыя даследаванні».

Даследчыца спадзяецца, што, апроч навуковай дзейнасці ў межах Цэнтру беларускіх даследаванняў, беларускія гісторыкі будуць мець магчымасць выкладаць свае спецкурсы:

«Стварэнне гэтага цэнтру звязанае з выкладаннем. Апроч таго, у Варшаўскім універсітэце немагчыма працаваць, увогуле не выкладаючы студэнтам. Толькі пакуль невядома, каму мы будзем выкладаць — палякам ці беларусам. Вядома, было б вельмі добра нейкім чынам згуртаваць усіх беларусаў, якія навучаюцца ў Варшаўскім універсітэце, і запрасіць іх на нашыя праграмы».

Іна Соркіна, як і Вячаслаў Швед, лічыць, што праца беларускіх даследчыкаў у межах Цэнтру беларускіх даследаванняў будзе развіваць беларускую гістарычную навуку. Але падкрэсліла, што спецыфіка працы ў Варшаўскім універсітэце будзе вымагаць пошуку тэмаў, звязаных з польска-беларускімі дачыненнямі.