«Толькі праз тры гады эміграцыі зноў пачаў жыць». Экс-кіраўнік «Моладзі БНФ» чытае рэп і працуе ў польскім тэатры

Некалі 25-гадовы Дзяніс Мандзік быў палітычным актывістам, ладзіў пікеты і зборы подпісаў. Цяпер былы кіраўнік «Моладзі БНФ» — рэпер з мянушкай MANDZIK, досведам працы ў польскай традыцыйнай кухні і новым альбомам наперадзе.

«Наша Ніва» пагутарыла з хлопцам пра метамарфозы ў яго жыцці.

«Калі загінуў Коржыч, мы зрабілі вялікі вайсковы білет з пенапласту і выйшлі з ім на пікет пад Генштаб»

Дзяніс пачаў рабіць музыку ў 2017 годзе. На той час хлопец меў некалькі гадоў досведу ў моладзевай палітыцы, быў актывістам і потым кіраўніком «Моладзі БНФ».

Той час для яго поўны добрых успамінаў. Атрымлівалася рабіць файныя акцыі і знаходзіць новых актывістаў, кажа хлопец: «Прымаў удзел у кампаніі па рэабілітацыі паэткі Ларысы Геніюш. Мы тады збіралі подпісы па ўсёй Беларусі за яе рэабілітацыю, за тое, каб ёй у яе роднай Зэльве паставілі помнік. Вялікіх вынікаў гэта не дало — з-за таго, што нейкія дзецюкі назбіралі подпісаў, ніхто не будзе змяняць палітыку дзяржавы. Але ў нас атрымалася зрабіць вялікі рэзананс, шмат людзей проста даведаліся, што ў нас ёсць такая класная паэтка.

Калі я быў кіраўніком, у Пячах загінуў салдат Саша Коржыч, гэта была вельмі гучная справа. Мы зрабілі вялікі вайсковы білет з пенапласту, размалявалі яго і выйшлі з ім на пікет пад Генштаб, каб прыцягнуць увагу да гэтай гісторыі».

З іншага боку, хлопец атрымліваў багата крытыкі, і гэта падсвядома адштурхоўвала ад актывізму. Хлопец з дзяцінства любіў творчасць, і яшчэ падчас працы ў моладзевай палітыцы пачаў пісаць вершы. Яго знаёмы, паэт Віталь Рыжкоў, ацаніў іх невысока і параіў Дзянісу лепш чытаць рэп — так і пачаўся яго шлях.

Свой тагачасны рэп Дзяніс называе неахайным — маўляў, вучыўся з кожнай песняй. Ён і пазней часам удзельнічаў у актывізме, напрыклад, у «Моладзевым блоку», але ж палітыка аказалася для яго крыніцай выгарання.

Цяпер MANDZIK рыхтуе да выхаду новы альбом пад назвай «М.». За літарай хаваецца шмат — і яго прозвішча, і імя каханай, і любоў да Мінска, куды хлопец пераехаў з роднага Барысава:

«Раней я выпускаў больш рэпавыя трэкі пра жыццё ў Беларусі і беларускі кантэкст, гэта было звязана і з тым, што быў вымушаны ў 2020-м эміграваць з Беларусі. Прыкладна тры з чатырох гадоў маёй эміграцыі сышло на тое, каб асэнсаваць, што я цяпер не ў Беларусі. Давялося прайсці праз пэўныя псіхічныя праблемы, займацца з псіхатэрапеўтам.

Толькі праз тры гады жыцця галавой і сэрцам у Беларусі, а фізічна ў Польшчы, я змог пачаць нейкае новае жыццё — прыстасавацца да таго, што ёсць цяпер. Гэты апошні год стаў для мяне адкрыццём самога сабе, і альбом якраз пра гэта: пра падзеі, якія адбываліся цягам гэтага году, пра мяне і мае стасункі з каханым чалавекам, якія таксама бываюць цяжкімі. Там будзе і пра мяне як асобу, пра складанасці, якія я праходзіў цягам свайго жыцця».

Рэп ад MANDZIK можна пачуць на канцэртах, але на жыццё хлопец зарабляе іншым — ён працуе ў польскім тэатры танцу ў Познані, у тэхнічным аддзеле. Задача — рыхтаваць сцэну да спектакля, ладзіць святло і гук.

Дзяніс таксама здымаецца ў ютуб-шоу «Отцы и эти» з цёзкам Дзянісам Дудзінскім, дзе яны размаўляюць на розныя тэмы з пункту гледжання людзей з вялікай розніцай ва ўзросце.

