20 мільёнаў турыстаў на 49 тысяч мясцовых жыхароў. Як Еўропа спраўляецца з рэкорднай колькасцю наведвальнікаў?

У многіх рэгіёнах Еўропы, папулярных сярод турыстаў, гэтым летам чакаецца рэкордная колькасць наведвальнікаў. Але мясцовых жыхароў гэта зусім не радуе. Як можна вырашыць праблему?

У некалькіх еўрапейскіх гарадах, асабліва папулярных у турыстаў, мясцовыя жыхары пратэстуюць супраць наплыву прыезджых, піша DW. У Венецыі апошнія гады ў знак пратэсту гараджане нават займаюць кватэры, якія звычайна здаюць турыстам. Яны лічаць, што іх горад пакутуе ад масавага турызму, а самі яны адчуваюць востры дэфіцыт даступнага жылля.

У гістарычным цэнтры горада стала пражываюць амаль 49 000 чалавек. Між тым, паводле розных ацэнак, Венецыю штогод наведваюць больш за 20 мільёнаў чалавек. Паўсядзённае жыццё мясцовых жыхароў становіцца кулісамі для турыстаў, якія прыязджаюць за новымі ўражаннямі. І ў многіх гэта выклікае незадаволенасць, якая расце з кожным годам.

Еўропа — кантынент з найбольшай колькасцю замежных турыстаў, і Венецыя — не адзіны еўрапейскі горад, які пакутуе ад масавага турызму. Усё часцей з'яўляюцца паведамленні аб пратэстах у Барселоне і іншых іспанскіх гарадах. А таксама ў еўрапейскіх мегаполісах: у Лісабоне, Празе, Амстэрдаме... Масавы турызм усё гушчару прыводзіць да праблем у адносінах з мясцовым насельніцтвам. Чыннікі практычна ўсюды падобныя: высокая арэндная плата, астранамічныя кошты на нерухомасць і пытанне аб тым, каму і колькі рэсурсаў дазволена спажываць.

Турызм як крыніца даходу

Пры гэтым турызм - крыніца даходу нумар адзін для многіх гарадоў і рэгіёнаў Еўропы. У Еўрапейскім Саюзе на турызм прыпадае каля дзесяці працэнтаў ВУП. Па ацэнках ЕС, у гэтым сектары занята каля 12,3 мільёна чалавек. "Гэта абстрактныя лічбы", – кажа Себасцьян Зенкер з Капенгагенскай школы бізнэсу. Па словах Зенкера, мясцовыя жыхары нічога не маюць ад даходаў, якія атрымліваюцца ад турызму, калі адначасова з імі расце арэндная плата, нерухомасць становіцца недаступнай для мясцовых жыхароў, а ў рэстаранах усталёўваюць кошты, якія могуць дазволіць сабе толькі турысты. На думку дацкага даследчыка, павінен існаваць баланс, які забяспечвае роўныя магчымасці для турыстаў і мясцовых жыхароў.

Хаця многія зарабляюць на турызме, "толькі вельмі нямногія могуць добра зарабляць і жыць на гэтыя грошы", сказаў Зенкер у інтэрв'ю DW.

Іншая праблема заключаецца ў тым, што заработная плата ў сферы турызму часта занадта нізкая. У Італіі, напрыклад, няма ўстаноўленага законам мінімальнага памеру аплаты працы, у Партугаліі ён складае 4, 85 еўра ў гадзіну, а ў Іспаніі — 6, 87 еўра.

Дзе асядаюць грошы турыстаў

Дзе ж застаюцца грошы турыстаў у краінах Міжземнамор'я? Па словах Пола Пеетерса, даследніка ў вобласці ўстойлівага турызму і транспарта ва Ўніверсітэце Брэды ў Нідэрландах, шмат грошай зарабляе на турыстах авіяцыйная галіна, буйныя сеткі гатэляў, турыстычныя міжнародныя кампаніі і круізная індустрыя.

Пры разліку грашовых паступленняў вырашальным фактарам з'яўляецца тое, хто і як падарожнічае. Так, турысты, якія здзяйсняюць круіз, спяць і ядуць на борце лайнера. Тыя, хто купляюць тур, аплачваюць авіяпералёт, гатэль і харчаванне праз тураператараў і на месцы трацяць мала грошай.

У той жа час такія турысты садзейнічаюць забруджванню паветра і павялічваюць спажыванне вады і іншых рэсурсаў — цяжар, ​​які кладзецца на плечы мясцовых жыхароў. Гэта пагаршае няроўнасць і яшчэ больш узмацняе напружанасць паміж мясцовымі і турыстамі. Адзін з апошніх прыкладаў — недахоп пітной вады на Капры, з-за чаго быў абмежаваны паток турыстаў на гэты італьянскі востраў. "Усе бакі разумеюць, што ім патрэбны турысты. Пытанне ў тым, якія турысты і якога роду турызм", – кажа даследчык турызму Зенкер з Капенгагена.

