«Калі камусьці станавілася зусім дрэнна, ён перамяшчаўся да сценкі і там прысядаў»

Аляксей быў затрыманы 10 жніўня, правёў у ізалятары на Акрэсціна чацвёра сутак. Менавіта ў гэтыя дні сілавікі вызначыліся асаблівай жорсткасцю: затрыманых моцна білі. Пасля многія заявілі аб катаваннях, яго расповяд запісала «Настоящее время».

У Аляксея-фатаграфічная памяць. Пасля Акрэсціна ў яго захавалася не толькі бруднае, прапахлае адзенне, але і малюнкі.

"Вароты калі адкрываюцца, то першае, што вы бачыце, — гэта пляцоўка, дзве лаўкі, стол. Гэта месца для курэння супрацоўнікаў. Затрыманых туды не выпускаюць на прагулку", — паказвае Аляксей малюнкі.

Мала хто з арыштантаў ізалятара на Акрэсціна можа апісаць гэты двор. Многіх прывозілі ноччу, не давалі аглядацца сілавікі, апранутыя ў маскі і балаклавы, патрабавалі, каб затрыманыя глядзелі ў зямлю.
У двары, прымыкаючы да галоўнага корпуса, знаходзяцца "стаканы" — блокі часовага ўтрымання без даху. Менавіта туды, па словах Аляксея, змясцілі першых затрыманых. "Стакан" — памяшканне плошчай 4 на 5 метраў. Наверсе сетка. Сцены шэра-зялёныя, ёсць адтуліна ў падлозе для сцёкавых вод. Прыбіральні няма.

"Гадзін, напэўна, праз 17, прыкладна да канца першых сутак, нас вывелі ў прыбіральню. Выводзілі групамі па 14 чалавек, але ўлічваючы, што нас было 80 — успамінае Аляксей. — Мы потым, скажам так, дамовіліся, што калі камусьці станавілася зусім дрэнна, ён перамяшчаўся да сценкі і там прысядаў. Але да канца 30 гадзін стаяння мы ўжо адзін на аднаго там ногі накладвалі, камусьці на красоўкі клаліся галавой. Проста каб у позе эмбрыёна паляжаць пару хвілін".
Паверсе "стакану" хадзілі ахоўнікі з аўтаматамі. Унутры былі ўсталяваныя камеры назірання. Пасля 30 гадзін у "стакане" затрыманых павялі ў асноўны будынак ізалятара. Калідор з чырвонай паласой на сцяне запомнілі ўсе затрыманыя, якіх даставілі на Акрэсціна. Аляксей распавядае: "першае, што бачыць чалавек, які трапляе на Акрэсціна, дакладней забягае, таму што ўсё трэба рабіць бегам, каб не атрымаць — гэта калідор, дзе ўздоўж левай сцяны дзесьці сантыметраў у 40 ёсць лінія. За ёй трэба стаяць тварам да сцяны, рукі схаваўшы за спіну. Там мы правялі каля гадзіны, потым нас сталі выклікаць на дагляд. Нас правяралі мужчыны, не ведаю, як у дзяўчат гэта адбываецца".
Аб даглядзе жанчын распавядае журналістка "Белсату" Кацярына Андрэева: "Дзяўчына выйшла, супрацоўніца, і па адной нас стала заводзіць у пакой для дагляду. Там на вельмі халоднай падлозе трэба было зняць з сябе ўсю вопратку, абмацвалі. Калі бюстгальтар з костачкамі, яго здымаць, гэта значыць нельга з сабой пранесці гэты прадмет гардэроба. Калі без костачак — то проста абмацваюць так дэталёва грудзі. Потым трэба здымаць і бялізну, майткі таксама трэба здымаць".

Той, хто трапіў у ізалятар на Акрэсціна павінен быць гатовы да жалезных нараў, тонкіх матрацаў, прапахлых коўдраў і адсутнасці сродкаў гігіены. Кацярына Андрэева кажа, што ёй выдалі набор Чырвонага Крыжа, у якім былі зубная паста, шчотка і пракладкі, але ў яе сукамерніц гэтых набораў не было.
"Не ва ўсіх атрымліваецца з сабой пранесці пракладкі: перадачы затрымліваюць, застаюцца без гігіенічных сродкаў дзяўчынкі. Напрыклад, у адной пачаліся крытычныя дні ўвечары, а ёй сказалі: "Ну, раніцай прыйдзе фельчар, дасць табе пракладку", — распавядае журналістка.
Цяжкае ўражанне ва ўсіх затрыманых пакінулі прыбіральня і ежа.
"За перагародкай была, так сказаць, прыбіральня. Я нават не ведаю, як выказацца для эфіру, але гэта была такая дзірка ў падлозе", — кажа Кацярына Андрэева.
Аляксей В. распавядае: "Вось калі мы ўваходзім у камеру праз дзверы, то з правага боку знаходзіцца туалет. Ён адгароджаны сцяной, як стойла для цялятаў. Дзверы знізу — дзесьці вось такі вось прасвет. І калі ў ім ўстаць, то прыкладна да пляча будзе сценка. Ты стаіш — цябе відаць, ты сядзіш — цябе відаць".
Ад туалета, па словах былых затрыманых, зыходзіць задушлівы пах фекаліяў. У такіх умовах цяжка прымаць ежу. Зрэшты, ежа на Акрэсціна — само па сабе выпрабаванне.
 
Па словах Аляксея Залатарскага, падчас яго знаходжання ў ЦІПе кармілі ў асноўным вельмі вадкай, нясмачнай кашай. "Да яе што-небудзь ішло, альбо рыбная катлета з косткамі. На абед яшчэ суп. Ежа вадкая, нясмачная, і шмат чорнага хлеба".
Адзінае, аб чым людзі пасля Акрэсціна ўспамінаюць з добрымі пачуццямі, — гэта сукамернікі. Журналісты, айцішнікі, студэнты, бармэны-каго толькі не было. Ратавала зносіны.
"Мы прыдумлялі нейкую канцэпцыю. Напрыклад, чаму нас так доўга не рассаджвалі па камерах — таму што гэта рэаліці-шоў. У нас у памяшканні былі камеры з абодвух бакоў, і мы гулялі ў" Дом-2", — распавядае Аляксей Залатарскі.

Аляксей В. успамінае, як гулялі ў шашкі, зробленыя з паперы, на клетках, выразаных у драўлянай лаве. У Кацярыны Андрэевай у турэмным нататніку застаўся малюнак сукамерніцы-кветка, якая прабіваецца скрозь асфальт.