«Да цяперашняга стану стаўлюся як да камандзіроўкі». Журналіст Андрэй Пачобут піша з СІЗА

Пайшоў трэці тыдзень, як гарадзенскі журналіст Андрэй Пачобут знаходзіцца ў следчым ізалятары. Яму і яшчэ чатыром актывістам не прызнанага ўладамі Саюзу палякаў прад'яўленыя абвінавачванні ў распальванні нацыянальнай варожасці. Для Пачобута гэта не першая крымінальная справа, у 2011 яго ў закрытым рэжыме судзілі за «паклёп» у дачыненні да Лукашэнкі, віну ён не прызнаў. З СІЗА ён піша, што не сумуе і не апускае рукі.

Андрэй Пачобут, як і іншыя фігуранты, былі дастаўлены для ўтрымання пад вартай у Мінск, знаходзяцца ў СІЗА № 1 на вуліцы Валадарскага. У лісце журналіст адзначае, што ён быў маральна гатовы да такога развіцця падзей - затрыманню і крымінальнага пераследу.
— Ці не сумую, ні пра што не шкадую і не апускаю рукі, — піша Андрэй. — Пакрысе рыхтуюся да суду, ён абяцае быць вельмі цікавым. Думаю пра тых, каму давялося пабываць у гэтых сценах. Гэта мой любімы пісьменнік Пясецкі, камандзір палка Віленскіх ўланаў Дамброўскі (ён памёр на Валадарцы ў 1941-м), ксёндз маёр Банькоўскі і многія іншыя. Калі вядуць па калідорах, спрабую запомніць іх атмасферу, уявіць, якой яна была ў тыя бязлітасныя часы. Традыцыйна стаўлюся да свайго цяперашняга стану як да камандзіроўкі, вынікам якой будзе артыкул або кніга.

Андрэй Пачобут і «справа беларускіх палякаў»

У 2011 годзе Андрэя Пачобута, карэспандэнта польскага выдання Gazeta Wyborcza, ужо судзілі (МЗС пазбавіла яго акрэдытацыі пасля серыі крытычных артыкулаў). Журналіста абвінавачвалі ў паклёпе і абразе Лукашэнкі. Пракуратура пералічвала загалоўкі артыкулаў, якія ляглі ў аснову абвінавачання: «Час закручваць гайкі», «Лукашэнка знайшоў чарговую мэту», «У Беларусі выбары без выбару», «Гаварыце мне бацька», «Лукашэнка: Так, я сфальсіфікаваў выбары», «Перадвыбарчы папулізм па-беларуску». Па версіі следства, у гэтых артыкулах «ўтрымліваюцца прыкметы публічнай абразы прэзідэнта Рэспублікі Беларусь». Сам Пачобут віну не прызнаў, незадоўга да арышту ён заяўляў: «У гэтых публікацыях утрымліваецца крытыка Лукашэнкі. Але мае публікацыі зняваг не ўтрымліваюць — выключна крытыку».
Працэс па справе Пачобута праходзіў у закрытым рэжыме. Прысуд суда — тры гады пазбаўлення волі з адтэрміноўкай на два гады, журналіст выйшаў на волю ў зале суда. Суд прызнаў журналіста вінаватым у паклёпе (арт. 367 КК), другое абвінавачванне, у абразе прэзідэнта (арт. 368 КК), знята за адсутнасцю складу злачынства.
25 сакавіка Генпракуратура паведаміла, што ўзбудзіла ў дачыненні да старшыні неафіцыйнага Саюза палякаў Анжалікі Борыс і іншых асоб справа па ч. 3 арт. 130 КК (наўмысныя дзеянні, накіраваныя на ўзбуджэнне нацыянальнай варожасці, санкцыя артыкула прадугледжвае пакаранне ад 5 да 12 гадоў пазбаўлення волі). У ведамстве заявілі, што «грамадзяне, пазіцыянуючы сябе членамі вышэйназванага саюза», з 2018 гады правялі ў Гродне і Гродзенскай вобласці «шэраг незаконных масавых мерапрыемстваў па ўшанаванні удзельнікаў антысавецкіх бандфарміраванняў, якія дзейнічалі падчас і пасля Вялікай Айчыннай вайны, якія здзяйснялі рабаванні, забойствы мірнага насельніцтва Беларусі, знішчэнне маёмасці».
— Іх дзеі пераследвалі мэты рэабілітацыі нацызму, апраўдання генацыду беларускага народа, — адзначана ў паведамленні пракуратуры.
Усяго па гэтым артыкуле было затрымана пяць прадстаўнікоў Саюза палякаў: Анжаліка Борыс, Андрэй Пачобут, Марыя Цішкоўская, Ірэна Бярнацкая і Ганна Панішава.
МЗС Польшчы выклікаў часовага паверанага ў справах Беларусі і выказаў пратэст у сувязі з сітуацыяй. Міністр замежных спраў Польшчы Збігнеў Рау заявіў, што затрыманне і рашэнне суда ў дачыненні да Борыс недапушчальныя і супярэчаць міжнародным стандартам. Кіраўнік польскай дыпламатыі паведаміў, што 24 сакавіка падняў гэтае пытанне на сустрэчы міністраў замежных спраў краін НАТА ў Брусэлі, а таксама на перамовах з вярхоўным прадстаўніком ЕС па знешняй палітыцы і палітыцы бяспекі Жозепам Барэлем і дзейным старшынёй АБСЕ Ан Ліндзе.
У сувязі з сітуацыяй прэзідэнт Польшчы Анджэй Дуда 25 сакавіка пачаў перамовы па лініі ААН, АБСЕ і Савета Еўропы. Акрамя таго, ён накіраваў ліст прэзідэнту ЗША Джо Байдэну (Злучаныя Штаты ў сакавіку старшынствавалі ў Савеце бяспекі ААН).
25 сакавіка Жозеп Барэль выступіў з заявай, у якой адзначыў «далейшую эскалацыю рэпрэсіяў супраць беларускага народа, уключаючы арганізаваныя кампаніі пераследу праваабаронцаў, журналістаў і грамадзянскай супольнасці ў Беларусі». Ён заявіў, што Еўрасаюз чакае ад Беларусі выканання яе міжнародных абавязацельстваў па павазе правоў чалавека і асноўных свабод, заклікаў «неадкладна і безумоўна вызваліць Анжаліку Борыс і Андрэя Пачобута, а таксама ўсіх палітычных вязняў, якія знаходзяцца ў цяперашні час пад вартай».
tut.by