«Прычыны ў папярэдніх пакаленнях». Чаму ў Беларусі распадаецца 60% шлюбаў?

На думку святара, маладыя людзі часцей за ўсё непадрыхтаваныя да шлюбу і не маюць досведу вырашэння канфліктаў. Грамадства ў гэтым не дапамагае.

Беларусь заняла высокае месца ў яшчэ адным непрэстыжным рэйтынгу — краіна шостая ў свеце па колькасці разводаў. Паводле падлікаў Белстата за 2023 год, распадаецца 60% шлюбаў.

Пракаментаваць гэтыя «дасягненні» bgmedia.site папрасіў святара беларускага прыхода Канстанцінопальскага патрыярхата ў Вільні, протаіерэя Георгія Роя. Прычыны разводаў могуць ляжаць у вельмі розных плоскасцях: псіхалагічнай, эканамічнай, нават палітычнай. У чым іх бачыць прадстаўнік царквы?

— Як святар, які служыў пэўны час у Каложскай царкве — а гэта царква ў Гродна, дзе праходзіць, можа, найбольш вянчанняў, — я заўсёды сустракаўся з парамі, якія рыхтаваліся да вянчання. Я праводзіў некалькі сустрэч з кожнай парай, мы размаўлялі, знаёміліся. Я спрабаваў патлумачыць хрысціянскае бачанне сям’і, любові, узаемаадносін мужа і жонкі, выхавання дзяцей і г.д.

Я бачыў, што людзі ідуць да шлюбу непадрыхтаванымі. Вось маладыя людзі недзе пазнаёміліся, адчулі сімпатыю адзін да аднаго, прыцягненне, і яны ўжо вырашылі, што гэта і ёсць каханне, што яны ўжо нібыта гатовыя да сямейнага жыцця. Я сказаў бы, што гэта скараспелыя рашэнні.

Калі я ў іх пытаўся, як яны разумеюць любоў, як яны разумеюць свае ўзаемаадносіны ў шлюбе, я бачыў, што большасць гэтых пар нават не ставілі такіх пытанняў да сябе: як яны будуць жыць разам, як яны будуць вырашаць сямейныя канфлікты? Гэта было цікава назіраць: падчас размовы, якая адбываецца літаральна напярэдадні вянчання, яны са здзіўленнем адкрывалі для сябе, што ёсць такія пытанні, што гэта ж трэба падумаць. Яны былі абсалютна не гатовыя да адказу.

Потым я як святар назіраў сітуацыю. Я спрабаваў суправаджаць гэтыя пары. Гэтыя праблемы, да якіх маладыя людзі не гатовыя, якія яны не прамадэлявалі, потым узнікаюць, і ў іх няма досведу іх пераадолення. Тады скараспелае пачуццё закаханасці ператвараецца ў бездапаможнасць пры сутыкненні з першымі канфліктамі. І людзі разыходзяцца.

Мне здаецца, праблема ў тым, што маладыя людзі слаба ўяўляюць, што такое сямейнае жыццё.

— Чаму так адбываецца?

— Прычыны, я сказаў бы, у папярэдніх пакаленнях. Большасць тых, хто ідзе ў шлюб, не бачылі добрага прыкладу ад сваіх бацькоў. Гэта адно. Другое — грамадства павінна было б, калі б яно функцыянавала як след, для маладых людзей арганізоўваць нейкія псіхалагічныя курсы, дзе проста маладыя людзі маглі б пагаварыць наконт таго, што такое сям’я, што такое сямейныя ўзаемаадносіны, сямейныя канфлікты і г.д.

Праблема насамрэч вельмі сур’ёзная і глыбокая. Шмат пар нават баяцца ствараць сем’і, ведаючы пра трагедыю і боль разводаў. Мне здаецца, тут трэба былі б спецыяльныя праграмы — не фармальныя, як у нас любяць, прамыванне мазгоў, — а сапраўды прафесійная дапамога маладым людзям, каб яны маглі лепш зразумець свае пачуцці, сваю будучыню. Адпаведна, з гэтай дапамогай яны маглі б лепш выбудоўваць свае ўзаемаадносіны.

Сутнасцю ўсяго клопату дзяржавы пра беларускія сем'і — фікцыя і нічога больш

— Царква можа ўдзельнічаць у такой адукацыі?

— Можа, але толькі гэта эфектыўна для веруючых маладых людзей. Канешне, царкве ёсць што сказаць. Але трэба разумець, што і сама царква перажывае крызіс, і сур’ёзны крызіс. Пытанне, што будзе гаварыць святар. Можа быць сітуацыя, калі святар будзе прапаведаваць нейкія дамастроі, легітымізаваць хатні гвалт. То бок павінны быць нармальныя, адэкватныя святары, якія гатовы да супрацы з псіхолагамі, з іншымі спецыялістамі.

Я заўсёды кажу, што сям’я — гэта ці найбольшае дабраславенне ў жыцці чалавека, ці найбольшае нават падчас пракляцце, тое, што можа сапсаваць раз і назаўсёды тваё жыццё. Гэта ці тваё шчасце, ці тваё няшчасце.

Як святар я магу сказаць, што больш за ўсё мы працуем з сямейнымі праблемамі. Агульны ўзровень шчасця ў грамадстве вельмі сур’ёзна залежыць ад таго, як чалавек сябе адчувае ў сям’і. Тут трэба было б, каб грамадства самаарганізавалася не па ўказцы нейкага чыноўніка, ці епіскапа, ці мітрапаліта, аб’яднала свае здаровыя сілы для вырашэння гэтай праблемы.

Але ў сучаснай Беларусі кожная форма самаарганізацыі — гэта пагроза рэжыму. Таму ў дадзеных варунках гэта немагчыма. Наадварот, я думаю, што нездаровая атмасфера як у грамадстве, так і ў царкве ніяк не паспрыяе вырашэнню гэтай праблемы, а зробіць яе яшчэ больш цяжкай.