«Справа траўматолагаў»: сталі вядомыя дэталі абвінавачвання

Па ўсёй Беларусі адбыліся масавыя арышты артапедаў-траўматолагаў, якія прайшлі напрыканцы сакавіка — затрыманыя амаль усе загадчыкі аддзяленняў у краіне.

Пакуль не вядома, ці нехта з дактароў выйшаў з ізалятара праз 10 сутак. Тым часам журналісты Нашай Н*івы паспрабавалі высветліць, што ўсё ж здарылася на самай справе і з чаго ўсё пачалося.

«Напачатку Дэпартамент фінансавых расследаванняў зацікавіўся пастаўшчыком у Беларусь нямецкіх эндапратэзаў Waldemar Link (адносна іншых вытворцаў няма ўпэўненасці), і адтуль ужо пачалі цікавіцца ўсімі спецыялістамі, хто з імі працаваў, — паведаміла «Нашай Н*ве» абазнаная крыніца. — Папярэдне ў фінансавыя аддзелы шпіталяў былі дасланыя запыты, хто з дактароў выконваў эндапратэзаванне суставаў не з бюджэтных закупаў, а на падставе аплаты пацыентам, і ў выніку амаль усіх з гэтых спісаў затрымалі».

Сама справа, як мы раней паведамлялі, вырасла з таго, што эндапратэзаванне праводзіцца на падставе чаргі, якая ўжо непамерна расцягнулася і, у асобных выпадках, перавышае 5 гадоў чакання.

Тут трэба разумець, што самі пратэзы, якія дзяржава закупляе вялізнымі партыямі на падставе конкурсу (яго празрыстасць можна абмяркоўваць), не заўсёды адпавядаюць патрабаванням пацыента: пратэзы — гэта штучны прадукт з шырокай наменклатурай памераў.

І часам некаторыя з іх ляжаць так доўга, што ўжо не могуць быць выкарыстаныя з-за заканчэння тэрмінаў стэрыльнасці (зноў застэрылізаваць гэтыя кампаненты без пагаршэння іх якасці амаль немагчыма, і вытворца гэта забараняе).

«Пацыенты ў чаканні аперацыі шукаюць альтэрнатыўныя варыянты, і ім прапаноўваюць пазачарговае эндапратэзаванне, але з умовай набыцця пратэза за ўласныя грошы, а набыць можна з невялікага пераліку варыянтаў, якія акурат і пастаўляюцца ў Беларусь толькі прыватнымі фірмамі.

Такая схема існуе легальна ўвесь перыяд правядзення такіх аперацый у Беларусі (з канца 1990-х), рынак увесь час крыху мяняе ліст прапаноў. Вядома, сярод пастаўшчыкоў ёсць канкурэнцыя, і яны стараюцца зацікавіць дактароў рэкламаваць прадукцыю канкрэтнага вытворцы, якую можна знайсці ў канкрэтнага дылера.

І крымінальную цікавасць выклікалі, імаверна, адносіны доктара з пастаўшчыком, хаця наўпрост яны, як быццам, і не кантактуюць», — паведамляюць журналістам абазнаныя крыніцы.

Медыкі з гэтай сферы кажуць, што гісторыя паўтараецца ўжо не ўпершыню.

«Справа дактароў 2018 года была пабудаваная на гэтых жа схемах, і тады, як вядома, прафесара Бялецкага асудзілі, а міністра аховы здароўя Жарко «не заўважылі», хаця менавіта міністэрства робіць усё, каб такія схемы квітнелі. У цывілізаваных краінах доктар мае магчымасць выкарыстоўваць усю лінію кампанентаў на этапе выбару і падчас аперацыі, а ў Беларусі наадварот — ён мусіць падбіраць пацыента пад пратэз у наяўнасці, але так, зразумела, не мусіць быць», — такую ацэнку дае адзін з беларускіх артапедаў.

З 2018 года дадалі некалькі бюракратычных элементаў накшталт «камісіі па пазачарговым эндапратэзаванні», дзе рашэнне аб тэрміновай аперацыі прымае каманда дактароў.

«Раней загадчык аддзялення сам накіроўваў пацыента ў аддзел пазабюджэтнай дзейнасці і прызначаў тэрмін аперацыі, апошнім часам гэта рабіла камісія. Таму і была ў дактароў упэўненасць, што ўсё законна, бо кожны крок у адносінах з пацыентам на далоні — у дакументах бальніцы. Але сутнасць ад гэтага не змянілася, у 6-й бальніцы, напрыклад, затрымалі ўсіх удзельнікаў гэтай камісіі, — тлумачыць артапед. — Мяркую, ім усім прапануюць «кампенсаваць шкоду», і заадно зробяць іх вінаватымі ў велічэзных чэргах, хаця просьбы дактароў памяняць схему закупаў гучаць ледзь не штодзень».