«Людзі падалі, таму што нас білі і больш сутак не кармілі і не давалі вады»

Сяргей Шыбека пасля Акрэсціна сышоў на бальнічны, а яго звольнілі за прагулы, піша "Салідарнасць".

— Наш рыцарскі клуб проста выкінулі з цэнтра пасля дваццаці гадоў працы — перажывае кіраўнік клуба "Дзікае паляванне" Сяргей Шыбека.
20 гадоў ён узначальваў адно з самых відовішчных аб'яднанняў Мінскага Палаца дзяцей і моладзі «Золак». Аднак у лістападзе кіраўніцтва звольніла выкладчыка і запатрабавала вызваліць памяшканне клуба ад інвентара і даспехаў.
Прычынай такіх паводзін дзяржустановы стала грамадзянская пазіцыя педагога.

"Увесь час на Акрэсціна ў мяне была толькі адна думка «вытрымаць, перажыць!»

— 9 жніўня я, як многія, адчуў сябе падманутым і пайшоў вечарам у цэнтр. Але затрымалі мяне 12 жніўня ў сваім раёне Уручча. Там у гэтыя дні былі масавыя акцыі пратэсту каля ГЦ "Спектр".
Як і ўсіх, пры затрыманні білі, але мне дасталася менш. Больш за ўсё збівалі тых, у каго знаходзілі нешта: сцягі ці, напрыклад, газавы балончык. У мяне з сабой нічога не было, акрамя ключоў і тэлефона.
Я яшчэ сказаў: «біце, я звыкся». Яны ўдарылі пару разоў, а потым чамусьці ім стала нецікава, можа, таму што я не вельмі баяўся. Я сапраўды прывык да фізічнага болю, пасля кожнага турніру ў мяне сінякоў бывала і больш — прызнаецца Сяргей, успамінаючы сваё затрыманне.
Ён распавёў, як абыходзіліся з людзьмі на Акрэсціна, што дапамагло пратрымацца там больш сутак яму самому і не зламацца маральна.
— Сілавікі нас пастаянна абражалі і прыніжалі, у дзяўчат пыталіся, "колькі твой атрымлівае" і выхваляліся, што яны вельмі шмат зарабляюць. Калі білі, прыгаворвалі: "Хацелі свабоды? Вось вам перамены і свабода!»
У Першамайскім РУУС, куды мяне прывезлі, нас спачатку трымалі ў спартзале, пол там быў у крыві. Ноч мы правялі ў неправетраных камерах. Некаторыя ад недахопу паветра страцілі прытомнасць. Былі нармальныя супрацоўнікі, якія, адводзячы кагосьці ў прыбіральню, спецыяльна нейкі час прытрымлівалі дзверы, каб нам трапіла хоць крыху паветра.
Раніцай нас пагрузілі ў аўтазакі, як селядцоў, адзін на аднаго. Мы паспрабавалі спытаць, куды нас вязуць. У адказ пажартавалі: «У лес».
На Акрэсціна на працягу ўсяго часу нас трымалі толькі ў трох позах: на каленях — галава ў падлогу, рукі за галаву, стоячы тварам да сцяны або лежачы на зямлі, рукі за галаву. Шмат гадзін стаялі на каленях, а тварам да сцяны наогул гадзін 14!
Знаходзіцца доўгі час у статычнай позе вельмі складана. У мяне праблемы з хрыбетнікам да гэтага часу.
Людзі падалі, таму што нас білі і больш сутак не кармілі і не давалі вады. Побач са мной стаялі хлопцы, якіх там мучалі ўжо другія і трэція суткі.
Калі бачылі, што хтосьці пачынае спаўзаць па сцяне, тыя, хто стаяў побач, імкнуліся падхапіць і паспрабаваць паставіць, інакш звярталіся ахоўнікі і збівалі.
Да медыкаў пускалі толькі тых, каму было зусім дрэнна, аднак пасля, каго не везлі на хуткай, вярталі ў строй.
Я стараўся адключыцца, хоць на пару хвілін, хоць на 20 секунд, заплюшчваў вочы і спрабаваў заснуць і, калі атрымлівалася, радаваўся, што перажыў яшчэ пару хвілін. На працягу ўсяго часу ў мяне ў галаве была толькі адна думка «вытрымаць, перажыць!»
Суд быў вельмі хуткі, зачыталі аднолькавыя на ўсіх абвінавачванні пра ўдзел у акцыі і лозунгі і зноў вывелі ў двор тварам да сцяны. Але тэрміны давалі розныя — ад 5 да 15 сутак. Мне далі пяць. Пасля суда ненадоўга патрапілі ў камеру — сыры каменны мяшок, якому мы вельмі ўзрадаваліся, таму што можна было зрабіць пару крокаў або прысесці.
14 жніўня ноччу, калі мы зноў стаялі тварам да сцяны на Акрэьціна, пайшоў слых, што будуць выпускаць. Здалося, што прыехаў хтосьці з начальства. Нас завялі ў нейкую камеру, дзе была ежа, мы хутка паелі, і нас адправілі на выхад.