Беларусь Лукашэнкі адрынае Эўропу як варожую цывілізацыю і пераходзіць на Ўсход і Поўдзень, мяняе цывілізацыйны код

Што робяць, каб знізіць паток турыстаў

Каб паўплываць на сітуацыю, у некаторых гарадах пачалі прымаць і пэўныя захады. Напрыклад, у Амстэрдаме больш не дазваляецца будаваць новыя гатэлі. З дапамогай мэтанакіраванага дэ-маркетынгу горад таксама спрабуе ўзяць пад кантроль турызм, мэтай якога з'яўляюцца выключна клубныя вечарынкі і спажыванне лёгкіх наркотыкаў. Дэ-маркетынг – гэта рэкламныя стратэгіі, накіраваныя на зніжэнне попыту на прадукт – у дадзеным выпадку гэта горад Амстэрдам як турыстычная мэта – сярод пэўных мэтавых груп.

У Лісабоне і Пальма-дэ-Маёрцы рынак арэнды жылля ўжо даўно не ўлічвае патрэбнасці і эканамічныя рэаліі мясцовых жыхароў. Таму там перасталі выдаваць новыя ліцэнзіі на арэнду жылля праз анлайн-платформы, такія як Airbnb. А ў выпадку Пальмы, былі ўведзены часовыя абмежаванні на арэнду нерухомасці для турыстаў.

Барселона прымае яшчэ больш радыкальныя меры. Гарадскія ўлады абвясцілі, што да 2028 года скончыцца тэрмін дзеяння ліцэнзій на здачу ў арэнду турыстам на час адпачынку каля 10 000 кватэр і падаўжаць іх, мяркуючы ва ўсім, не будуць. Гэта павінна зменшыць ціск на рынак жылля. За апошнія дзесяць гадоў арэндная плата ў горадзе вырасла больш чым на 60 працэнтаў.

Для круізных лайнераў таксама ўводзяцца ўсё новыя абмежаванні і павялічваюцца зборы. У Венецыі з 2021 года буйным марскім судам можна прычальваць толькі ўдалечыні ад цэнтра, а Амстэрдам плануе зрабіць тое ж самае з 2026 года. Гэта павінна не толькі зменшыць паток турыстаў, але і знізіць забруджванне паветра.

Добрыя і дрэнныя турысты?

Як і Амстэрдам, Маёрка хоча адмовіцца ад іміджу турыстычнага месца для клубаў і вечарынак. Мэта — прыцягнуць сюды ў цэлым менш турыстаў, але больш за тых, хто гатовы траціць шмат грошай. Гэта значыць перайсці на высакаякасны турызм. Але ці з'яўляецца гэтае рашэннем праблемы?

Не, кажа Масія Бласкес-Салам, іспанец, жыхар Пальмы-дэ-Маёркі, прафесар геаграфіі і грамадзянскі актывіст. Ён лічыць, што калі сфакусаваць увагу толькі на турызме "класа люкс", гэта пагоршыць няроўнасць. "Пляжны турызм і турызм, арыентаваны на клубны адпачынак і вечарынкі, абмежаваны канкрэтнымі месцамі, ён функцыянуе як фабрыка", – сказаў Бласкес-Салам у інтэрв'ю DW. Таму яго прамое ўздзеянне абмяжоўваецца адносна невялікай колькасцю населеных пунктаў.

У заможных жа турыстаў больш высокія запыты і чаканні, яны спажываюць больш воды і іншых рэсурсаў, здзяйсняюць больш кароткіх паездак і ў выпадку чаго маюць магчымасць для пакупкі жылля. "Гэта паскарае працэс выцяснення менш забяспечаных мясцовых жыхароў і рост коштаў на нерухомасць, – кажа Масія Бласкес-Салам. – Так што такія турысты напрамую ўплываюць на ўзровень жыцця мясцовага насельніцтва".

Большая частка туріндустрыі ўсё яшчэ арыентуецца на лічбы, якія забяспечваюць ёй рост —чым больш турыстаў год ад года, тым лепш. Аднак для многіх жыхароў такіх гарадоў, як Барселона, Венецыя або Пальма-дэ-Маёрка, далейшы рост колькасці турыстаў не ўяўляецца магчымым. Што ж можна зрабіць?

Адзін з падыходаў заключаецца ў тым, каб утрымаць турыстычны паток на такім узроўні, які гарады і муніцыпалітэты яшчэ могуць вытрымаць, кажа Пол Пеетерс. Экалагічныя і сацыяльныя фактары павінны адыгрываць у гэтым галоўную ролю. Аднак для гэтага прыйшлося б складаць дамовы аб верхніх межах з авіякампаніямі і тураператарамі, з марскімі партамі і аэрапортамі, на што яны ці наўрад пайдуць, кажа даследнік.