Піт Паўлаў: «Я планую перамагчы і вярнуцца дахаты»

«Міліцыянты, якія праходзілі міма, пыталіся, за што мяне затрымалі — казаў, за тое, што карміў галубоў»

Дзяніс выехаў з Беларусі ў верасні 2020-га пасля ўдзелу ў пратэстах: «Пачалі выходзіць на маіх блізкіх, і я зразумеў, што маё затрыманне — пытанне часу. Вырашыў не чакаць і з’ехаў з краіны. Гэта было правільна, бо пасля майго ад’езду сілавікі прыйшлі на кватэру ў Барысаве, дзе я быў прапісаны, і зладзілі там вобшук. Мяне абвінавацілі ў хуліганстве — быццам бы я пашкодзіў машыну суддзі, які мяне судзіў перад гэтым у ліпені. Але калі пашкодзілі тую машыну, мяне ўжо не было ў краіне».

Тады, у сярэдзіне ліпеня 2020-га, Дзяніс з сябрамі зладзілі ў Барысаве акцыю — кармленне галубоў на плошчы. Паклікалі сяброў, набылі трохі хлеба і пайшлі кампаніяй на плошчу. Актывісты селі на зямлю і сталі чакаць птушак, але ж замест птушак перад імі з’явілася больш за дзесяць міліцыянтаў. Маладзёнаў затрымалі.

«З намі была мая тагачасная дзяўчына, з якой мы павінны былі праз тры дні ажаніцца. Вырашылі зрабіць гэта перад пратэстамі, каб, калі нехта з нас апынецца ў турме, іншы чалавек мог яго наведваць і рабіць перадачы.

Памятаю, як сядзеў у РАУСе гадзінамі з кавалкам хлеба ў руках. Міліцыянты, якія праходзілі міма, пыталіся, за што мяне затрымалі — казаў, за тое, што карміў галубоў. Яны смяяліся і казалі, што я прыдумляю, а я паказваў ім той хлеб», — згадвае беларус.

Дзяніс успамінае дзіўнае пытанне міліцыянта: «Як перакладаецца «вяселле» на рускую мову?» Хлопец адказаў, што гэта «свадьба», а яму сказалі, быццам яго будучая жонка на такое ж пытанне адказала «веселье». Маладзёны мяркуюць, што міліцыянт хацеў даказаць, што яны робяць памылкі ў беларускай мове.

Ім пагражалі: калі не падпішуць пратаколы, то іх пасадзяць на суткі і не будзе ніякага вяселля, а так абяцалі абмежавацца штрафам. Гэтым тая справа і скончылася.

Вяселле прайшло ў запланаваны час, але пазней пара разышлася — як кажа Дзяніс, не вытрымалі сумесную эміграцыю.

Калі хлопец прыехаў у Польшчу, адразу пайшоў працаваць у дастаўку ежы: «Хацеў падзарабіць. У мяне тады было мала варыянтаў, а ў дастаўку накшталт Uber ці Bolt не трэба доўга ўладкоўвацца. Ніколі не цураўся такой працы і лічу, што тая мая праца кур’ерам дала мне нашмат больш за грошы. Цягам першых месяцаў майго жыцця ў Познані я добра вывучыў горад, здолеў там хадзіць без карт і паказваць горад іншым людзям.

А пазней я пайшоў працаваць кухарам, у Беларусі ўжо меў такі досвед. Тут да майго сябра звярнуўся чалавек, у якога ёсць некалькі рэстаранаў і сваё канцэртнае агенцтва, ён запрасіў нас з сябрам папрацаваць сезон у гарах у сваім рэстаране з гатэлем. Тое месца знаходзіцца ў Ніжняй Сілезіі, амаль што на мяжы з Чэхіяй. Я там працаваў на вялікай кухні, вывучыў польскую нацыянальную кухню ў дадатак да іншых мне вядомых».

Дзяніс прызнаецца, што пераезд яму даўся цяжка. Ён доўга жыў з думкай, што яго эміграцыя доўга не працягнецца, і гэта не давала засяродзіцца на звычайным жыцці. Было складана займацца музыкай, недзе паўтара года хлопец нічога не пісаў.

А потым зразумеў — з гэтым трэба нешта рабіць: «Пачаў хадзіць на псіхатэрапію, хаця ніколі не думаў, што сам на гэта пайду — лічыў, што добра спраўляюся сам. Але, напэўна, гэта было адно з маіх найлепшых рашэнняў. Недзе год хадзіў на тэрапію, і гэта мне вельмі дапамагло. Вырашылі нават тыя праблемы з дзяцінства і юнацтва, пра якія я і не здагадваўся, што яны перашкаджаюць мне жыць.

Зразумеў, што не жыву сваё жыццё, проста сяджу на месцы і чагосьці чакаю. А пакуль гэта адбываецца, я мог бы развівацца і рабіць нешта карыснае. Стаў адчуваць сябе лепей з кожным месяцам, пачаў рабіць багата цікавай музыкі. Жыццё стала нашмат прасцей».