Крэатыў на экспарт: ці змогуць беларусы прадаць свой творчы патэнцыял?

Як ператварыць нацыянальную культуру ў стымулятар росту эканомікі.

Да 2030 года ў развітых краінах да 40% працоўных месцаў заменяць робаты і штучны інтэлект. Людзі сканцэнтруюцца ў творчых прафесіях і крэатыўных аддзелах.
Каля 7 мільёнаў працоўных месцаў скароцяцца ў выніку рабатызацыі вытворчасці і абслугоўвання ужо да 2020 года, гаворыцца ў дакладзе Сусветнага эканамічнага форуму. У асноўным змены закрануць адміністрацыйных і офісных работнікаў.
На думку экспертаў, змены стымулююць попыт на тавары і паслугі творчых прафесій і рост крэатыўных індустрый, паведаміў кіраўнік Праграмы ЕС-Усходняга партнёрства «Культура і крэатыўнасць» Цім Уільямс падчас круглага стала «Развіццё творчых галін эканомікі ў сучасным тэхналагічным свеце: з пункту гледжання культуры, адукацыі і эканамічных перспектыў».
Беларусь тэхналагічныя змены закрануць ў меншай ступені. Аднак, улічваючы творчы патэнцыял беларусаў, краіна можа стаць пастаўшчыком крэатыўных рашэнняў на сусветны рынак, лічаць эксперты.
— Крэатыўны і культурны сектар — важны фактар ​​для развіцця эканомікі і іміджу краіны, — лічыць кіраўнік прадстаўніцтва ЕС у Беларусі Андрэа Віктарын. — Яшчэ ў 2000 годзе, калі я ўпершыню пабывала ў Беларусі, мяне ўразіў патэнцыял, які я знайшла ў гэтай краіне.
Крэатыўны і культурны сектары могуць унесці важкі ўклад у беларускую эканоміку і вывесці краіну на новы ўзровень на міжнародным рынку.
Па дадзеных глабальнай мапы «Часы культуры», культурныя індустрыі прыносяць еўрапейскаму рэгіёну штогадовы прыбытак у 709 млрд даляраў і забяспечваюць працай 7,7 млн ​​чалавек.

«Сляпая» зона беларускай культуры

Перашкодай у рэалізацыі крэатыўных ініцыятыў і творчасці эксперты называюць падзел беларускай культуры на два лагеры: афіцыйны, які падтрымліваецца дзяржавай, і неафіцыйны, які часта развіваецца не дзякуючы, а насуперак.
Некаторыя ідэі прадстаўнікоў «нефармальнай лагера» выраслі ў праекты нацыянальнага ўзроўню, аб'яднаўшы сотні і тысячы людзей па ўсёй краіне.
Экспэрт у галіне культурных і крэатыўных індустрый Крысціна Фарынха з Партугаліі разам з калегамі правяла даследаванне патэнцыялу развіцця творчых індустрыі ў Беларусі.
Паводле яе слоў, культурныя і творчыя праекты і кампаніі ў Беларусі ўяўляюць сабой «жывы матываваны прафесійны сектар». Пры спрыяльным клімаце і ўзаемадзеянні з іншымі напрамкамі, у першую чаргу сферай IT-тэхналогій, ён стаў бы важкім фактарам крэатыўнага прагрэсу і эканамічнага росту.
Але недахоп прызнання на афіцыйным узроўні тармозіць іх пашырэнне і ўплыў на культуру ў цэлым і на эканоміку.
— Акрамя таго, што разнастайныя ініцыятывы маюць патрэбу ў інвестыцыях, яны таксама павінны распаўсюджвацца на дзяржаўным узроўні, нароўні з традыцыйнай культурай, — лічыць эксперт.
Зараз традыцыйныя каналы інвестыцыйнай і інфармацыйнай падтрымкі абмяжоўваюцца культурнай спадчынай, выключаючы з гэтага кола сучасную творчую індустрыю.
Пры гэтым у Беларусі склалася сітуацыя, калі афіцыйныя асобы часта думаюць, што сектары, якія не залежаць ад дзяржавы, наогул не існуюць, адзначае эксперт Ліберальнага клуба Вадзім Мажэйка.У выніку афіцыйная і неафіцыйная культуры развіваюцца ў двух паралельных светах. Гэта сакрэтнае супрацьстаянне тармозіць развіццё культурных і крэатыўных праграм.

Як знайсці агульную мову

Крысціна Фарынха лічыць, што крэатыўны сектар, які ўзнік у Беларусі, рухаецца ў правільным кірунку, намацваючы запыт грамадства і прапаноўваючы прадукты і паслугі, якія хутка становяцца запатрабаванымі. Для таго, каб быць больш прыкметнымі на дзяржаўным узроўні гульцы могуць «пашырыць абмен досведам і напрацоўкамі, зрабіць больш цесным узаемадзеянне, ствараць кластары і аб'яднанні», лічыць эксперт.
На паспяховае развіццё крэатыўных індустрый таксама ўплывае фактар ​​творчых людзей, якім звычайна складана скааперавацца з-за іх актыўнасці і лідэрскіх якасцяў, адзначае Вадзім Мажэйка. Акрамя гэтага, ва ўсіх сферах беларускага грамадства адчуваецца недахоп даверу адзін да аднаго разам з адсутнасцю сацыяльных інстытутаў, якім людзі гатовыя давяраць.
— Пры накладванні адзін на аднаго, гэтыя фактары ствараюць праблемы для творчых індустрыі, — кажа эксперт Ліберальнага клуба.
Таму перад тым, як выходзіць на супрацоўніцтва з дзяржавай, прадстаўнікам творчых індустрыі і культурных праектаў лепш навучыцца супрацоўнічаць адзін з адным і аб'яднацца: стварыць кааліцыю для прасоўвання агульных інтарэсаў.
— Але штучныя кааперацыі не могуць быць эфектыўнымі і паспяховымі. Аб'яднанне — гэта натуральны працэс, які павінен саспець, — падкрэслівае Вадзім Мажэйка.
Паводле Заўтра тваёй краіны
P.S.: Яшчэ адным пацвярджэннем развіцця інфармацыйных тэхналогій з'яўляецца сапраўдны бум беларускага стартап-руху. За апошні час у краіне з'явілася больш за дзясятак маладых і перспектыўных каманд, якія прапануюць інавацыйныя ідэі ў розных галінах: віртуальная рэальнасць, дапоўненая рэальнасць, штучны інтэлект і гэтак далей. Немалую ролю ў развіцці стартап-супольнасці адыграў поспех такіх кампаній, як MSQRD, MAPS.ME, SplitMetrics, Apalon і іншых.
У 2014 годзе MAPS.ME, каманда-распрацоўшчык прыкладання з офлайн-картамі любога сусветнага рэгіёну, увайшла ў склад буйной медыя-кампаніі Mail.Ru Group. А ў 2016 годзе Facebook купіў MSQRD, стваральніка знакамітага фотоприложения. У тым жа годзе беларуская каманда пераехала ў лонданскі офіс кампаніі. Першапраходцамі ў галіне развіцця IT-стартапов сталі Viaden Media? заснаванаяВіктарам Пракапеням, Sport.com, Yoga.com, заснаваныя Юрыем Гурскім. Зараз Віктар Пракапеня ўзначальвае інвестыцыйную кампанію VP Capital і інвестуе ў інавацыйныя IT-праекты па ўсім свеце.