З 1 ліпеня можа быць уведзеная дзяржаўная манаполія на імпарт

У Беларусі могуць быць ліквідаваныя ўсе аўтамабільныя дылеры. Такі ж лёс можа напаткаць усіх астатніх імпарцёраў, якія нават аддалена канкуруюць з беларускімі вытворцамі.



Нагадаем, што Савет міністраў распрацаваў праект указа, згодна з якім у Беларусі з 1 ліпеня на паўгода ўводзіцца выключнае права дзяржавы на імпарт у Беларусь тавараў, аналагі якіх вырабляюцца ў Рэспубліцы Беларусь. Ажыццяўляць выключнае права дзяржавы стваральнікі дакумента прапануюць дванаццаці прамысловым прадпрыемствам. Сярод выключных імпарцёраў ААТ «МАЗ», ААТ «МТЗ», ААТ «Белшына», ААТ «Гарызонт», ЗАТ «Атлант», ААТ «Гомсельмаш» і іншыя вядомыя кампаніі.
У якасці мэтаў прыняцця ўказа прапісаны дзве мэты, якія ў цяперашняй эканамічнай сітуацыі фактычна выключаюць адна адну. Гэта «задавальненне патрэбаў на ўнутраным рынку Беларусі некаторымі імпартным таварамі ў шырокім асартыменце» і «абарона эканамічных інтарэсаў дзяржавы». Зразумела, што ў Беларусі няма праблемы з адсутнасцю на паліцах імпартных тавараў. Якраз наадварот — экспарт падае. Згодна з аналітычным аглядам Нацбанка прысутнічае адмоўная дынаміка экспарту некаторых ключавых экспартных тавараў, у тым ліку шын (у 1,7 разы), чорных металаў (на 6,6%), седлавых цягачоў (у 1,9 разы), сельскагаспадарчых машын і механізмаў (на 35,9%), запчастак для аўтамабіляў і трактароў (на 22,6%).
Таму не выклікае сумнеў, што складальнікі дакумента хітруюць і сапраўдная мэта дакумента — фактычна звесці да нуля імпарт тавараў, аналагі якіх вырабляюцца ў Беларусі. Вось толькі метады выбраны дзіўныя.
Праект указа настолькі адарваны ад рэальнага жыцця краіны і ад аб'ектыўных эканамічных законаў, што мімаволі задаешся пытаннем: можа, яго стваральнікі жывуць у іншай Беларусі?
Так, мяркуецца, што выключным імпарцёрам усіх аўтамабіляў у Беларусь стане ААТ «МАЗ». Прычым гаворка ідзе не толькі аб грузавых аўтамабілях, але і ўсіх легкавых, у тым ліку з краін Мытнага саюза. Якім чынам гэта будзе рэалізавана практычна, зразумець складана.
ААТ «МТЗ» будзе адзіным імпарцёрам сельгастэхнікі і абсталявання. ААТ «Гарызонт» — радыё-, тэле-, відэа- і бытавой тэхнікі.
ААТ «Белшына» будзе адзіным пастаўшчыком у Беларусь шын і пакрышак. І гэтак далей па ўсіх відах прамысловых тавараў, якія вырабляюцца ў Беларусі. Тавары замежных вытворцаў будуць прывозіць у Беларусь не тыя, хто ўмее і хоча гэта рабіць. Замежны тавар дазволяць пастаўляць у Беларусь іх беларускім канкурэнтам.
Падзяліцца ўражаннямі ад праекта ўказа «Ежедневнік» папрасіў кіраўніка Беларускай аўтамабільнай асацыяцыі Сяргея Міхневіча.
— Ці вяліся якія-небудзь перамовы з аўтамабільным дылерамі перад распрацоўкай ўказа?
— На самай справе, гэты праект указа трапіў да нас зусім выпадкова і з намі не абмяркоўваўся. Мы не прыцягваліся ні ў якасці экспертаў, ні ў якасці аналітыкаў.
— Ці будуць падпадаць пад дзеянне праекта ўказа пастаўкі з краін Мытнага саюза — Расіі і Казахстана?
— Калі чытаць літаральна гэта праект, то ён распаўсюджваецца на любы імпарт, у тым ліку з Расіі і Казахстана. І хоць плануецца, што ўказ будзе дзейнічаць толькі шэсць месяцаў, я не думаю, што Расійская Федэрацыя дазволіць з'явіцца ўказу. Ён будзе супярэчыць усім дамоўленасцям не толькі ў рамках падпісанага Эканамічнага саюза, які пачне дзейнічаць са студзеня, але і ўсім двухбаковым дамоўленасцям паміж Беларуссю і Расіяй.
— У праект указа ўвайшлі легкавыя аўтамабілі, выключным імпарцёрам якіх стане МАЗ. Як вы ацэньваеце гэта новаўвядзенне?
— Вы ведаеце, мы наогул сумняваемся, што гэты ўказ будзе падпісаны ў тым варыянце, у якім мы яго ўбачылі. Гэта не зусім прапрацаваны дакумент, мякка кажучы. У выпадку яго падпісання краіна сутыкнецца з праблемамі, якія мы бачылі ў 2011 годзе: народ кінецца скупляць валюту і паедзе па тавары ў Еўропу ці ў суседнюю Расію. Мы лічым, што гэты ўказ не павінен быць падпісаны па логіцы і здаровым сэнсе. Мы прапануем Мінппраму і Саўміну разгледзець іншыя варыянты абароны рынку, у тым ліку і аўтамабільнага.
— Што Беларуская аўтамабільная асацыяцыя мае намер зараз распачаць?
— Мы напісалі лісты ў Савет міністраў, у Адміністрацыю Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь з нашымі прапановамі. Для таго, каб абараняць свой рынак мы прапануем іншыя механізмы, якія б насілі эканамічны характар, а не забаронны. Эканамічныя метады маглі б стымуляваць нашых грамадзян купляць тавары і аўтамабілі ў Беларусі. А вось забаронныя меры ў адкрытай з Расіяй і Казахстанам эканоміцы наўрад ці гэтаму дапамогуць.
Мы нефармальна ўжо гутарылі з чыноўнікамі, якія мелі дачыненне да распрацоўкі гэтага ўказа. Увогуле ж, мы знайшлі разуменне ў тым, што дадзенаму ўказу не павінен давацца ход. Я спадзяюся, што гэты дакумент не будзе падпісаны.
ej.by