Картку з паліклінікі забраў Следчы камітэт

— Я паспрабаваў удакладніць, дзе мае рэчы. Адказалі: "Валіце ўжо, потым забярэце! Ці назад хочаце?" Дарэчы, пазней, як і многія, стаяў у чарзе па паўдня, але нават з валанцёрамі не знайшоў свой тэлефон. Напісаў заяву аб знікненні рэчаў, але мне прыйшоў адказ, што разбірацца не будуць.
Той ноччу мы ішлі да выхаду і не маглі паверыць у тое, што нас адпусцяць. Я ўжо сабраўся аддаць майку дзецюку, у якога свая была ўся парваная і ў крыві. Грошай, вядома, ні ў каго не было. Але, калі шчыра, дадому ва Уручча я гатовы быў бегчы пешшу.
А калі выйшлі, проста афігелі! Вакол было шмат людзей і ўсё нешта прапаноўвалі. Я папрасіў цыгарэту, потым нейкі хлопец адвёз мяне дадому — распавёў Сяргей пра самыя страшныя суткі ў сваім жыцці.
Пасля іх яму ўжо двойчы даводзілася браць бальнічны ў сувязі з моцнымі болямі ў спіне. На наступны дзень пасля вяртання яго траўмы зафіксавалі лекары ў паліклініцы.
— Я тады і падумаць не мог, што ўсё трэба здымаць на фота і відэа. Мне было дастаткова таго, што ў картцы адзначылі ўсе ўдары, ранкі, траўмы, — дзеліцца Сяргей.
Не мог ён выказаць здагадку і таго, што яго картка будзе прадстаўляць цікавасць яшчэ для кагосьці. Аднак пазней яе забраў Следчы камітэт.
— Мне патэлефанавалі і папрасілі прыйсці, каб абмеркаваць тое, што там напісана. Але я не пайшоў, хоць і ведаю, што там напісана праўда, — кажа Сяргей.
У пачатку навучальнага года ён прыйшоў на працу і сустрэў у калектыве шмат аднадумцаў.
— Мы, педагогі, нават хацелі вынесці пытанні таго, што адбываецца на педсавет, але нам катэгарычна забаранілі, сказалі, што «Золак» па-за палітыкай. І тады мы, каля 20 чалавек, запісалі відэазварот, у якім выказалі сваё меркаванне.

"Дырэктар заявіў, што выбары выйграў Лукашэнка і ніяк інакш»— Пасля гэтага на ўсіх пачаўся ціск кіраўніцтва. Нас выклікалі ва ўпраўленне па адукацыі Мінгарвыканкама. Чыноўнікі абураліся нашым учынкам і казалі: вы што, хочаце як ва Украіне?
Кіраўніцтва палаца ў нашым чаце стала экстрана шукаць жадаючых, каб запісаць зварот у падтрымку ўладаў. Але, мабыць, не знайшло, таму што зварот так і не з'явіўся.
Дырэктар і намеснікі праводзілі гутаркі з кожным з нас. Асабіста мне дырэктар заявіў, што выбары выйграў Лукашэнка і ніяк інакш, а ідэолагі нагадалі, што "намі маніпулююць, мы не прадстаўнікі народа, і педагогі ва ўстанове дзяржаўнага ўзору павінны падтрымліваць ідэалогію дзяржавы", — распавядае Сяргей.
У выніку ціску, па яго словах, былі даведзены да звальнення або звольненыя ўжо чацвёра з удзельнікаў відэазвароту.
— Мяне ўпершыню за амаль дваццаць гадоў сталі падлоўліваць на невыкананні графіка працы. А спецыфіка клуба такая, што мы можам знаходзіцца ў ім суткамі, напрыклад, перад выступам, а ў іншы час можам перанесці заняткі для зручнасці, вядома, узгадніўшы з кіраўніцтвам. І праблем з гэтай нагоды ніколі не было, таму што мы прадстаўлялі палац на ўсіх мерапрыемствах, бралі прызавыя месцы.
Афіцыйна ўдзельнікамі клубы маглі лічыцца толькі падлеткі з 14 гадоў, але мы дазвалялі ў якасці азнаямлення прыходзіць малодшым хлопцам, і яны з задавальненнем ішлі. Выпускнікі часта заходзілі, таму што гэта хобі на ўсё жыццё — распавядае кіраўнік пра тых, каго аб'яднаў клуб.
У яго графіку знайшлі нестыкоўкі і прапанавалі альбо звольніцца самому, альбо "па артыкуле".
— Я сказаў, што сам не буду звальняцца, таму што не бачу прычын. На пропускі, да якіх прычапіліся, я напісаў тлумачальныя, прад'явіў бальнічны, таму што пасля Акрэсціна мучыўся са спіной. Але мяне звольнілі за прагулы — дзеліцца суразмоўца.
Ён прызнаецца, што пра сябе магчымасці падумаць яшчэ не было, а вось пра лёс клуба вельмі перажывае.
— Гэта справа ўсяго жыцця, вельмі шкада дзяцей і ўсіх, хто любіць наш клуб і ўклаў у яго шмат сіл. Мы цалкам зрабілі рамонт у зале, дзе займаліся, і абсталявалі яго ўсім неабходным. Усё за свой кошт. Палац нам вылучыў голыя сцены. Мы навялі такую прыгажосць!
Я з усіх сіл спрабаваў захаваць клуб, каб у дзяцей была магчымасць працягнуць трэніравацца, прадставіў кіраўніцтву на сваё месца трох кандыдатаў з профільнай адукацыяй. Дырэктар правёў гутарку з кожным, але не ўзяў нікога і хацеў закрыць клуб, — перажывае Сяргей.
Абсталяванне залы давялося дэмантаваць, частка даспехаў забралі дадому члены клуба, частка дазволілі пакінуць на захоўванне ў музейным комплексе «Дудуткі». Там жа хлопцам прапанавалі трэніравацца, але гэта прыгарад і дабірацца туды складана. Цяпер Сяргей вядзе перамовы з іншымі рыцарскімі клубамі аб тым, каб яго дзеці працягнулі займацца і не гублялі навыкі.
— Я вельмі хачу, каб нам паспрыялі ў пошуку новага месца ў межах горада, — спадзяецца Сяргей.